Türkiye’de döviz üzerindeki baskı gün geçtikçe ağırlaşıyor. Dolar, dün dünyadaki gelişmelerin de tesiri ile 15.88’i görürken günü 15.79’dan kapattı. Analistlere nazaran kamunun yönlendirdiği döviz piyasasında risk büyüyor. Türkiye’nin borçlanma maliyetlerini artıran risk primi CDS’ler ise sert yükselişle 718’i aştı.
Yaklaşık on gün öncesine kadar 14.5-15.00 TL ortasında yatay seyir izleyen dolarda global piyasaların da tesiri ile hareketlilik yaşanıyor. Türk Lirası dolar karşısında yüzde 7’nin üzerinde bedel kaybetti. Reuters’ın haberine nazaran mevcut kur siyasetini “kamu kontrollü” bir rejim olarak nitelendiren bankacılara nazaran hükümet 15.00 ve 15.50 düzeyini kabul etmiş durumda. Türkiye’nin beş yıl vadeli borcunu iflasa karşı muhafazanın maliyetini gösteren risk primi CDS’ler ise dün 718 puanı aştı.
Dolardaki her artış, iktidarın dövizi frenleyebilmek için uygulamaya soktuğu kur muhafazalı mevduatlar (KKM) nedeniyle Hazine’ye olan yükü de artırıyor. Dolar, 16 TL’nin kapısına dayandı. 1 Nisan’da KKM’ye 1 milyon TL yatıran mevduat sahibi, vade sonunda dolar 16.00 TL olursa 89 bin 176 TL kur farkı alacak. Bu para yurttaşın vergileriyle oluşan bütçeden çıkacak. Bankada parası olmayan fakir, bankada parası olan zengini finanse etmiş olacak.
KAMU YÜKÜ 30 MİLYAR TL
Hazine’den mart ve nisanda KKM’ler için toplam 16.2 milyar TL çıktı. Merkez Bankası’nın yaptığı ödemeler ve şirketlere KKM’ler kapsamında tanınan vergi muafiyeti ile birlikte bu mevduatların kamuya olan yükü şimdiden 30 milyar TL’ye yaklaşıyor.
Bu hesaplarda vadeler üç ay sonunda dolacak. Dolar arttıkça KKM’lerin kur getirisi de artıyor. Örneğin vade başında sisteme en yüksek oran olan yüzde 17 faizle 500 bin TL yatıran bir mevduat sahibi vade sonunda 21 bin 425 TL faiz getirisi elde edebiliyor. Buna rağmen vade başı olan örneğin 1 Nisan’da dolar 14.69 TL’ydi. Dolar olarak karşılığı 34 bin 37 dolardı. Vade sonunda doların 16.00 TL olduğu varsayılsa mevduatın kur getirisi 44 bin 592 lira olacak. Bu durumda kur getirisi, faiz getirisinden daha fazla olduğu için mevduat sahibine de kur getirisi ödenecek.
‘DÜNYA BİZİ TAKDİR EDİYOR’
Dolar/TL 16 lira sonuna dayanırken Türkiye İştirak Bankaları Birliği’nin genel heyetinde konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, “Enflasyonun bu hale gelmesindeki en değerli etken beklentilerdir. Amacımız enflasyonun ana sebeplerinden olan beklentileri düzeltmektir. El ele vererek yüreğimizle halledeceğiz. Günlerdir ilgili bölümlerle toplantılar yapıyoruz. Ekonomimizin son iki yılda gösterdiği büyük muvaffakiyet, tüm dünya tarafından takdir ediliyor. Global aksiliklere karşın ülkemiz büyümeye devam ediyor” dedi.