Rusya-Ukrayna savaşı sürerken, Batı ülkelerinin Rusya’ya uyguladığı yaptırımların kapsamı da genişliyor. Dünyanın en çok yaptırım uygulanan ülkesi haline gelen Rusya’ya yönelik yaptırımların sayısı 10 bini geçti.
Her geçen gün genişletilerek artan yaptırımlar; finans, güç, ulaşım, medya, teknoloji, araba, spor ve ticaret alanlarını kapsıyor.
Ülkeler, Rusya’ya saldırgan tavrı nedeniyle ağır bedel ödetmek ve ekonomik açıdan izole etmek için attıkları adımları ağırlaştırırken, milletlerarası şirketlerden de Rusya’ya yönelik yansılar gelmeye devam ediyor.
Bölgede devam eden çatışmalar sonucu Rusya’daki operasyonlarını gözden geçiren şirketlerin sayısı artışta.
Otomotiv, teknoloji, güç, besin, finans, perakende, sanayi, dokuma, tüketim, lojistik, havacılık, ilaç, medya ve telekomünikasyon bölümlerinden dünyanın önde gelen birçok şirketinin Rusya’dan ayrıldığına dair haberler gelmeye devam ederken, kimi şirketlerin ülkedeki operasyonlarını satmaya başlaması da dikkati çekiyor.
OTOMOTİV
Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırısına ülkedeki faaliyetlerini durdurarak reaksiyon veren otomotiv firmalarına yeni şirketler katıldı.
Son olarak Fransız şirketi Renault’nun Rusya’daki varlıkları devlete devredildi. Renault başlangıçta yaptırımlar nedeniyle Rusya’daki fabrikasında üretimi durdurma kararı aldığını, çoğunluk payına sahip olduğu Rusya’nın en büyük araba üreticisi Avtovaz için seçenekleri gözden geçirdiğini duyurmuştu.
Rusya Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Renault ile şirketin Rusya’daki tüm varlıklarının Rus hükümeti ve Moskova belediye idaresine devredilmesi konusunda muahede imzalandığını açıkladı. Mutabakata nazaran, Renault Rusya’nın tüm hissesinin Moskova belediye idaresine devredildiği, Fransız şirketin, ülkenin en büyük araba şirketi Avtovaz’daki yüzde 68 hissesinin ise NAMI isimli Rus enstitüsüne geçeceği kaydedildi.
Alfa Romeo, Chrysler, Citroen, Dodge, DS, Fiat, Jeep, Lancia, Maserati, Opel, Peugeot, Ram ve Vauxhall markalarını bünyesinde bulunduran Stellantis de nisan ayında lojistik zorluklar ve Moskova’ya uygulanan yaptırımlar nedeniyle Rusya’daki tesisinde üretimi askıya aldığını duyurmuştu. Ayrıyeten şirket, Rusya ile tüm araç ticaretini de askıya aldı.
Alman araba üreticisi BMW ile Volkswagen de mart başında Rusya’ya araç ihracatını ve ülkedeki lokal üretimi durduracaklarını duyurmuştu. Volkswagen’in iştirakleri Porsche ve Skoda Rusya’daki üretimleri ile araç teslimatlarını sona erdirmişti.
Kamyon üreticisi Daimler Truck’ı da bünyesinde bulunduran Mercedes-Benz Küme Rusya’daki tüm ticari faaliyetlerini durdurduğunu açıklamıştı.
İsveçli araba üreticisi Volvo Cars, Alman lüks araba üreticisi Audi, İngiliz lüks araba üreticileri Jaguar, Land Rover ve Aston Martin bir sonraki duyuruya kadar Rusya pazarına araç sevkiyatını askıya aldıklarını bildirmişti.
ABD’nin büyük araba üreticilerinden Ford, Rusya’daki operasyonlarını askıya aldığını duyurmuştu. General Motors (GM) ise Rusya’ya ihracatını durdurduğunu açıklamıştı.
Toyota Motor dahil Japon araba firmaları da Rusya kapsamlı üretim operasyonlarını durdurma kararı alırken, Honda Motor Rusya’ya araba ve motosiklet nakliyatını durdurduğunu bildirmişti.
