Kalp bedendeki en büyük kaslardan biridir. Miyokard ismi verilen kalbin duvarı pompalamayı gerçekleştirerek kanın sirkülasyonunu sağlayan kastır. Kalbin bir kısmına kan akışı kesildiğinde kalp krizi meydana gelir. Kalp krizlerine ekseriyetle kalbe kan sağlayan atardamarların tıkanması neden olur. Oksijenden mahrum kalan kalp kasındaki hücreler yavaş yavaş ölür. Hasarın boyutu, kesintinin müddetine nazaran değişir. Hasar hafif, şiddetli yahut geri döndürülemez olabilir. Kalp krizi birden fazla durumda ölümcüldür.
Kalbe 20 dakikadan fazla kâfi kan ve oksijen gelmezse, kalp kasının (miyokard) bir kısmı ölür ve kalıcı hasara neden olur. Birden fazla kalp krizi, kalbe kendi kan akışını sağlayan kan damarları olan koroner arterlerin daralmasından kaynaklanır.
Kalp krizinin en yaygın nedeni koroner arter hastalığı yahut koroner arterlerin daralmasıdır. Bu atardamarların daralması çoklukla atardamarların duvarlarında kolesterol plaklarının birikmesinden kaynaklanır, bu durum ateroskleroz olarak isimlendirilir. Atardamar duvarındaki plak yırtılabilir. Bu durumda, bir pıhtı oluşturabilir ve kan akışını azaltabilir yahut büsbütün tıkayabilir.
Kalp krizi belirtileri
Kalp krizi geçiren birçok kişi, krizden evvelki günlerde birtakım belirtiler yaşar. En sık görülen belirti göğüs ağrısıdır. Göğüs ağrısı, kalp kası kâfi oksijen almadığında ortaya çıkar, bu iskemi ismi verilen bir durumdur. Kalp krizi yaklaştıkça ağrının daha da berbatlaşması yahut daha sık olması mümkündür. Çok yorgunluk ve nefes darlığı üzere öbür semptomların ortaya çıkması da mümkündür.
Anjinası olan bireyler, anjina belirtileri ile kalp krizi ağrısını ayırt etmekte zorluk çekebilir. Kalp krizi belirtileri çoklukla anjina pektorisin belirtilerinden çok daha ağır ve kalıcıdır (20 dakikadan fazla). Dinlenme ve anjinayı yatıştırmak için kullanılan ilaçlar, kalp krizi belirtilerini çok az yahut süreksiz olarak hafifletir.
Çok sayıda insan, kalp krizi geçirmek üzereyken göğüs ağrısını bir ihtar üzere hissettiklerini bildirmektedir. Krizden evvel göğüste sıkışma, basınç, ağrı ve göğüste daralma hissi olabilir. Ağrı sırta, çeneye, omuza yahut bir kola da (özellikle sol kol) yayılabilir. Kalp atışları hızlanabilir ve sistemsiz hale gelebilir. Göğüs ağrısı ekseriyetle birinci belirti olmasına karşın, kalp krizi geçiren şahısların yaklaşık yüzde 20’sinde göğüs ağrısı olmaz.
Oluşabilecek öteki belirtiler ortasında nefes darlığı, dert, terleme, zihinsel karmaşa, mide bulantısı, kusma, süreksiz görme değişiklikleri ve baş dönmesi bulunur.
Kalp krizi geçiren çabucak hemen herkes tıpkı vakitte aritmi (düzensiz kalp atışları) yaşar. Bu sistemsiz kalp atışlarının kimileri zararsızdır, kimileri ise önemli problemlere, hatta mevte neden olabilir. Ventriküler fibrilasyon verilen kalp ritmi bozukluğu yaklaşık 5 dakika içinde mevte yol açabilir. Kalbin ana pompalama odası olan sol karıncık, bedene kan pompalamak yerine gereksiz yere atar. Kalbin bu fonksiyon bozukluğu, oksijen kaynağının olmaması ile açıklanmaktadır.
