DUVAR – Genel olarak Afrika ülkelerinde görülen maymun çiçeği virüsünün dünyada yayılması tasaları artırıyor. İngiltere, İspanya, Portekiz, İtalya, İsveç, Kanada ve ABD’den sonra virüsün Fransa, Belçika ve Avustralya’da da görüldüğü bildirildi.
Birinci olarak 7 Mayıs’ta İngiltere’de görülen maymun çiçeği virüsü son iki haftada Avrupa’da yedi ülkeye yayılırken Kanada’da 17 kuşkulu olay bulunuyor. İngiltere’de hadise sayısı 9’a yükselirken şimdiye kadar İspanya’da doğrulanmış 7, Portekiz’de 5, İtalya, Belçika, İsveç, ABD ve Avustralya’da birer hadise görüldü.
MAYMUN ÇİÇEĞİ NEDİR?
Maymun çiçeği, ender görülen bir virüs. Çiçek hastalığına misal bir hastalığa neden oluyor. Hayvanlardan insanlara ve daha az olarak beşerden beşere bulaşıyor. Birinci kere 1958 yılında maymunlara görülen bu çiçek virüsü, günümüzde en çok kemirgenler tarafından taşınıyor.
Virüs, Kongo ve Batı Afrika tipi olmak üzere ikiye ayrılıyor. Birinci insan hadisesi 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde kaydedildi ve enfeksiyon o vakitten beri bir dizi Orta ve Batı Afrika ülkesinde rapor edildi. Şimdiye kadar Afrika dışında yalnızca bir avuç olay bildirildi ve bunlar kıtayla seyahat irtibatları olan beşerlerle sonlu kaldı.
SEMPTOMLARI NELERDİR?
Virüsün birinci belirtileri ateş, baş ağrısı, şişlikler, sırt ağrısı, kas ağrısı ve halsizlik. Ateş düştükten sonra, çoklukla yüzde başlayan ve daha sonra bedenin başka bölgelerine, çoğunlukla avuç içlerine ve ayak tabanlarına yayılan bir döküntü gelişebiliyor. Çok kaşıntılı olabilen döküntü değişip bir kabuk oluşturuyor ve farklı kademelerden geçtikten sonra düşüyor. Yaraları iz bırakabiliyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ ÖLÜMCÜL MÜ?
Maymun çiçeği virüsü çoklukla hafiftir ve birden fazla hasta tedavi olmaksızın birkaç hafta içinde güzelleşir. Virüsün Kongo cinsinin yüzde 10’a kadar mevt riski bulunurken Batı Afrika çeşidinin ise her iki olaydan birinde yüzde 1 vefat oranına sahip olduğu biliniyor.
Virüs, bedenin enfeksiyonlarla savaşma yeteneğinin kimi istikametlerini kapatıyor. En makûs durumlarda hastalar bedende ölümcül bir şoka ve kan zehirlenmesine yenik düşebiliyor.
NASIL BULAŞIYOR?
Virüs, maymun çiçeğine yakalanmış diğer bir bireyle yakın temas halinde yayılabiliyor. Virüs bedene deri sıyrıkları, teneffüs yolu, gözler, burun yahut ağız yoluyla girebiliyor. Cinsel bağlantı sırasında direkt temas yoluyla da bulaşabiliyor. Virüs ayrıyeten bulaştığı maymunlar, sıçanlar ve sincaplar üzere hayvanlar ya da yatak grubu ve giysi üzere objelere temas yoluyla yayılabiliyor.
HASTALIĞIN TEDAVİSİ VAR MI?
Maymun çiçeği, çiçek hastalığına neden olan virüsle yakından alakalı olduğundan, çiçek hastalığı aşıları önleyici önlem olarak kullanılabiliyor. Bir aşı olan Imvanex’in maymun çiçeği enfeksiyonunu önlemede yüzde 85 civarında tesirli olduğu gösterildi. Şiddetli hadiseleri tedavi etmek için çiçek hastalığına karşı aşılanmış şahıslardan alınan antiviraller ve birikmiş kanın kullanıldığı da biliniyor. Virüse özel şimdiye kadar bir aşı geliştirilmiş değil.
SALGINLAR NE KADAR YAYGIN?
1970’ten bu yana 10 Afrika ülkesinde salgınlar görüldü. Afrika dışındaki birinci hadiseler 2003 yılında ABD’de görülen salgınla kaydedildi. Hastalık, insanlara çayır köpeklerinden geçmişti. Köpeklereyse ülkeye ithal edilen küçük memelilerle taşınmıştı. Toplam 81 hadise bildirildi lakin bu olayların hiçbiri mevtle sonuçlanmadı.
2017’de Nijerya, ülkenin resmi kayıtlara geçen son maymun çiçeği salgınından yaklaşık 40 yıl sonra, en büyük salgını yaşadı. Ülkede 172 kuşkulu maymun çiçeği olayı kayda geçmişti.
YENİ BİR SALGIN MÜMKÜNLÜĞÜ VAR MI?
Uzmanlar, maymun çiçeğinin beşerler ortasında çarçabuk yayılmadığını, bu nedenle yeni bir salgın riskinin çok düşük olduğunu ve paniğe gerek olmadığını belirtiyor. Kaliforniya Üniversitesi’nden bulaşıcı hastalıklar uzmanı Prof. Dr. Anne Rimoin, “Bu virüs, çiçek hastalığı, kızamık ya da Covid-19 üzere muhakkak kolay bulaşmıyor. Beşerden beşere kolay kolay geçmiyor, genel halk için riski çok düşük” diyor.
Covid-19 seyahat kısıtlamalarının kaldırılması nedeniyle maymun çiçeği olaylarının bu periyotta artışa geçtiği belirtiliyor. Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Okulu’ndan memleketler arası halk sıhhati uzmanı Prof. Dr. Jimmy Whitworth ise “Benim teorim, Batı ve Orta Afrika’da çok olay olduğu tarafında. Seyahat edenler çoğaldı. Bu nedenle daha fazla olay görüyoruz. Bu virüs, Covid-19 üzere ulusal bir salgına yol açmayacak, lakin önemli bir hastalığın kayda bedel bir salgını var. Biz de bunu ciddiye almalıyız” dedi. (DIŞ HABERLER)