ANKARA- Türkiye’de en tartışmalı mevzulardan biri olan yargı alanına yeni bir düzenleme geliyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz günlerde İdari Yargı Günü ve Danıştay’ın 154. Kuruluş Yıl Dönümü nedeniyle düzenlenen merasimde yaptığı konuşmada “Hâkim ve savcı yardımcılığı sistemini getiriyoruz” açıklamasını yaptı.
Hâkim ve Savcı yardımcılığı sistemini ‘ahilik geleneğinin temelini oluşturan usta-çırak sistemiyle’ ilişkilendiren Erdoğan, “Toplamda üç yıl mühletle yardımcı sıfatıyla misyon yapacak hâkim ve savcılarımız böylelikle sisteme bütünüyle hâkim olacaktır. Bu yeni sistemi çok yakında fiilen başlatıyoruz” sözlerine yer verdi.
Şimdi Meclis’e sunulmayan düzenlemeyle ilgili açıklamalara nazaran, teklifle hâkim ve savcı yardımcılığının vazifelerinin hudutları çizilecek. Ayrıyeten hâkim ve savcı adaylığı kaldırılacak. Mühleti 2 yıl olan adaylık süreci yerine 3 yıl müddetli hâkim ve savcı yardımcılığı getirilecek. Barolara nazaran bu sistem; liyakat aslına dayanmaması halinde mevcut yargıya katkı sunmayacak.
TBB: LİYAKAT ASLINA DAYANMAMASI HALİNDE MEVCUT SİSTEME KATKI SAĞLAMAZ’
Türkiye Barolar Birliği (TBB) Genel Sekreteri Veli Küçük’e nazaran bu mevzuda değerli olan ‘liyakat’ ögesinin sağlanıp sağlanamayacağı. Hakim savcı yardımcılığı sisteminin tecrübe kazanma noktasında olumlu olabileceğini; lakin ‘likayakat’ın da burada değerli olduğunu tabir eden Küçük şunları söyledi:
“Profesyonel yargı sistemi manasında liyakat temelinden yola çıkarak yapılabilecek planlamada tecrübe kazanma süreçlerini kürsüye çıkmadan yaşayabilme tarafıyla katlı sağlayabilecek bir uygulama olur. Bu sistem liyakat aslına dayalı yürümemesi halinde mevcut sisteme hiçbir katkı sağlamayacak. Siyaseten iktidarın ve iktidarın ortağı MHP’nin referansları üzerinden yapılmaya devam edilmesi halinde hiçbir değişiklik getirmeyecek.”
Veli Küçük ‘BU SİSTEM TEKLİFİ, 2024 YILINDA UYGULANACAK OLAN PROJENİN PARÇASI’
İstanbul Barosu Lideri Mehmet Durakoğlu ise, “Bu sistem teklifi, 2024 yılında uygulanacak olan projenin modülü aslında” dedi, şöyle devam etti:
“2024 yılından itibaren hukuk fakültelerinden mezun olanlar artık hâkim-savcı ya da noter olmak için mesleksel yeterlilik imtihanına girecekler. Bu imtihanı kazananlar bu meslek kümelerine geçiş yapabilecekler. Artık tam da bu noktada imtihanı kazanamayanlar ya da kazanamayacaklar ve imtihana girmeyenler yeni bir tablo oluşturdu. Adalet Bakanlığı da ‘bu tablo çerçevesinde kamuda hukuk mezunları için yeni takımlar ihdas edeceğim’ diyor. Bu da hâkim ve savcı yardımcılıkları olacak.”
‘ADLİYELERDE YER KALMADI, NEREYE GETİRECEKLER’
Bu sistem teklifinin, geniş bir çerçeve çizdiğini de kelamlarına ekleyen Durakoğlu, tenkitlerini şöyle sıraladı:
“Öncelikle adliyelerin birden fazla tıka basa dolu vaziyette. Birtakım adliyelerde iki hâkim ve iki savcının tıpkı yerde çalıştığı odalar var. Bunların içinde nereye yardımcılarını getirecekler, bu bir muamma. Başka bir soru da bu bireylerin ataması. Hâkim ve savcı atamalarında olduğu üzere mülakat sistemi mi uygulayacaklar? Şayet o denli olacaksa bu da ‘liyakat’ açısından sakıncalar doğuracaktır. Kendileri için elverişli olan lakin alamadıkları hâkim ve savcıları da böylesine bir kadrolaşmayla kamu içerisine sokabilme imkânına sahip olmak mı amaçlanıyor, o da kıymetli. Uygulamada daha düzgün görünebilir.”
Mehmet Durakoğlu ‘SİSTEMİN NASIL İŞLEYECEĞİ DEĞER ARZEDİYOR’
Ankara Barosu Lider Yardımcısı Mahcemal Seyhan’a nazaran ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıkladığı yeni sistem; şimdi çok soyut. Sistemin detaylarına daha vakıf olmadıklarını tabir eden Seyhan, “Mevcut sistemde hakim ve savcıların iki yıllık adaylık süreçleri oluyor ve bu sürecin bir kısmında adliyelerde staj yapıyorlar. Uygulanması planlanan yardımcılık sisteminde direkt adliyelerde vazife almaları halinde meselelerin doğması mümkün olabilir. Sistemin nasıl işleyeceği ehemmiyet arzetmektedir. Yargıya nasıl hizmet edecek, uygulamada göreceğiz.
15 Temmuz darbe teşebbüsü sonrasında altı ay staj yapan yargıçlar 23-24 yaşında misyona başladı. Bu yargıçların yeterliliklerine ait çok fazla tenkit bulunmaktadır. Bu sebeple yanlarında hakim ve savcı yardımcılığı yapacak yargıçların ve savcıların mesleksel deneyimi ve yeterliliği değer arzetmektedir. Münasebetiyle sistemin ayrıntılılarını görmekte yarar bulunmaktadır. Düzenlemenin detaylarının belirlenmesi ve TBMM’ye sunulması halinde yargının işleyişine nasıl hizmet edeceğine ait daha net bilgi verebiliriz ” dedi.
Mahcemal Seyhan ‘AÇIKLAMA ŞİMDİ ÇOK SOYUT’
Seyhan, şu an yalnızca varsayımlar üzerinden değerlendirmede bulunduklarını söyleyerek, “Eğer ki yargının suratını artıracak, hakim ve savcıların iş yükünü bir nebze azaltacaksa yararı bile dokunabilir. Uygulamanın neye hizmet edeceği fakat hayata geçirildiğinde anlaşılabilir. Cumhurbaşkanın açıklaması şimdi çok soyut ve detayları aşikâr değil. Fakat Meclis’e geldiğinde daha net açıklamalar yapabiliriz” tabirlerine yer verdi.