Motosiklet üreticisi Harley Davidson Rusya’daki operasyonlarını ve teslimatlarını askıya aldığını duyururken Japon lastik üreticisi Bridgestone Rusya’daki fabrikasını süreksiz olarak kapatırken, Rusya’ya ihracatı askıya almıştı.
TEKNOLOJİ
ABD’li teknoloji devlerinden Apple, Rusya’daki tüm satışlarını durdururken, Apple Hisse ve başka hizmetlerin de kısıtlanacağını bildirdi. Apple, Rus devlet medyası “RT News” ve “Sputnik News” uygulamalarının Rusya dışındaki uygulama mağazalarından indirilmesini engellemişti.
Google’ın çatı şirketi Alphabet bünyesindeki görüntü paylaşım sitesi YouTube, Rus devlet yayın organları Russia Today ve Sputnik’in Avrupa’da yayın yapan YouTube kanallarını bloke etme kararı aldı.. Ayrıyeten Google, Rus yayıncıları RT ve Sputnik’e bağlı taşınabilir uygulamaları engellemişti.
Microsoft da RT’nin taşınabilir uygulamalarını Windows App Store’dan kaldıracağını ve Rus devlet dayanaklı medyadaki reklamları yasaklayacağını duyurdu, Microsoft, Rusya’daki tüm eser ve hizmet satışlarını askıya aldığını bildirdi.
Bilgisayar üreticisi Dell Technologies, Rusya ve Ukrayna’daki eser satışlarını askıya alırken, yazılım şirketleri SAP ve Oracle Rusya’daki operasyonlarını askıya aldığını açıkladı.
ABD’li çip üreticisi Intel, Rusya’ya teslimatlarını askıya aldığını duyurdu. Güney Koreli teknoloji şirketi Samsung Rusya’ya teslimatlarını durdurma kararı aldı.
ABD merkezli dünyanın en büyük konaklama paylaşım platformlarından Airbnb, Rusya ve Belarus’taki tüm operasyonlarını askıya aldığını duyururken Amerikalı e-ticaret devi Amazon Rusya ve Belarus’taki müşterilerin yeni hesap açmalarına müsaade vermeyeceğini bildirdi.
Japon teknoloji kümesi Fujitsu da Rusya’ya yönelik tüm teslimatları durdurmuştu.
Japon elektronik ve cümbüş kümesi Sony de Ukrayna’daki savaş nedeniyle Playstation ve ilgili oyunlarının Rusya’ya teslimatını askıya almıştı.
GÜÇ
Batı ülkelerinin yaptırımlarının Rusya’nın en büyük gelir kalemini oluşturan güç bölümünü direkt gaye almadığı periyotta, milletlerarası güç şirketleri ülkedeki yatırım ve iştiraklerinden arka arda çekilme kararları almalarıyla dikkati çekmişti.
Fransız güç devi TotalEnergies Rusya’daki yeni projeleri için sermaye sağlamayacağını duyururken, Rusya’nın en büyük yabancı yatırımcılarından BP, Rus petrol devi Rosneft’teki yüzde 19,75 payını elden çıkaracağını açıklamıştı.
Shell de Sakhalin-II sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) tesisindeki yüzde 27,5 payını, Salym Petroleum Development ve Gydan güç teşebbüsündeki yüzde 50’şer payını elden çıkaracağını, Gazprom ve ilgili kuruluşlardaki ortak teşebbüslerinden ise ayrılacağını duyurdu.
ABD’li güç şirketi ExxonMobil de Rusya’daki Sakhalin-1 doğal gaz ve petrol üretim alanındaki operasyonlarını durduracağını ve ülkede yeni yatırım yapmayacağını bildirdi.
İtalyan güç kümesi Eni, Rus gazını Türkiye’ye taşıyan boru çizgisindeki payını satmayı planladığını açıkladı.
