Fransa’nın Afrika’daki sömürge ağı giderek dağılıyor. Cezayir, Mali ve Burkina Faso’dan sonra artık de Çad halkı kitlesel şovlarla Fransa aykırılığında tepeye ulaştı. Ülkede daha evvel gibisi görülmemiş protestolar düzenlendi. Aksiyoncular, Fransız askerinin ülkeyi terk etmesini ve Fransa’nın desteklediği Cumhurbaşkanı Mahamat Debi’nin istifasını talep ediyor. Şovlarda Fransız askerleri anısına dikilen anıt yıkılırken, Fransız Total şirketine ilişkin kimi akaryakıt istasyonları tahrip edildi. 14 Mayıs’ta başlayan şovlara iştirak ülkenin genelinde şiddetini artırdı ve protestocular bir sonuç alana kadar sokakları terk etmeyeceklerini duyurdu. Afrika Uyum ve Eğitim Merkezi (AKEM) Araştırmacısı Moussa Hissein, gazetemize yaptığı açıklamada, “Aslında Çad’daki uyanışlar yeni değil. Mali’deki aksiyonlardan evvel de halk küçük çapta protestolar düzenliyordu. Lakin direniş yeni yeni büyük ses getirmeye başladı” dedi.
KARARLILIK SÜRERSE SONUÇ ALINIR
Hissein, Çad’daki değişimi, “Daha evvel hükümet güçleri protestolara asla müsaade vermiyordu. Ayaklanmalar başlamadan denetim altına alınır ve beşerler susturulurdu. Evvelce yalnızca başkentlerde hareketler olurdu. Fakat durum halkın lehine değişti” kelamlarıyla kıymetlendirdi. Çad’ın yedi büyük kentinde protestolar olduğunu ve milyonlarca insanın sokağa çıktığını belirten Hissein, “İyimser olmakla birlikte Çad halkını kuvvetli bir sürecin beklediğini söyleyebilirim. Ben Çadlı olduğum için sistemin nasıl işlediğini güzel biliyorum. Halk kararlılığını sürdürür ve direnmeye devam ederse sonuç alacaktır” tabirlerini kullandı
SÖMÜRGECİLİĞE KARŞI DİRENİYORLAR
Protestolar sırasında kimi bölgelerde Rus bayraklarının çekildiği tarafındaki tezlerine ait Hissein, “Çad’da Rusya’nın varlığı sıfır diyebiliriz. Elbette diplomatik bağlantılar var. Ayaklanmayı düzenleyen koalisyonun ne projelerinde ne gayelerinde Rusya ile yakınlaşma planı yok. Fransa sömürgeciliğine karşılar ve Fransa’nın ülkeyi terk etmesini hedefliyorlar” dedi. AKEM Araştırmacısı, direnişi yanlış yorumlayanların “Rusya’ya yakınlaşıyorlar” halinde yanlışlı bir kıymetlendirme yaptığını tabir etti.
MALİ’DEN ÇIKARILDI
Geçtiğimiz aylarda Batı Afrika ülkesi Mali, protestolara sahne oldu. Fransa yandaşı olduğu ve terörle uğraşta yetersiz kaldığı için halk tarafından protesto edilen Cumhurbaşkanı Bah Ndaw, askeri darbe ile indirildi. Fransa, askerlerini çekme karar aldı. Mali’den Fransa tersi adımların ardı kesilmedi. Ülke idaresi Çad, Moritanya, Nijer ve Burkino Faso’dan oluşan, Fransa güdümündeki G5 Sahel Ortak Kuvvetleri’nden çekildiğini duyurdu. Öte yandan Fransa Dışişleri Bakanı Jean Yves Le Drian ile oğlu, “kamu malına ziyan verme” suçlamasıyla tabire çağrıldı.