Yüksek Mahkeme’nin kararına nazaran, Karatay, 2014 ve 2015’te katıldığı 7 farklı televizyon programında gebelere şeker yükleme testi yapılmaması gerektiği istikametinde ve yapan tabipleri eleştiren açıklamalarda bulundu. Bunun bilhassa anne karnındaki bebeklere ziyan verdiğini savunan Karatay, anne ve bebeklerin sıhhatine ait bilgilerin kendisine ilişkin kitapta yer aldığını belirtti.
Kelam konusu yayınlar üzerine İstanbul Tabip Odası Onur Heyeti, Karatay hakkında disiplin soruşturması başlattı. Soruşturma sonunda Karatay’a 15 gün müddetle süreksiz olarak meslekten men cezası verildi. Türk Tabipler Birliği Yüksek Onur Şurası da kararı onadı.
Karatay, ceza kararının iptali istemiyle açtığı davanın Ankara 12. Yönetim Mahkemesi’nce, yaptığı istinaf müracaatının da bölge yönetim mahkemesince reddedilmesi üzerine Anayasa Mahkemes’ine hak ihlali teziyle kişisel müracaat yaptı.
Başvuruyu inceleyen Yüksek Mahkeme, Anayasa’nın 26’ncı hususunda teminat altına alınan söz özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmetti. Ayrıyeten mahkeme, tekrar yargılama yapılmak üzere kararın Ankara 12. Yönetim Mahkemesi’ne gönderilmesini kararlaştırdı.
KARARIN MÜNASEBETİNDEN
Anayasa Mahkemesi’nin kararında, Anayasa’nın 26’ncı hususuna nazaran herkesin tabir özgürlüğünün bulunduğu, bunun fakat kanunda belirtilen kaidelerde sonlandırılabileceği, Karatay’ın açıklamaları nedeniyle cezalandırılmasının da söz özgürlüğüne müdahale manası taşıdığı kaydedildi.
Sıhhat alanında yanlış bilgilerin yayılmasını önlemek için aksiyon planları geliştirme ve uygulamanın devletin olumlu yükümlülüklerinden olduğuna işaret edilen kararda, “Hiç elbet yanlış bilgilerin yönetilmesi de sıhhat siyasetlerinin asıllı bir modülünü oluşturmaktadır. Lakin bunu yaparken devlet, söz özgürlüğüne de hürmet göstermelidir” denildi.
Karatay’ın, uzmanlık dışı bir bahiste tıbbi kıymetlendirme yaptığı gerekçesiyle cezalandırıldığı, açılan davanın ise reddedildiği anımsatılan kararda, “Başvurucu bir kardiyoloji ve iç hastalıkları uzmanı olduğu üzere genel olarak Türkiye’nin bilinen akademisyen ve bilim insanlarındandır. Bu kapsamda tıp alanında yaşanan gelişmelerin müracaatçının ilgi alanında olduğunda kuşku yoktur” tabirleri yer aldı.
Karatay’ın, gebelikte 24 ila 28’inci haftalar ortası uygulanan şeker yükleme testinin anne ve çocuğa ziyan verdiği istikametindeki görüşünü herkesin anlayabileceği bir lisanda anlattığı belirtilen kararda, “Başvurucunun birtakım tabirlerinin meslektaşlarını eleştirdiği hatta abartıya kaçtığı kabul edilse bile bir bilim beşerinin yerine geçip aşikâr bir durumda kullanılacak tabir formunun ne olacağını belirlemek yargı mercilerinin vazifesi olmamalıdır” değerlendirmesi yapıldı.
“İfade özgürlüğü, büyük ölçüde tenkit özgürlüğünün teminat altına alınmasını hedeflemektedir” sözüne yer verilen kararda, birey ve toplum hayatı için hayati sorunların tartışılması bağlamında açıklanan tabirlerin sert olmasına ve polemik içermesine daha fazla tolerans gösterilmesi gerektiği, ayrıyeten tabir açıklamalara müdahalelerin, münasebeti olarak kullanılmaması gerektiği bildirildi.
Kararda, Karatay’ın, şeker yükleme testine ait daha ayrıntılı bilgilerin kitabında yer aldığını belirtmesinin reklam olarak kabul edilmesinin de “hekimlere reklam yasağı” ile ulaşılmak istenen maksadın ötesine geçtiği, bunun, “ifade özgürlüğü alanının dolaylı olarak daraltılması” manasını taşıdığı vurgulandı.
Bilim insanlarının ve akademisyenlerin her söylediklerinin mutlak gerçek kabul edilemeyeceği lakin alternatif bakışların herkes için daha yanlışsız düşünme imkanı yarattığının bir gerçek olduğu belirtilen kararda, “Başvurucunun anne ve çocuk sıhhati üzere epeyce kritik ve hassas kabul edilen bir sorunda dahi en güçlü görüşlere bile karşı çıkabilmesi bireyler, toplum ve ülke için hayati derecede önemlidir” denildi.
Anayasa Mahkemesi’nin kararında, mahkemelerin ret kararlarında, Karatay’ın açıklamalarının anne ve çocuk sıhhati için oluşturduğu tehdidin somut olarak ortaya konulmadığı, müracaata husus sözlerin detaylı formda incelenmesine de itina gösterilmediği belirtildi.
Karatay’ın cezalandırılmasının demokratik toplum tertibinin gereklerine uygun olmadığı aktarılan kararda, şunlar kaydedildi:
“Başvurunun bütün şartları göz önünde tutulduğunda müracaatçı hakkında 15 gün mühletle süreksiz olarak meslekten men üzere ağır bir disiplin cezası verilmesi ile Anayasa’nın 26. unsurunda muhafaza altında olan tabir özgürlüğüne yapılan müdahalenin daha ağır basan bir toplumsal muhtaçlığa karşılık gelmediği üzere orantılı da olmadığı sonucuna varılmıştır. Açıklanan münasebetlerle müracaata bahis demokratik toplum sisteminin gereklerine uygun olmayan müdahalenin Anayasa’nın 26. unsurunda teminat altına alınan söz özgürlüğünü ihlal ettiğine karar verilmesi gerekir.”