Alman türbin üreticisi Siemens Energy, Rusya’daki işini askıya alırken, Singapur merkezli emtia ticareti şirketi Trafigura, Rusya’daki yatırımlarını dondurduğunu ve Rosneft’in Kuzey Kutbu’ndaki Vostok Oil projesindeki yüzde 10’luk payını gözden geçirdiğini bildirdi.
İsviçre merkezli, dünyanın en büyük emtia şirketlerinden Glencore, Rus şirketleri En+ ve Rosneft’teki payları dahil ülkedeki tüm ticari faaliyetlerini gözden geçireceğini bildirdi.
Avusturya merkezli güç şirketi OMV de şirketin Rusya’nın Urengoy bölgesindeki Achimov gaz alanı geliştirme projesinden pay alımına yönelik görüşmelere devam etmeme kararı aldığını açıklamıştı.
Norveçli güç kümesi Equinor, Rosneft dahil olmak üzere Rusya’daki ortak teşebbüslerinden ayrılacağını duyurdu.
Düsseldorf merkezli güç kümesi Uniper Rusya’da yeni yatırım yapmayacağını açıklarken, Essen merkezli güç kümesi RWE de Rusya ile yeni tedarik kontratı yapılmayacağını bildirmişti.
Alman güç şirketi E.ON ise Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaş nedeniyle Gazprom’un Avrupa’daki şirketlerinden gaz alımını durdurduğunu bildirdi.
BESİN
Besin bölümünde öne çıkan firmalar da Rusya’daki faaliyetlerini durdurma kararı alırken, bu şirketlerden en çok McDonald’s’ın kararı öne çıktı.
ABD’li süratli servis restoran zinciri McDonald’s’ın Rusya’daki restoranlarını kapatma kararı Rusya’da bilhassa gençler ortasında kedere neden olurken, restorana ilişkin eserlerin ikinci el sitelerinde fahiş fiyatlara satıldığı görüldü.
Mart başında Rusya’daki 850 restoranını süreksiz olarak kapatacağını duyuran McDonald’s dün de 30 yılı aşkın müddettir faaliyet gösterdiği Rusya pazarından çıkacağını duyurdu ve operasyonlarını satma sürecini başlattığını bildirdi.
McDonald’s’ın yanı sıra ABD’li kahve zinciri Starbucks mart ayı başında Rusya’daki tüm ticari faaliyetlerini askıya aldığını duyurdu.
Amerikalı içecek devi Coca-Cola, Rusya’daki faaliyetlerini askıya aldığını açıklarken, PepsiCo ülkedeki içecek markalarının üretimini ve satışını durdurduğunu paylaştı.
ABD merkezli restoran zinciri Burger King, Rusya’daki faaliyetlerini durdurmak istediğini lakin Rus ortaklarının reddetmesi nedeniyle restoranlarını kapatamadığını bildirdi.
İrlandalı besin şirketi Kerry Group, Rusya’daki tüm faaliyetlerinin durdurduğunu açıkladı.
Fransız besin şirketi Danone, Rusya’daki yatırımlarını askıya alırken, şirket lokal nüfusun temel besin muhtaçlıklarını karşılamaya devam etmek için taze süt eserleri ve bebek maması üretimi ile dağıtımının süreceğini duyurdu.
İsviçre merkezli Nestle ise tüketiciler ile siyasetçilerden gelen tenkitler üzerine eserlerinin birçoklarını Rusya’daki mağazaların raflarından kaldırmış fakat temel besin eserlerinin tedarikinin sağlanmaya devam edileceği açıklamıştı.
FİNANS
İngiltere’nin en büyük bankası HSBC, Rusya’nın en büyük ikinci bankası VTB de dahil Rus bankalarıyla iş birliğini azaltacağını duyurdu.
ABD’nin büyük bankalarından Goldman Sachs Rusya’dan çıkacağını duyuran birinci Wall Street bankası oldu ve JPMorgan, Rusya’daki operasyonlarını sonlandıracağını açıkladı.
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı sonrası Moskova’da faaliyetlerine devam etmesi nedeniyle tenkitlerin gayesi olan Almanya’nın en büyük bankalarından Deutsche Bank, Rusya’daki faaliyetlerini “kademeli” sonlandıracağını duyurdu.
