SALİHA SULTAN
Neredeyse bir asır evvel hizmete açılan ve 70 yıldır Türkiye’nin ‘kültür hafızası’ pozisyonun yer alan Ulusal Kütüphane’de skandal bir değişikliğe imza atıldı. Türkiye’nin yanı sıra dünyanın da en değerli arşivlerinden biri olan kütüphanede, kitap aramaları için kullanılan çağdaş bilgisayarlar yerine vazifeli memurların dahi kullanamayacağı bilgisayarların konulduğu ortaya çıktı. Değişikliğe ait manzaraları toplumsal medya hesabından paylaşan müellif ve eleştirmen Necip Tosun “Milli Kütüphanede kitap aramak için olağan bilgisayarları kaldırmışlar. Zira çabuk kırılıyormuş. Artık kırılmayan, vazifeli memurlar dahil hiç kimsenin kullanmasını bilmediği, tümü kapalı farklı bilgisayarlar almışlar. Hoş dekor oluşturmuşlar. Sorun çözülmüş” sözlerini kullandı. Paylaşımının akabinde telefonla arayarak ulaştığımız Necip Tosun, skandal değişikliği KARAR’a kıymetlendirdi.
Kütüphanede daha evvelki bilgisayarlar aracılığıyla aranan yapıtların çarçabuk bulunduğunu söyleyen Tosun “Burası yalnızca Türkiye’nin değil dünyanın da en kıymetli kütüphanelerinden biri. Kütüphaneye gittiğimde bu yeni bilgisayarlarla birinci kez karşılaştım. Kullanmak istedim fakat hepsi kapalıydı. Bilgisayarlardan birini açarak kullanmaya çalıştım lakin kullanımı çok sıkıntı olduğu için vazifeli memurlardan yardım istedim. Onlar da kullanmayı bilmedikleri için yardımcı olamadı. Birkaç şahsa daha sordum lakin kimse kullanımı beceremedi” dedi. Yeni bilgisayarların bilinenin bilakis daha çok bankamatik üzere olduğunu kaydeden Tosun “Görevli memurlar da yetkililere kullanamadıklarını söylemiş. Ama bu talepleri karşılıksız bırakılmış, bilgisayarlar olduğu yerde duruyor, kimse de sorgulamıyor. Ne bir kullanım kılavuzu var ne de tanım usulü.
Görevlilere bilgi verilmemesi çok büyük bir yanlış” diye konuştu. Kütüphanelere olan ilginin eskiye oranla giderek düştüğünü de belirten Tosun “Zaten kütüphaneler boş kalıyor. Araştırma yapanlar dışında pek kimse gitmiyor. Gidenler de ders çalışmak için kullanıyor, kimse kitap okumuyor. Bu türlü bir periyotta bir de kitaba erişim zorlaştırıldığını görmek beşerde şaşkınlık yaratıyor” sözlerini kullandı.
TÜRKİYE’NİN KÜLTÜR HAFIZASI
Türkiye’nin en büyük arşiv kütüphanesi olan ve 1946’da kurulan Ulusal Kütüphane, yalnızca Türkiye’nin değil tıpkı vakitte dünyanın da en kıymetli kütüphanelerinden biri pozisyonunda. Türkiye’nin ‘kültürel hafızası’ pozisyonunda bulunan Ulusal Kütüphane’den yılda yaklaşık 700 bin kişi hizmet alırken, internet ortamında sunulan kütüphanecilik hizmetlerinden de yılda ortalama 800 bin kişi faydalanıyor. Her yıl güncellenen ve toplam kayıtlı üye sayısı 110 bin olan, 9 okuma salonunda toplam bin 357 kişilik kullanıcı kapasitesine sahip kütüphane, yalnızca kütüphanecilik değil; yayıncılık, onarım ve müdafaa, dijitalleştirme, kültürel ve memleketler arası etkinlikler ile toplumsal sorumluluk kapsamındaki çalışmalarıyla da ön plana çıkıyor. Ulusal Kütüphane koleksiyonlarında 1 milyon 410 bin basma kitap, 27 bin 796 el yazması eser, sayıları iddiası 10 milyona ulaşan 255 bin cilt müddetli yayın, 32 başka cinste 134 bin 611 kitap dışı gereç, 26 bin 362 makaralık mikrofilm koleksiyonu bulunuyor. El yazması koleksiyonlarında Osmanlı Devleti’ne ilişkin birinci ansiklopedik eser olan ve 1428 yılında yazılan “Muradname”, Ebu’l-Hayr Rumi’nin yazdığı “Saltuk-name”, Udi tarafından yazılan “Macera-yı Mah” üzere çok değerli eserler de yer alıyor.