Osmanlı hükümeti 1914’te başlayan I. Dünya Savaşı’na katılma kararı almış ve bunu takip eden 4 yılda elindeki toprakları da kaybederek ağır bir hezimete uğramıştı.
Düşman, 30 Ekim 1918’de, vaktinde Osmanlı toprağı olan Mondros Limanı’nda Osmanlı’ya imzalattığı Mondros Mütarekesi’nin akabinde Türkiye topraklarına akın etti.
HİSSE ETTİLER
İzmir, Adana, Antalya, Konya, Urfa, Maraş, Antep, Merzifon, Samsun ve en son da İstanbul’u işgal eden düşman, toprakları kendi ortasında adeta hisse etmişti.
Ülkenin yüzlerce yıllık toprakları Yunanistan başta olmak üzere İtilaf Devletleri denen I. Dünya Savaşı’nın muzaffer ittifakı tarafından işgal edildi ve Türkiye’de devlet fiilen yok olma noktasına geldi.
Devletin içine düştüğü bu fecî durum karşısında ülkenin ileri gelenleri bir direniş ve bağımsızlık hareketi başlatma kararı aldı. Zati sıkıntı durumda olan İtilaf Devletleri’nin Anadolu’ya akınını durdurmak ve fırsat bulunca da onları Türkiye’den söküp atmak fikri hasıl olmuştu.
DİRENİŞİN MEŞALESİ MUSTAFA KEMAL
Ülkeyi işgal eden Yunanistan kuvvetleri Anadolu’da sık sıkhuzursuzluk çıkartmış ve Türk halkı kendi can ve mal güvenliği korumak için örgütlenmeye başlamıştı.
Bundan tasa duyan Yunanistan kuvvetleri İstanbul hükümetine bir nota göndermiş ve kendilerine karşı girişilen bağımsızlık çabasına karşı tedbir alınmasını istemişti.
Bölgede asayişi sağlaması için görevlendirilen kişi ise 9. Ordu Müfettişi Mustafa Kemal olmuştu. Mustafa Kemal gerek Trablus’ta gerek Çanakkale’deki Anafartalar cephesinde kazandığı başarılarla isminin ordu içerisinde öne çıkmasına neden olmuş ve bu netameli misyonun üstesinden gelebileceğine yönelik hükümete itimat vermişti.
Meğer Mustafa Kemal’in hükümete ihanet (!) edip vatan uğruna tarihi bir çabanın meşalesini yakacağını kimse, en azından hükümetten kimse iddia etmemişti.
15 Mayıs 1919’da İstanbul’da bindiği Bandırma isimli vapurla yola çıkan Mustafa Kemal Paşa, 1919’un mayıs ayının 19’uncu günü Samsun’a çıktı.
DÜNYANIN GÖRMEDİĞİ DİRENİŞ
Mustafa Kemal’in meşalesini yaktığı direniş çağdaş dünyada emperyalist işgalciliğe karşı görülmemiş bir direnişti.
Birbirini izleyen kongreler, toplantılar, komiteler yerini örgütlenmeye, harekatlara, komitalara bırakmış ve bu meşalenin ateşinden doğan ordu Kurtuluş Savaşı çabası vermişti.
Çabanın akabinde zafer kazanılmış, düşman Türkiye’den sökülüp atılmış ve devleti devlet yapan her şey tesis edilmişti.
Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’da yaktığı o meşale bugün hala yanmaya devam ediyor. Ülkenin karşısına çıkan her fırtınada her vatandaş o meşaleye bakarak itimat ve huzur buluyor.