Commerzbank da Rusya’daki operasyonları askıya alacağını açıklamıştı.
İsviçreli reasürans şirketlerinden Swiss Re, Rusya’daki işlerini askıya alırken, Hannover Re ile Munich Re de Rusya’dan çekilme kararı aldı.
Yatırım şirketi DWS Rus menkul değerlerine yeni yatırım yapmayacağını açıklarken, Bank Nordea Rusya’da yatırım fonlarının faaliyetlerini askıya almıştı.
Union Investment da Rusya’daki operasyonlarını askıya aldığını bildirdi.
Memleketler arası yaptırımlar nedeniyle Visa, Mastercard ve American Express, Rus bankalarını ödeme ağlarından çıkarırken bundan etkilenen bankalar ve müşterileri artık en değerli kredi kartı sağlayıcılarının ağları üzerinden süreç yapamıyor.
Ödeme hizmeti PayPal, memleketler arası hizmetler de dahil olmak üzere Rusya’daki hizmetlerini durdurduğunu açıkladı. Kontrol firması KPMG ve PwC de Rusya’da faaliyet göstermeyeceklerini duyurdu.
Memleketler arası kredi derecelendirme kuruluşlarından Standard & Poor’s (S&P) ve Fitch de Rusya’daki ticari operasyonlarını askıya aldı.
Sigorta şirketleri Allianz ve Zurich Insurance da Rusya’daki operasyonlarını durdurduğunu bildirmişti.
PERAKENDE
İsveçli mobilya firması IKEA Rusya’daki mağazalarını kapatacağını açıklarken Alman REWE, Penny, Aldi ve Netto, Rusya’da üretilmiş eserlere raflarında yer vermeyeceklerini duyurmuştu.
Yapı materyalleri satan Alman perakende şirketi Obi, Rusya’daki faaliyetlerini durduracağını bildirdi.
Fransız lüks perakende şirketi Hermès ise Rusya’daki üç mağazasını süreksiz olarak kapatma ve St. Petersburg’da bu yıl açılması planlanan bir mağazanın açılışını da süresiz olarak erteleme kararı almıştı.
SANAYİ
Sanayi bölümüne baktığımızda; İsveçli mühendislik kümesi Sandvik, Rusya’daki faaliyetlerini askıya alırken, endüstriyel araçlar ve ekipmanı üreten Atlas Copco ülkeye yapılan tüm teslimatları durdurmuştu.
Fin mühendislik kümesi Metso Outotec, Rusya’ya teslimatları süreksiz olarak durdurma kararı aldı.
Alüminyum ve yenilenebilir güç dallarında faaliyet gösteren Norveçli Norsk Hydro, bir sonraki duyuruya kadar Rus üreticilerle temaslı yeni kontratlara girmeyeceğini ve potansiyel olarak mevcut ticari bağları dondurmayı düşündüğünü açıkladı.
Siemens’in Rusya’ya tüm yeni ticari ve milletlerarası teslimatları askıya aldığı lakin yaptırımlara uygun olarak lokal servis ve bakım faaliyetlerine devam edeceği bildirildi.
Avusturyalı makine üreticisi Andritz, bir sonraki duyuruya kadar Rusya’daki operasyonlarını askıya aldı.
Kimya şirketi BASF, Temmuz 2022’nin başında Rusya’daki operasyonlarını neredeyse büsbütün durduracağını açıkladı ve bir öteki kimya şirketi Linde Rusya’daki faaliyetlerini kademeli olarak azaltma sürecini başlattı.
Raylı ve ticari araçların fren üreticisi Knorr-Bremse, Rus kamyon üreticisi Kamaz ile ortak teşebbüsünden çekildiğini ve ülkeye daha fazla eser tedarik etmeme kararı aldığını açıkladı.
ABD’li General Electric de Rusya’daki operasyonlarını askıya aldığını duyurdu.
