Getty Images Hindistan’ın başşehri Delhi hava kirliliğinin bilhassa kış aylarında tehlikeli seviyeye çıktığı kentlerden biri Dünyanın önde gelen tıp mecmualarından The Lancet’in 2015’teki kapsamlı kirlilik ve sonuçları raporunu güncellediği son araştırması dünya çapında her yıl ortalama hâlâ 9 milyon insanın kirlilik yüzünden hayatını erken kaybettiğini ortaya koydu.
Lancet Komitesi tarafından toplanan bilgiler, kirliliğin dünya çapında insan sıhhati ve erken vefatlar açısından en değerli etraf riski faktörü olduğunu ve 2019’da her 6 vefattan birinin sebebinin kirlilik olduğunu ortaya koydu.
Yalnızca -kirlilikten en çok etkilenen ülke listesinin başındaki- Hindistan’da 2019 yılında 2 milyon 300 bin kişi kirlilik yüzünden vaktinden evvel öldü. Bu insanların 1,6 milyonu hava kirliliği, yarım milyonu da su kirliliği nedeniyle ömürlerini yitirdi.
Komitenin 2015 yılında hazırladığı kapsamlı kirlilik ve sıhhat raporuna güncelleme niteliğindeki son araştırmada, çok yoksullukla bağlı, kelam gelimi konut içi hava kirliliği ya da su kirliliği üzere faktörlerden ölümlerde bir azalma meydana geldi.
Ancak, sanayi kirliliği, genel hava kirliliği ve zehirli kimyasal hususların yol açtığı kirlilikten ölümlerde meydana gelen artış yüzünden, toplam sayıların gerilemediği belirlendi.
Global olarak mesken içi ve genel ortam kirliliğinin 2019 yılında toplam 6 milyon 700 bin kişinin vefatına yol açtığı kaydediliyor.
Rapora nazaran su kirliliği birebir yıl 1 milyon 400 bin kişinin, yalnızca kurşun kirlenmesi ise 900 bin kişinin vakitsiz vefatına yol açtı.
Endüstrileşme ve kentleşmenin sonucu olarak ortaya çıkan bu cins “modern kirlilik” çeşitlerinin yol açtığı vefatlar, araştırmaya nazaran 2015 yılından bu yana yüzde 7 artış göstermiş.
2000 yılı başlangıç alınırsa bu tıp kirliliklerden ölümlerde yüzde 66’nin üzerinde yani çok daha vahim boyutta bir artık gözleniyor.
Getty Images Çin hava kirliliğinden ölümlerde ikinci sırada Araştırmaya nazaran dünya çapında kirlilik yüzünden ölümlerin yüzde 90’ı düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşanıyor ve listenin başında 2,36 milyon ile Hindistan var. Onu, 2,1 milyon ile ikinci sırada Çin izliyor.
Tehlikeler ve ihtarlar
Lancet’in son araştırmasında yıllardır Birleşmiş Milletler kurumları ve bu bahiste çalışan öbür örgütler, hükümetler ve bireylerin devam eden gayretlerine karşın kirlilik konusunda genel olarak ve bilhassa de bu sorunun en ağır yaşandığı düşük ve orta gelirli ülkelerde çok az gerçek ilerleme sağlanabildiği kaydediliyor.
Raporda kirlilik ve kirlilikle ilişkili hastalıkların denetim altına alınması için ivedilikle adım atılması, aksiyon planlarında bilhassa hava kirliliği ve kurşun-kimyasal atık kirliliğine odaklanılması daveti yapılıyor.
Kirliliğin, iklim değişikliği, bio-çeşitlilik kaybı üzere başka iki kıymetli problemle yakından kontaklı olduğu hatırlatılıyor. Kirliliğin de tıpkı başka ikisi üzere mahallî meseleler olmadığı ve global çapta tedbirler gerektirdiği vurgulanıyor.