Eğitim, insanoğlunun öğrenme yeteneğinin oluşmaya başlamasıyla ortaya çıkan ve yaşamı boyunca da devam eden bir süreçtir. İnsanın kendi başına kazandığında, çok uzun zaman alacak olan bilgi ve becerileri çok daha kısa sürede insana kazandırmak için eğitim vardır. Bu anlamda eğitim geçmiş kuşakların birikimlerini kısa sürede ve düzenli biçimde insana kazandırmak için gereksinim duyulan bir etkinliktir. Bireyin yaşam boyu süren eğitiminin okulda, planlı ve programlı olarak yürütülen kısmı bireyin “öğretimini” oluşturuyor. Bu durumun birey açısından dile getirilmiş hali ise “öğrenim”dir.
Kurumlar, bireylerin tek başına başaramayacakları amaçların örgütlü biçimde başarılması, yani bireyin zayıflıklarının aşılması için kurulur. Okullar da bireyin tek başına edinemeyeceği ve sunamayacağı bilgi, beceri ve tutumları sistemli biçimde kazandırmak ve eğitimle ilgili kurumsal amaçları gerçekleştirmek üzere oluşturulan toplumsal sistemlerdir. Okullar hem birey hem de toplum açısından önem taşıyan ve aşağıda bazıları sıralanan pek çok amacı gerçekleştirme sorumluluğuna sahiptir.
1- Özerklik: Okula gitmek bir çocuk için yaşamının en önemli dönüm noktalarından biridir. Okula başlamak bir çocuk için evinden ve ebeveynlerinden ayrılmak, birey olmak, kendi başına kalmak, öğretmenler ve arkadaşları ile bağ kurmak ve kendine özgü bir dünyaya ait olmak anlamına geliyor.
2- Okuryazarlık: Okuryazarlık, bir kişinin okuma ve yazma yeteneğini ifade eder. Okuma yazmayı öğrenen birey için dünyanın kapıları açılmış demektir.
3- Dünyayı ve çevreyi anlama: Okuldaki eğitim, dünyayı anlamamız ve uyum sağlamamız için gereken bilgilenmeyi sağlar. Eğitim sürecinde kazanılan en temel şey bilgidir. Matematikten tarihe, edebiyattan siyaset bilimine kadar çeşitli şeyleri eğitim aracılığıyla öğreniriz. Eğitimden kazandığınız bilgi, gelecekteki yaşamımızda büyük rol oynar ve dünyayı ve olayları daha tutarlı bir şekilde anlamamıza; fikir oluşturmamıza ve bakış açımızı geliştirmemize yardımcı olur.
4- Bilinçlenme: Sistemli eğitim bireyin merak duygusunu alevlendirir ve sorgulama yeteneklerini geliştirerek, akıl yürütmesine yardımcı olur. Eğitim yoluyla ne kadar çok şey öğrenirsek, daha fazla soru sorar ve bunlara cevaplar bulmayı öğreniriz. Bu da bizi daha bilinçli bir insan haline getirir ve aydınlanmaya götürür.
5- İnsanlığı yüceltecek, büyük katkılar sağlayacak kişilerin yetiştirilmesi: İnsanlığı yüceltecek büyük yazarları, bilim insanlarını, filozofları, bilginleri yetiştirmek okulun en önemli görevidir çünkü bu eğitimli insanlar, insanlığın gelişimine ve insan oluşuna hizmet edecek kişilerdir.
6- Sosyal uyum ve barış: Eğitimli bireyler, haklarının, yasaların ve topluma karşı sorumluluklarının daha fazla farkında olacağından sosyal uyum ve barışa katkıda bulunma şansları daha da yüksektir.
7- Etik değerlerin geliştirilmesi: Eğitimin amacı, bireylere sadece bilgiyi yaymak değil, aynı zamanda iyi/kötü, doğru/ yanlış açısından günlük yaşamını ve davranışlarını sorgulama ruhunu canlandırmaktır. Okullar, öğrencilerde temel erdemlerin ve başlıca karakter özelliklerinin geliştirilmesine aracılık eden önemli kurumlardır.
8- Entelektüel insan yetiştirme: Demokratik ülkelerde eğitim kurumları, bireylerin entelektüel merakını uyandırmaya, daha fazla bilgilenme arzusunu tatmin etmeye ve eleştirel bir tutum geliştirmeye çabalarlar. Bunun sonucu olarak bireylerde geliştirilecek entelektüel disiplin de ülkeler için çok önemli bir kazanımdır.
9- Meslek kazandırma: Eğitim bireylerin kariyer hedeflerini gerçekleştirmesine yardımcı olmak için ihtiyaç duyduğu uzmanlığı kazandırır. Uzmanlık, belirli bir alan hakkında derinlemesine bir bilgi birikimidir ve bireyler için çeşitli kariyer fırsatlarına kapı açar. Bu açıdan eğitim ve okullar bireylere güvenli bir gelecek ve düzenli bir yaşam sağlar.
10- Bedensel gelişim ve sağlıklı bireyler: Okullarda sunulan beden eğitimi ve sportif aktivitelere katılım, çocukların temel hareket becerilerinin ve fiziksel yeterliliklerinin gelişimine katkıda bulunuyor. Ayrıca sportif aktiviteler, çocukların sosyal beceri ve sosyal davranışlarına, özsaygılarına önemli bir destek sağlıyor.
11- Sanatsal ve kültürel gelişim: Okulların önemli görevlerinden biri de sanat eğitimi yolu ile çocuk ve gençlerde estetik duyarlık oluşturmak, onların yaratıcı düşünme kapasitesini geliştirmek, dünyayı anlamalarını sağlamak, kendilerini ifade edebilmelerine ortam hazırlamak, birey olarak gelişmelerine yardımcı olmak, öğrencilere sanat yapıtlarını anlama ve değerlendirebilme imkanı sağlamaktır. Bir çocuğun eğitimi, sanat eğitimi olmadan tamamlanmış sayılamaz.
12- Birey olmak ve kendini gerçekleştirmek: Eğitim yoluyla birey kendini tanır, yeteneklerini keşfeder ve kendi kararlarını verebilecek donanıma erişir. Başkalarına değil, kendi iradesine bağlı bir yaşam sürdürebilir. Okullarda sağlanan eğitim yolu ile bireyler evrende, kendi misyonlarının ne olduğunu, yaşam amaçlarını, ne istediklerini fark ederek, potansiyellerini buna uygun olarak geliştirme şansı bulurlar. Eğitim bu anlamda bireyin kendini tanıma ve gerçekleştirmesinde önemli bir araçtır.
13- Arkadaşlık ve sosyal bağ kurma: Okul, bireyleri diğer insanlarla etkileşimde bulunmaya ve birbirleriyle çeşitli biçimlerde iletişim kurmaya zorlar. Böylece eğitim insanları bir araya getirir ve arkadaş edinmelerine yardımcı olur.
14- Yaratıcılığı geliştirme: Eğitim sadece kalıplaşmış bilgileri aktarmayı değil insanların kalıplar dışında düşünmesini de sağlayan bir süreçtir. Eğitim, bir kişinin farklı bakış açılarını bilmesini ve ufkunu genişletmesini sağlayarak konfor alanının dışına çıkmasına yardım eder. Okullar, sanat, bilim, edebiyat ve kültürel çalışmalar aracılığı ile öğrencilerin yaratıcılığını geliştirmelidir. Okulda çocukların yaratıcılığını geliştiren bir eğitim, onların yaşamları boyunca üretken ve değer yaratan bireyler olmalarına katkıda bulunuyor.