İran’da hükümetin besin sübvansiyonlarındaki kesintilerine karşı ülke genelinde başlayan protesto şovları siyasi bir boyut kazandı. Şovlar sırasında protestocular, ülkenin üst seviye önderlerini istifaya çağıran sloganlar attılar. Protestocuların toplumsal medya üzerinden yaptıkları paylaşımlara nazaran şovlar sırasında en az dört protestocu öldü. Fakat bu bilgi resmi kaynaklarda doğrulanamadı.
Çevik kuvvet polisi ve Besic güçleri, İran’ın farklı kentlerinde başlayan, berbatlaşan hayat koşulları ve yeni hükümetin fiyatları yükseltme kararlarının protesto edildiği gece şovlarını cop ve göz yaşartıcı gazla dağıttılar. Protestolar, öğretmenlerin geçtiğimiz Perşembe günü İran Şura Meclisi binasına yürüyüş yapma teşebbüslerinin akabinde sokaklarda ve esas meydanlarda sıkı güvenlik tedbirleri alınan başşehir Tahran’a gerçek yaklaşıyor.
Reuters’ın dün temasa geçtiği başşehir sakinlerine nazaran Tahran genelinde güvenlik güçleri ağır bir halde konuşlandırıldı.
Protestocular, başşehir Tahran’ın banliyölerinden Karevan semtindeki şovlardan toplumsal medya aracılığıyla kimi manzaralar paylaştılar. İmgelerde, Çaharmahal ve Bahtiyari eyaletinin Hefşecan kentinde gerçek mermi ile protestocuların üzerine ağır bir biçimde ateş edildiği görüldü. Görgü şahitleri, ateşin protestocuların İran İhtilal Muhafızları Ordusu’nun (DMO) bir kolu olan Besic güçlerine ilişkin bir merkeze baskın yapmaya çalışmalarının akabinde açıldığını söylediler.
Ülkenin güneybatısındaki Huzistan eyaletinin idare merkezi Ahvaz’da yaklaşık iki hafta evvel patlak veren protestolar, kuzeydoğudaki Horasan eyaletinin Nişabur kentine ulaştı. Bir gün sonra da ülkenin kuzeybatısındaki Erdebil eyaletine sıçradı.
Reuters, İran resmi haber ajanslarının ülke genelinde sakin havanın yine hakim olduğuna işaret edildiğini bildirdi. Fakat protestolar Pazar sabahı da devam etti. Toplumsal medya üzerinden yapılan paylaşımlara nazaran Türkmenistan hududu yakınlarındaki Goçan kenti, ülkenin kuzeyindeki Reşt kenti ve batısındaki Hemedan kenti dahil İran genelinde en az 40 kent ve ilçede protesto şovları düzenlendi.
Hayat kaidelerinin bozulmasına karşı yapılan son protestolar, hükümetin un ve ekmek fiyatlarını artırmasının akabinde başlarken daha sonra İçişleri Bakanlığı da süt, yağ, yumurta ve tavuk fiyatlarını artıracağı açıklamasında bulundu.
Hükümet, ithal mallara ayrılan doları sübvanse etmeyi ve düşük gelirlilere yaptığı mali yardımları durdurma kararı aldı.
Hükümet, önümüzdeki iki ay içinde makul ölçüde sübvansiyonlu fiyat ekmek için dijital ortamdan kuponlar sunmayı planlıyor. Geriye kalanı ise piyasa fiyatından sunulacak. Öteki besin unsurları ise daha sonra eklenecek.
Geçtiğimiz günlerde protestocular ise kent meydanlarına ulaşmaya ya da devlet kurumlarının önünde toplanmaya, ana yollara konuşlandırılan çevik kuvvet polisi ise protestocuları püskürtmeye çalıştı. Yetkililer, protestolar sırasında bir kişinin öldüğünü doğruladılar. Lakin protestoculara nazaran güvenlik güçlerinin gerçek mermi ile göstericilerin üzerine açtığı ateş sonucunda en az üç protestocu öldürüldü. İran basını protestolarla ilgili bir müddet sessiz kaldıktan sonra İran’ın resmi haber ajansı IRNA, Cuma günü protesto şovlarının düzenlendiğini bildirdi.
Reuters’ın haberine nazaran ekmek fiyatlarının yükselmesine karşı başlayan protestolar sırasında kimi dükkanlar kundaklandı, polis onlarca ‘provokatörü’ tutukladı.