Tansiyon, kalp tarafından pompalanan kanın atardamar duvarlarına uyguladığı basıncı gösterir. Kan basıncı, kanın tüm organlarda dolaşmasını sağlayan kuvvettir. Atardamar duvarlarının gerilmesi kanın düzgün bir halde dolaşmasını ve damarlar ve kılcal damarlar aracılığıyla baş derisinden ayak parmaklarına kadar bedenin en uzak ve en küçük yerlerine ulaşmasını sağlar.
Tansiyon sistolik kan basıncı (büyük tansiyon) ve ve diyastolik kan basıncı (küçük tansiyon) olmak üzere iki bedel ile belirlenir. Kan basıncı pahaları, ünitesi milimetre cıva (mmHg) olan iki sayı ile gösterilir.
Büyük tansiyon, kalp kasıldığında oluşan kan basıncıdır. Küçük tansiyon ise kalp rahatladığında atardamarlardaki kan basıncıdır.
Olağan tansiyon bedelleri nedir?
Tansiyon bedelleri için olağan kıymet 120/80 mmHG olarak kabul edilir. Hipertansiyonda hudut bedel, ölçüm muayenehanede yapıldığında 140/90 mmHG’dir. Kendi kendine ölçüm sırasında ise hudut 135/85 mmHG olarak kabul edilir.
Tansiyon ne kadar yüksek olursa, kalp ve damar hastalıkları riski o kadar artar. Atardamarların elastikiyetine bağlı olarak yaşla birlikte tansiyon seviyeleriartar. Tansiyon düzeyleri ayrıyeten fizyolojik değişikliklerden etkilenir. Gerilimli durumlarda artar ve sakin durumlarda azalır. Gebeliğin başlangıcında tansiyon düşer ve gebeliğin sonunda olağan kıymetlere döner. Dinlenme evrelerinde tansiyon düşer. Gürültü tansiyonu yükseltebilir.
Fizikî aktivite yahut spor da tansiyonu etkileyen faktörler ortasındadır. Kalp, kan basıncında artışa neden olan bir efor sırasında çalışma suratını artırır. Uyku sırasında kan basıncı düşer.
Düşük tansiyonun nedenleri
Çok düşük tansiyona, yani büyük tansiyonun 90 mmHg’nin altına düşmesine karşılık gelen duruma hipotansiyon denir. Yatar durumdan ayakta dururken kan basıncı 2 mmHg’den fazla düştüğünde buna ortostatik hipotansiyon denir.
Hipotansiyonun en belirtileri baş dönmesi, gözlerin önünde uçan cisimlerin görünümü ve geçmeyen yorgunluk bulunur.
Yüksek tansiyonun nedenleri
Kronik olarak yüksek tansiyon düzeyleri hipertansiyon olarak tanımlanır. Büyük tansiyon 14.5 pahasını geçmemelidir. Küçük tansiyon ise 9 bedelini geçmemelidir. Hipertansiyon terimi, 14.5/9’dan daha yüksek bir tansiyon bedeline karşılık gelir.
Yüksek tansiyonu olan bireylerin büyük çoğunluğu, hipertansiyon çoklukla belirti vermeden ilerlediğinden, bu sorunu yaşadıklarının farkında değildir. Hipertansiyon en sık görülen kalp ve damar hastalığıdır ve bu tıp hastalıklar için en kıymetli risk faktörüdür.
3 ila 6 aylık bir aralıkta üç denetim olmak üzere 2 sefer gerçekleştirilen bir tansiyon ölçümünde büyük tansiyon 145 mmHg’ye eşit yahut daha yüksek sonuçlar veriyorsa ve küçük tansiyon 90 mmHg’ye eşit yahut daha büyük sonuçlar veriyorsa hasta hipertansiyonu var olarak kabul edilir.
Meyan kökü yahut onu içeren içeceklerin tüketimi ve hardal kan basıncını artırabilir. Fazla kilo ve obezite de kan basıncını artırabilir. Çok tuzlu besinlerin alımı kan basıncını büyük oranda yükseltebilir artırabilir.
Yüksek tansiyonu doğal yollarla düşürmek için 7 ipucu
Birçok risk faktörü yahut durum, yüksek tansiyonun başlamasına neden olabilir. Hipertansiyon tedavisinde ömür biçiminizi gözden geçirmek temeldir. Pekala, tansiyonu nasıl süratli bir halde düşürebilirsiniz? İşte tansiyın doğal olarak düşürmek için 7 ipucu.
Gerilimi yönetin
Gerilim, kan basıncının artmasına neden olur. Spor yapmak, hafif jimnastik yahut gevşeme antrenmanları yapmak ve uygun uyumak tansiyonu düşürmeye yardımcı olabilecek ipuçlarıdır.
Sigarayı bırakın
Tütün, yüksek tansiyon için en değerli risk faktörlerinden biridir. Her sigara 20 ila 40 dakika boyunca kan basıncının yükselmesine ve kalp atış suratında yüzde 40’lık bir artışa neden olarak kalbi erken yıpratır ve atardamarları zayıflatır. Öte yandan, tütün ayrıyeten damarlarda plak oluşumunu tetiklemesi nedeniyle kalp ve damar hastalıkları için bir risk faktörüdür.
Kolesterol düzeyinizi izleyin
Artan kolesterol düzeyi, tütünle birlikte kalp ve damar hastalıkları için öbür bir risk faktörüdür. Klinik duruma ve tıbbi tavsiyeye bağlı olarak diyetinizi değiştirmek ve gerektiğinde ilaç almak gerekebilir.
