Yener KARADENİZ
Önce pandemi ardından Rusya-Ukrayna savaşı etkisiyle Laleli’de durma noktasına gelen ticaret yeniden hareketlenmeye başladı. Laleli Sanayi ve İşinsanları Derneği (LASİAD) Başkanı Gıyasettin Eyyüpkoca, savaş öncesin hala gerisinde kalsa da Rusya’nın ardından Ukrayna’ya da sevkiyatın başladığını söyledi. Rusya’ya ticaretin normal dönemin yüzde 80’ine ulaştığını belirten Eyyüpkoca, “Ukrayna’da savaşın olmadığı yerlerde hayat normal seyrine dönmeye başladı. İhtiyaçlar da bir şekilde giderilmek zorundalar. Şu anda Ukrayna ile ticaret ise savaş öncesinin yüzde 20’sine kadar çıktı. İki ülkenin Laleli’deki ihracatındaki payı yüzde 55 seviyesinde” dedi.
Bu yıl 3 milyar dolar ile kapanır
Eyyüpkoca’nın verdiği bilgilere göre salgın öncesinde Laleli, Osmanbey ve Merter gibi üç önemli tekstil merkezinin yurtdışı ile toplam ticaret hacmi 6-7 milyar dolar seviyesinde gerçekleşiyordu. Bu pastadan en büyük payı ise Laleli’nin aldığını dile getiren Eyyüpkoca, “Laleli, Osmanbey, Merter bölgesinin ticaret hacmi, geçtiğimiz yıl 3.5 milyar dolara kadar çıktı. Pandemi öncesinde 7 milyar dolardı; 16-17 milyar dolarları bulduğu dönemler de oldu. Bu yıl da beklentimiz, 3 milyar dolar civarında olacağı yönünde” diye konuştu. Merkez Bankası verilerine göre ise bu yılın ilk çeyreğinde sadece bavul ticareti 1 milyar 138 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti.
Savaş yüzünden iş yapamadık
Gıyasettin Eyyüpkoca, Rusya pazarı için de ilginç bilgiler verdi. Geçtiğimiz günlerde 10 bin dolar olan yurtdışı transfer limitinin 50 bin dolara çıkarıldığını hatırlatan Eyyüpkoca, “Rusya’da da normale dönmeye başladı. Bu sezonu biz Ruslarla turizmi iyi geçireceğiz. Charter uçuşlar başladı, turizmde iyi geçireceğiz. Rusya şu anda bize muhtaç. Savaşın öncesine göre yüzde 10-20 düşüş oldu. Savaş olmasaydı bütün yaz çalışsak da mal yetiştirmezdik. Savaşım etkisi ile 40-45 gün yattık. Bir anda freni yükseltip üretemiyorsun” ifadelerini kullandı.
Bölgede kiralar düştü
Savaşın bölgede bulunan iş yeri kiralarına ve ticaretin şekline etkilerini de değerlendiren Eyyüpkoca, şu ifadeleri kullandı: “Laleli yolcu beraberi ticaret ile öne çıkıyor. Yolcu gelirse hareketlilik olur. Ancak müşterilerle yıllardır devam eden güvene dayalı ilişkilerimiz var. 34 yıldır tanıdığım Ruslar, Ukraynalılar, Bulgarlar, Macarlar var. Bu, salgın döneminde çok işimize yaradı. Bir telefonla işler çözüldü. Ticaretin yüzde 60’ı whatsapp ve benzeri uygulamalar üzerinden yürüyor. Kiralar da yükselmedi, tam tersine düştü. Araya savaş girmeseydi artardı. Savaş çözülür ve işler eski seyrine dönerse kiralarda yeniden bir artış yaşanabilir.”
Polonyalılar da dönüyor
Yine son dönemde bölgede ticaret yapılan ülke çeşidinin de arttığı bilgisini paylaşan Eyyüpkoca, “Daha önce yüzde 70 pay alan Rusya, yüzde 35’e gerilemiş durumda. Rusya’dan önce Polonya en yüksek payı alıyordu. AB süreci başlayınca Polonya ve Çekler ayağını kesti. İtalya girdi devreye. Son 6-7 yıldır Azerbaycanlılar mal almaya başladı, Polonyalılar da tekrar döndü. Zira İtalya bölgesi olan Prato fiyatları bize yakındı” dedi.
Ruslar dünyanın en büyük tüketicisi
Rusya pazarında ise işin bir sonraki jenerasyona aktarılmasında sorunlar yaşandığını belirten Eyyüpkoca, “Rusya’da eskiler çalıştı yeni kuşak bu işi yapmıyor. Ruslar dünyanın en büyük tüketici topluluklarından birisi. Çinliler üretimde Ruslar tüketimde önde olan ülkelerden. Rusya, Avrupa işin en büyük tüketicisi. Rusya tüketimde ayağını kessin Avrupa batar” şeklinde konuştu.
Sezon ve bölgesel kavramı kalmadı
Gerek küresel ısınma nedeni ile mevsim sınırlarının ortadan kalkması gerekse giyim alışkanlıklarında yaşanan değişim hızlı modada de gelenekselliğe, ya da bölgesel giyim farklıklarını ortadan kaldırdı. LASİAD) Başkanı Gıyasettin Eyyüpkoca, “Yazlık kışlık makası daraldı. Rusya satışlarında buna uzun süre alışamadık. Dünyada bölgesel ürün ayrımı kalmadı. Bu durum büyük fast fashion zincirlerinin de etkisi ile oldu. Artık Afrikalılara ya da Türki cumhuriyetlere özel ürün artık üretmiyoruz” dedi.