İsveç ve Finlandiya NATO’ya üye olmak için resmen harekete geçti.. Türkiye bu iki ülkenin üyeliğine PKK takviyesi nedeniyle karşı çıkıyor.
ZANNEDİLEN KADAR KOLAY DEĞİL
İsveç ve Finlandiya’nın katılmak istediği NATO’ya üyelik olağan koşullarda uzun bir süreç gerektiriyor. Bosna Hersek, Gürcistan ve Ukrayna’nın da dahil olmak istediği NATO’nun yeni üye kabul etmesi için çeşitli kaidelerin yerine getirilmesi, yasal süreçlerin tamamlanması isteniyor.
YUNANİSTAN MAKEDONYA ÖRNEĞİ
Kuzey Makedonya’nın üyeliği, Yunanistan ile yıllar süren isim uyuşmazlığının çözülmesinden sonra mümkün olabildi.
Yunanistan, isminin başına “Kuzey” sözü eklenen ülkenin eski ismine karşı çıktığı için uzun yıllar bu ülkenin NATO üyeliğini engelledi.
İsim probleminin 2018’de çözülmesiyle Yunanistan vetosunu kaldırdı ve Kuzey Makedonya, NATO ile üyelik müzakerelerine başlamaya davet edildi. Kuzey Makedonya Mart 2020’de resmen üyeliğe kabul edildi.
FİNLANDİYA VE İSVEÇ, NATO’YA BAŞVURACAK
Son olarak NATO’ya iki yeni üyenin katılması gündeme geldi. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasından sonra Avrupa güvenlik mimarisindeki gelişmelerden etkilenen Finlandiya ve İsveç, uzun yıllardır benimsedikleri askeri tarafsızlığı terk ederek NATO’ya üyelik başvurusu yapmayı kararlaştırdı.
Finlandiya’nın Rusya ile 1500 kilometreye yakın sonu bulunuyor. İkinci Dünya Savaşı’nda o zamanki Sovyetler Birliği ile savaşan Finlandiya, topraklarının yaklaşık yüzde 10’unu kaybetti, nüfusunun yüzde 11’ini yeni yerlere yerleştirdi ve bugünün kuruyla yaklaşık 5 milyar euro savaş tazminatı ödedi.
NATO’YA İŞTİRAK SÜRECİ VE OY BİRLİĞİ ŞARTI! TÜRKİYE OY VERMZSE NE OLUR?
NATO, “açık kapı” siyaseti izliyor. Bu siyaset, ittifakın kurucu mutabakatının 10. hususuna dayanıyor.
Bu unsurda kurucu Washington Antlaşması’na taraf olan ülkelerin Kuzey Atlantik bölgesinin güvenliğine katkı sağlamak için rastgele bir Avrupa ülkesini ittifaka katılmaya davet edebileceği belirtiliyor.
Lakin bir ülkenin NATO’ya dahil olabilmesi için oy birliği, yani mevcut 30 müttefik ülkenin hepsinin birden onay vermesi gerekiyor.
Buna nazaran, NATO müttefikleri bir diğer ülkenin ittifaka katılmasını kararlaştırdıklarında NATO o ülkeye resmi davet gönderiyor. Bundan sonra 7 adımlık iştirak süreci başlıyor.
Birinci adımda NATO uzmanlarıyla davet edilen ülkenin temsilcileri Brüksel’de bir ortaya gelerek görüşmeler yapıyor. Bu görüşmelerde davet edilen ülkenin NATO’nun siyasi, yasal ve askeri koşullarını karşılayıp karşılamadığı, NATO üyeliğinin ekonomik, askeri, yasal, siyasi ve istihbaratla ilgili yükümlülüklerini yerine getirip getiremeyeceği müzakere ediliyor. Bu müzakerelere nazaran davetli ülkenin NATO kuralları ve standartlarını yerine getirmek için ıslahat yapıp yapmayacağı belirleniyor.
İkinci adımda davet edilen ülke NATO Genel Sekreteri’ne resmi niyet mektubu gönderiyor ve NATO üyeliğinin yükümlülüklerini ve üzerine düşen taahhütleri kabul ettiğini bildiriyor. Islahat yapılacaksa bu mektupta ıslahatların takvimi de belirtiliyor.
Üçüncü adımda NATO, Washington Antlaşması’na ek iştirak protokollerini hazırlıyor. Böylelikle ittifakın kurucu muahedesi bir manada güncellenmiş oluyor. Bu protokoller, NATO ülkeleri tarafından imzalanıyor.
Dördüncü evrede protokollerin NATO üyesi ülkeler tarafından kendi ulusal maddeleri ve prosedürleri uyarınca onaylanması gerekiyor. Onay süreci ülkeden ülkeye değişiklik gösteriyor. Örneğin onay için ABD’de Senato’nun üçte ikisinin oyu gerekirken, İngiltere’de parlamentoda resmi bir oylama gerekmiyor.
Beşinci adımda ise tüm üye ülkeler, kendi onay süreçlerini tamamladıktan sonra Washington Mutabakatı’nı saklayan ABD’ye yeni üyenin iştirakini öngören protokolleri kabul ettiklerine dair bildirim yapıyor.
Altıncı adımda bütün bu evreler tamamlanınca NATO Genel Sekreteri, yeni üyeyi ittifaka katılmaya davet ediyor.
Yedinci ve son olarak yeni üye de kendi ulusal yasal sürecini tamamlayarak iştirak dokümanını Washington Antlaşması’nı saklayan ABD’ye teslim ediyor ve NATO üyesi oluyor.