Grup tezgahı üreticisi DMG Mori, Rusya’daki tüm faaliyetlerini durdururken, konut aletleri ve ticari ekipman üreticisi Miel, Rusya’daki operasyonlarını askıya almıştı. İsveçli beyaz eşya üreticisi Electrolux ise Rusya’daki tüm faaliyetlerini durdurmuştu.
DOKUMACILIK
Spor giysi markası Adidas, Rusya Futbol Birliği ile olan iştirakini askıya aldı ve bir sonraki duyuruya kadar Rusya’da mağazaları ile çevrim içi ticareti durdurma kararı verdi.
Nike da Rusya’ya yönelik teslimatların artık gerçekleştirilemeyeceğini duyurdu. Puma, ülkedeki 100 mağazasının açık olmasına karşın Rusya’ya teslimatları durdurduğunu açıklarken dünyanın en büyük ikinci moda perakendecisi H&M Rusya’daki tüm satışlarını süreksiz olarak askıya aldığını bildirdi.
Louis Vuitton üzere lüks markaları bünyesinde bulunduran LVMH, Rusya’daki 124 mağazasını süreksiz olarak kapatırken, İtalyan moda konutu Prada ülkedeki satışlarını durdurduğunu duyurdu.
ABD’li giysi firması Levi Strauss & Co. (Levi’s) ve moda kümesi Hugo Boss da Rusya’daki faaliyetlerini durduracaklarını bildirmişti.
TÜKETİM
Tüketim eserleri kümesi Henkel, Rusya’daki ticari faaliyetlerinden çekilme kararı almıştı.
Kozmetik eserler üreten Beiersdorf, Rusya’daki faaliyetlerini değerli ölçüde azaltacağını duyurdu.
Fransız lüks eser şirketi Kering de Rusya’daki mağazalarını süreksiz olarak kapatacağını açıkladı.
ABD’li tüketim malları devi Procter & Gamble (P&G) Rusya’daki tüm sermaye yatırımlarına son vereceğini ve ülkedeki portföyünü kıymetli ölçüde azaltacağını bildirdi.
Şahsî bakım eserleri üreten Colgate-Palmolive de Rusya’da sadece temel sıhhat ve hijyen eserlerini satacağını, öbür tüm eserlerin teslimatının durdurulacağını duyurdu.
ABD’li tütün şirketi Philip Morris ise Rusya’daki yatırımlarını askıya alırken, İngiliz Imperial Brands ülkedeki faaliyetlerini durduracağını açıklamıştı.
LOJİSTİK
Amerikan kargo devleri FedEx ve UPS ile Alman DHL Rusya’ya yapılan sevkiyatları askıya aldıklarını duyurdu. Dünyanın en büyük konteyner nakliye şirketi Maersk ise Rusya’ya ve bu ülkeden yapılan teslimatları süreksiz olarak askıya almaya karar vermişti.
Deutsche Post, Rusya’ya DHL teslimatlarını durdururken, Alman nakliye şirketi Hapag Lloyd Rusya için rezervasyonları askıya alırken konteyner nakliyecilik şirketi MSC de Rusya’ya yönelik tüm yük nakliyeciliği kayıtlarını durdururken, insani ve tıbbi yüklerle besin gereçlerinin kabul edileceğini bildirmişti.
İsviçreli lojistik kümesi Kuehne + Nagel ise ilaç, sıhhat ve insani muhtaçlıklar hariç olmak üzere Rusya’ya yapılan tüm sevkiyatları bir sonraki duyuruya kadar askıya almıştı.
HAVACILIK
Havacılık kesiminde ise Boeing ve Airbus’tan Rusya’ya reaksiyon niteliğinde kararlar alındı.
ABD’li uçak üreticisi Boeing, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının akabinde uygulanan yaptırımların global havacılık kesiminde oynaklığa neden olmasının tesiriyle Rus hava yollarına modül, bakım ve teknik takviyesini askıya aldığını duyurdu ve şirket, Moskova’daki büyük operasyonları durdurduğunu açıkladı.
Merkezi Avrupa’da bulunan uçak üreticisi Airbus da Rusya’ya yedek modül göndermeyi ve Rus hava yollarını desteklemeyi askıya aldığını bildirdi.
