Yenikapı Miting Alanı’ndaki aktifliğe gelen iştirakçiler, Çerkes bayrakları taşıdı, “İntikam değil adalet istiyoruz” ve “Soykırım aklanamaz” yazılı pankartlar açtı.
Sürgünde hayatını kaybedenler, alanda yere konulan sembol mezar taşları ile anıldı.
Kafkas Dernekleri Federasyonu Genel Lideri Ümit Dinçer, bugün, 158 yıl önce biten ve 101 yıl süren bir savaşı, bir büyük dehşeti, kıyımı ve sonrasını konuşacaklarını söyledi.
Dinçer, “Bugün 158 yıl önce Adigeleri, Abazaları, Çeçenleri ve Osetleri ana vatanlarından süpüren Çerkes Soykırımı ve Sürgünü’nü konuşacağız. Bugün burada oluşumuzun sebebine Çerkesler ana lisanlarında ‘Yıstanbılako’ derler. Manası; İstanbul yolu, İstanbul seyahati demektir. Ne kadar da nahif bir isimlendirme değil mi? Halbuki bu nahif isimlendirme, büyük bir trajediyi, müthiş bir soykırımı ve sürgünü söz eder temelinde.” diye konuştu.
Ümit Dinçer, 100 yıldan uzun süren savaşa rağmen Çerkeslere boyun eğdiremeyen Çarlık Rusyası’nın, Çerkesleri imparatorluğun öteki bölgelerine yahut Osmanlı topraklarına sürgün etmeye karar verdiğini anlattı.
Çerkeslerin büyük bir kısmının 1864’te çok kısa bir mühlet içerisinde ana yurdundan dehşetli şartlarda sürgün edildiğini aktaran Dinçer, şunları kaydetti:
“Bizim yaşadığımız soykırımdır. Birleşmiş Milletler’in 1948 tarihli Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ne nazaran bir aksiyonun soykırım olarak nitelendirilebilmesi için muhakkak bir insan topluluğunun, milliyeti, ırkı, etnik kökeni yahut dini münasebetiyle tümünün ya da bir kısmının yok edilmesi niyetinin bulunması gerekir. 1951’den beri yürürlükte olan ve ülkemizin de taraf olduğu mukaveleye nazaran; topluluk üyelerini öldürmek, topluluk üyelerine önemli fiziki yahut zihinsel ziyan vermek, topluluk üyelerini bilerek büsbütün ya da kısmen fizikî yok oluşa götürecek hayat kurallarına tabi tutmak, topluluktaki yeni doğumları kasıtlı olarak engellemek, topluluğun çocuklarını zorla öbür bir kümeye transfer etmek, bu saydığımız aksiyonların tamamı Kafkas-Rus savaşları esnasında, sonrasında Çerkes halkına uygulanmıştır.”
Tüm memleketler arası topluluğa seslenmek istediğini tabir eden Dinçer, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Rusya Federasyonu’na seslenmek istiyorum; Soykırım ve sürgünün faili olan Rus Çarlığı’nın devamı olarak bu büyük acıyı tanıyınız, tarihinizle yüzleşiniz ve gereğini yapınız. Bu, gerek Rus halkı gerekse Çerkes halkının geleceğine mutlaka olumlu yansımalarda bulunacaktır. Çerkes diasporası ile cumhuriyetlerimizin güçlü bağları Türk halkı, Rus halkı ve Çerkes halkının da faydasınadır. Bir soykırımın bakiyesi olan bizler istiyoruz ki; Çerkes Soykırım ve Sürgünü tanınmalıdır.”
Anma aktifliğine Çerkeslerin yanı sıra çok sayıda siyasi parti ve sivil toplum kuruluşu temsilcisi katıldı.