Tüm kalp krizleri bu şiddette değildir. Kimileri fark edilmez yahut mide ekşimesi yahut anjina pektoris suçlanır. Kalp krizi ve mide ekşimesi ortasındaki ayrımı yapmak birinci bakışta düşündüğünüz kadar kolay değildir. Ağrı kesiciler ve çeşitli ilaçlar, kalp krizi ağrısını hemencecik geri gelse bile sahiden rahatlatabilir. Rahatsızlığın olağandan daha makus yahut farklı olduğunu düşünüyorsanız, kesinlikle acil servise başvurun.
Kalp krizi riskini artıran 12 enfeksiyon
Enfeksiyonların kalp krizine yol açabilmesinin iki ana nedeni vardır. Birincisi, enfeksiyonların bedeni baskı altına almasıdır. Bedende dengesizlik yaratan enfeksiyonlar metabolizmayı kalp krizinin eşiğine getirebilir. İkinci sebep ise enfeksiyonların bedende tetiklediği iltihaplanmadır. Damarlarda plak oluşumunu hızlandırabilir. Bununla birlikte, bazen viral enfeksiyonların yıkıcı sonuçları olabilir.
Enfeksiyöz endokardit, kalbin iç astarının (endokardiyum) yahut kapakçıkların bakteriyel yahut mantar enfeksiyonunun neden olduğu bir iltihaplanmadır. Süratli bir halde tedavi edilmezse, hayatı tehdit eden komplikasyonlara yol açabilir.
Bakteriler yahut hücre parçacıkları kalpte biriktiğinde, kalp dokusundan küçük kitleler ayrılarak kan pıhtılarının oluşmasına neden olabilir. Kan damarları yoluyla bedende dolaşırken, pıhtılar kalp krizi ve felç de dahil olmak üzere önemli komplikasyonlara yol açabilir.
İşte kalp krizi riskini artıran 12 enfeksiyon:
Grip
Araştırmalar, gribin kalp krizi ve felç riskini artıran teneffüs yolu hastalıklarından biri olduğunu gösteriyor. Grip teşhisinden sonraki birinci birkaç gün içinde kalp krizi riskinin keskin bir biçimde arttığı bilinmektedir.
Bronşit
Çalışmalara nazaran, bronş duvarlarının iltihaplanmasından kaynaklanan bu teneffüs yolu enfeksiyonu da kalp krizi ve felç riskini artırabilir. Bronşitin kalp krizi riskini 5 kat artırdığı ve teşhis konulduktan sonraki üç gün boyunca felç riskini 3 kat artırdığı bilinmektedir. Lakin risk vakitle azalır, güzelleşmeden sonraki 3 ay içinde neredeyse olağana döner.
Zatürre
Öteki bir teneffüs yolu enfeksiyonu olan zatürre de kalp krizi riskini artırabilir. Araştırmalar, hastaneye yatış gerektiren zatürre hastalarının, enfeksiyonu takip eden yılda, enfekte olmamış insanlara kıyasla kalp krizi geçirme riskinin 6 kat daha yüksek olduğunu göstermiştir. Tıpkı vakitte riskin vakitle devam ettiği de bilinmektedir. Hastalıktan 2 ve 3 yıl sonra, hastanede yatan hastalarda riskin 2 kat daha yüksek olduğu bulundu. Uzmanlar, zatürreden 5 yıl sonra bile kalp krizi riskinin olağanın üzerinde kaldığını ve bu nedenle daha dikkatli olunması gerektiğini söylüyorlar.