Lufthansa Technik, Rus müşterilerine yönelik tüm hizmetlerini durdururken, dünyanın en büyük uçak kiralama şirketi Aercap Holdings, Rus hava yolları ile kiralama mutabakatı yapmayacağını açıkladı.
Kanadalı uçak üreticisi Bombardier teknik takviye dahil olmak üzere Rus müşterileri ile olan tüm faaliyetlerini askıya aldı.
Uçak biletleri için rezervasyon sistemi sağlayıcılarından ABD’li Sabre ve İspanyol Amadeus IT Group, Rus havayolu Aeroflot ile iş bağlantılarını kesti.
Havaalanı işletmecisi Fraport ise St. Petersburg’daki ticari faaliyetlerini askıya almıştı.
İLAÇ
Alman Bayer, Rusya ve Beyaz Rusya’daki tüm “gerekli olmayan işleri” durdurma kararı almıştı.
Şirket, siviller için kanser yahut kardiyovasküler hastalıkları tedavi etmekte kullanılan, gebe bayanlar ve çocuklara yönelik sıhhat eserleri ile tohumlar üzere temel sıhhat ve tarım eserlerinin tedarik edilmeye devam edileceğini bildirmişti.
MEDYA
Hollywood stüdyoları Disney, Warner Bros ve Sony Pictures Entertainment Rusya’da yeni sinema gösterimlerini askıya aldı.
Çevrim içi yayın platformu Netflix Rusya’daki tüm projelerini ve satın almaları durdurduğunu açıkladı.
Müzik şirketi Universal Music Group ülkede tüm ofislerini kapatacağını ve faaliyetlerini askıya alacağını duyurdu.
Görüntü paylaşım platformu TikTok ise Rusya’dan yapılacak canlı yayınları ve yeni görüntülerin yüklenmesini durduracağını açıklamıştı.
TELEKOMÜNİKASYON
İsveçli telekom ekipmanı üreticisi Ericsson Rusya’ya teslimatları askıya almıştı.
Finlandiya merkezli telekomünikasyon şirketi Nokia yaptırımlara uymak için Rusya’ya teslimatları durduracağını açıklarken Alman Deutsche Telekom da Rusya’dan çekileceğini bildirdi.
RUSYA’YA UYGULANAN YAPTIRIM SAYISI 10 BİNİ AŞTI
Dünyanın en çok yaptırım uygulanan ülkesi haline gelen Rusya’ya yönelik yaptırımların sayısı 10 bini geçti.
Her geçen gün genişletilerek artan yaptırımlar; finans, güç, ulaşım, medya, teknoloji, araba, spor ve ticaret alanlarını kapsıyor.
Global yaptırım izleme data tabanı Castellum.ai’nin bilgilerine nazaran, Rusya 22 Şubat’tan itibaren 7 bin 611 yeni yaptırıma maruz kaldı.
Rusya’ya uygulanan yaptırımların sayısı toplamda 10 bin 365’e ulaşırken, ülke bu sayıyla 3 bin 616 yaptırımın uygulandığı İran’ı, 2 bin 608 yaptırıma maruz kalan Suriye’yi ve 2 bin 77 yaptırımın uygulandığı Kuzey Kore’yi geride bıraktı.
YENİ YAPTIRIM KARARLARI EN ÇOK İNGİLTERE’DEN GELDİ
Rusya’ya yönelik 22 Şubat’tan itibaren en çok yaptırım kararı alan ülke, 1.124 yaptırımla İngiltere oldu. İngiltere’yi 1.105 yaptırımla İsviçre, 1.032 yaptırımla ABD, 951 yaptırımla Avrupa Birliği (AB) ve 948 yaptırımla Kanada takip etti.
Kelam konusu tarihten itibaren Rusya’ya yönelik Fransa 931, Avustralya 900 ve Japonya 620 yaptırım kararı aldı.
Rusya’ya yönelik yaptırımların 6 bin 524’i bireylere uygulanırken, 1.002 kuruluşları, 82’i gemileri ve 3’ü uçakları amaç aldı.