Kan şekerinizi izleyin
Diyabet, kalp ve damar hastalıkları için öteki bir risk faktörüdür. Kan şekerinin ve gerekirse glikolize hemoglobinin izlenmesi, diyabetin erken devirde saptanması ve diyet ve tıbbi tedbirlerin uygulanması için gereklidir.
Âlâ uyuyun
Hipertansiyona sahip olanların yaklaşık yüzde 25 ila 30’u berbat uykudan şikayetçidir. Uyku hijyeninizi gözden geçirin. Sistemli olarak birebir saatte yatın, uyumadan evvel çok yemekten ve alkolden kaçının, beyninizi çalıştıracak gece ritüelleri oluşturun (kitap okuyun vb.) ve gerekirse ıhlamur üzere sakinleştirici bitki çayları tüketin.
Doğum denetimine dikkat edin
Bilhassa 35 yaşından sonra, sentetik östrojenler içeren doğum denetimi, tansiyonu yükselten bir hormonun sentezini uyararak hipertansiyonu tetikleyebilir yahut şiddetlendirebilir.
Alkol tüketiminden kaçının
Alkol tüketimi yüksek tansiyon için bir risk faktörüdür, birebir vakitte tedavinin tesirine karşı direnç için de bir risk faktörüdür. Alkol için inançlı bir doz yoktur ve tüm ölçülerde alkol beden için ziyanlıdır. Uzmanlar, hiçbir ölçüde tüketilmemesini önerir.
Tansiyon nasıl süratli bir formda düşürülür?
Kimi önemli acil durumlar dışında tedaviler tansiyon düzeylerinin kademeli olarak düşürür. Olağanlaşmaya kadar her ay izleme ile azamî 3 ayda tansiyon olağan düzeylere döner. Fakat olağan dışı bir yükselme varsa bir kardiyolog daha derinlemesine bir kıymetlendirme isteyecektir.
Bitkiler tansiyonunuzu düşürmede gerilimi azaltarak ve kalbi güçlendirerek bir takviye sağlayabilirler. Antihipertansif, iltihap önleyici ve kan sulandırıcı özelliklere sahip siyah sarımsak, kalp rahatlığını artıran alıç ve antihipertansif tesire sahip zeytin yaprağı ve kızılcık kullanabilirsiniz.
Her gün tabağınıza meyve ve zerzevatları, tam tahılları ve kuru meyveleri ekleyin. Bu besinler, tuzun bedendeki tesirlerine karşı çalışırlar ve kan basıncının düzenlenmesine yardımcı olan bir mineral olan potasyum kaynaklarıdır. Ayrıyeten, kan basıncını düzenlemeye yardımcı olan unsurlar olan lif bakımından da zengindirler. Ayrıyeten balıklarınıza, yemeklerinize ve çiğ sebzelerinize biraz zeytinyağı eklemek ve kahvaltılarınıza ve orta öğünlerinize kuru yemiş (ceviz, badem, fındık) eklemek için tereddüt etmeyin. Bunlar kan basıncını düşürmede yarar sağlarlar. Şarküteri eserleri, bisküvi ve kekler, kavrulmuş ve tuzlu fıstık ve bademlerin yanı sıra endüstriyel yemekler ve konserveler ekseriyetle yüksek tuz içeriğine sahip oldukları için önerilmez.
Kırmızı et, şeker ve hayvansal yağ oranı yüksek besinlerin tüketimini sınırlayın. Bunun yerine meyve ve sebzeler, beyaz et, balık, kepekli tahıllar ve kuru yemişlere dayalı bir diyet tercih edin. Muz, brokoli, kuşkonmaz, ıspanak ve baklagiller potasyum bakımından yüksektir. Potasyum, kalp kası da dahil olmak üzere kas kasılmaları için gereklidir. Bu eserleri günlük diyetinize ekleyin.
Hipertansiyon ve kalp ve damar hastalıkları, çok tuz tüketiminden etkilenir. Günlük tuz tüketiminin 5 gramı geçmemesi önerilir. Tariflerinizde tuz yerine baharatlar yahut aromatik bitkiler kullanabilirsiniz.
Çay yahut kahve üzere kafein ve tein içeren içecekler kalp atış suratı ve tansiyonu bir ölçü artırabilen sempatik hudut sistemini harekete geçirir. Bu nedenle tüketimlerinin ölçülü olması önerilir.
Hamilelikte tansiyon nasıl düşürülür?
Hamilelik sırasında yüksek tansiyon gelişmesi mümkündür. Bu durum, böbrek de etkilendiğinde “hamilelik hipertansiyonu” yahut “preeklampsi” olarak isimlendirilen durumdur.
Daha evvel hipertansiyonu olmayan bayanlarda bile sık olarak son 3 aylık devirde ortaya çıkar. Bunun nedeni, atardamarlara ziyan veren hususlar salgılayan plasentadaki bir üretim kusurudur. Fetüste bu durum büyüme geriliğine yol açabilir, plasental abruption (hematom), fetal mevt yahut büyük prematüritenin nedeni olabilir.
Gebelikte hipertansiyon riski yaş, obezite, evvelki hipertansiyon, diyabet, ikiz gebelik yahut tıbbi yardımlı üreme ile artar. Hamilelik öncesi klasik risk faktörlerinin denetim edilmesi ve kilo alımının sonlandırılması önerilir. Hamilelik sırasında doğrulanmış hipertansiyon olması durumunda, takip yüksek riskli hamilelik için uyarlanmış bir bayan doğum merkezinde yapılmalıdır. Ayrıyeten gebelikte hipertansiyon olması, bayanlar için özel bir kalp ve damar hastalıkları risk faktörü olması nedeniyle doğumdan sonra nizamlı takip gerektirir.