Kalp enfeksiyonları
Kimi beşerler direkt kalpte meydana gelen enfeksiyonlar geliştirir: Miyokardit. Birden fazla durumda, rastgele bir belirti yaşamazlar ve enfeksiyon farkında olmadan güzelleşir. Lakin göğüs ağrısı, süratli yahut olağandışı nabız, nefes darlığı, bacaklarda, ayak bileklerinde ve ayaklarda ödem, yorgunluk ve baş ağrısı, beden ağrıları, eklem ağrısı, ateş ve boğaz ağrısı üzere genel enfeksiyon belirtileri de ortaya çıkabilir. Şiddetli miyokardit kalbi zayıflatır ve kan deveranını olumsuz tesirler. Kalpte pıhtılar oluşabilir ve bu kalp krizi yahut felce neden olabilir.
Viral enfeksiyonlar
Miyokarditin en yaygın nedeni viral bir enfeksiyondur. Buna soğuk algınlığına neden olan virüsler de dahildir. Hepatit B ve C, hafif bir döküntüye neden olan parvovirüs (genellikle çocuklarda, beşinci hastalık olarak da adlandırılır) ve herpes simpleks virüsü miyokardite neden olabilir. Sindirim sistemi enfeksiyonları, Epstein-Barr virüsü (mononükleoz) ve kızamıkçık da bağışıklığı baskılanmış şahıslarda miyokardite neden olabilir.
Bakteriyel enfeksiyonlar
Stafilokok ve streptokok (boğaz ağrısı, kızıl hastalığı ve öbür hastalıklara neden olan) üzere yaygın bakterilere bağlı enfeksiyonlar da dahil olmak üzere başka birçok faktör de miyokardite neden olabilir. Bunlar ortasında difteriden sorumlu bakteriler ve kene tarafından taşınan Lyme hastalığı da bulunur.
İdrar yolu enfeksiyonları
İdrar yolu enfeksiyonlarını da kalp krizi risklerini tetikler. 34 bin hastadan oluşan bir örneği takip eden bir çalışma, şimdiye kadar bu yaygın enfeksiyonları kalp krizi ve felç riskinin artmasıyla ilişkilendiren en büyük çalışmadır. Sayılar epeyce çarpıcı: Teneffüs yahut idrar yolu enfeksiyonu nedeniyle hastaneye yatırılan şahısların kalp krizi risklerinin yüzde 40 oranında arttığını ve enfekte olmamış hastalara kıyasla felç geçirme risklerinin 2,5 kat daha fazla olduğu ortaya çıktı.
Sepsis
Sepsis, bedenin mevcut bir enfeksiyona karşı verdiği çok reaksiyondur. Bağışıklık sistemi ve kalp ve deveran sistemi bozulur ve tansiyon düşmeye başlar. Bu durum ana organlara kan akışını yavaşlatır. Hayatı tehdit eden bu durum için hastaneye yatırılan hastalar daha sonra yüksek kalp krizi riskine sahip olur. Uzmanlar, enfeksiyon güzelleştikten çok sonra da riskin devam ettiği konusunda uyarıyor.
Klamidya
Araştırmalar, cinsel yolla bulaşan yaygın bir enfeksiyon olan klamidyanın genç erkeklerde kalp krizi riskini artırabileceğini göstermiştir.
HIV
HIV taşıyıcılarının yüksek kalp krizi riski altında olduğuna dair açık deliller vardır ve bu kronik iltihaplanmayla irtibatlıdır. Virüs, bağışıklık sisteminde kronik iltihaplanmaya neden olur ve bu da damarlara ziyan veren sitokinler ismi verilen moleküllerin dolanıma girmesini tetikler.
Ağız enfeksiyonları
Ağız içinden gelen birtakım bakteriler de kalbe ziyan verebilir. Diş apseleri, diş eti iltihabı ve periodontitisin kalp krizi riskini artırdığı bilinmektedir. Çok sayıda çalışma periodontitisi kalp hastalığına bağlamıştır.
Kan enfeksiyonları
Bakterilerin kan sirkülasyonuna girmesi, bir enfeksiyonun denetimden çıktığını gösterir. Bu durum büyük bir bağışıklık sistemi reaksiyonunu tetikler. Bu, organizmayı baskı altına sokar ve kalp krizi ve felç riskini artırır.