Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine olumlu bakmadığını açıklaması, başta bu iki ülke olmak üzere NATO cephesinde geniş yankı uyandırdı. Uluslararası basında Erdoğan’ın, terör örgütleri PKK/YPG ve FETÖ, ayrıca Türkiye’ye F-35 satışı gibi konularda bazı tavizler almayı hedeflediği yorumları yapıldı. Batı basınında, Erdoğan’ın açıklamalarının iki ülkenin katılımına yönelik ilk itiraz olduğuna dikkat çekilerek, Avrupa Birliği içinde Rusya’ya petrol ambargosu uygulanmasını engelleyen Macaristan’ın Ankara’yı izleyebileceği kaydedildi. Erdoğan’ın iki İskandinav ülkesinin üyeliğine kapıyı tümden kapamadığı da vurgulandı.
ERDOĞAN NE DEMİŞTİ
Erdoğan cuma günü yaptığı açıklamada, “İsveç ve Finlandiya ile ilgili gelişmeleri takip ediyoruz ama olumlu bir düşünce içerisinde değiliz. İskandinav ülkeleri ne yazık ki terör örgütlerinin adeta misafirhanesi gibi. PKK’sı, DHKP-C’si İsveç’te Hollanda’da yuvalanmış durumda” dedi. Erdoğan, geçmişte Yunanistan’ın üyeliğine yeşil ışık yakılmasını da “yanlış” olarak niteledi.
ABD: ANLAMAYA ÇALIŞIYORUZ
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in iki ülkenin “çok hızlı” katılımı için çalıştıklarını açıkladığı, ABD ve İngiltere’nin İttifak’a kabul gerçekleşene kadar bu iki ülkeye güvenlik garantileri verdiği bir ortamda gelen itiraz dikkat çekti. ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Karen Donfried, “Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliğine verdikleri desteğin sürdüğünü” bildirirken, Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, “Türkiye’nin tutumunu netleştirmeye çalışıyoruz” dedi. Pentagon Sözcüsü John Kirby de Rusya ve Ukrayna arasında diyalog sağlanmasına uğraşan Türkiye’nin “değerli bir müttefik” olduğunu kaydederek, “Şu aşamada Türkiye’nin duruşunu anlamaya çalışıyoruz” dedi.
İsveç Başbakanı Magdalena Andersson, Finlandiya Başbakanı Sanna Marin
İSVEÇ: İTİRAZ GELMEDİ
Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö geçen nisanda Cumhurbaşkanı Erdoğan ile bir telefon görüşmesi yapmış ve “Türkiye, Finlandiya’nın hedeflerini destekliyor” tweet’ini atmıştı. Finlandiyalı yetkililer, Ankara’nın itirazının daha çok İsveç’e yönelik olduğu görüşünde.
İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde ise ülkesinin üyelik konusunda “önemli ülkelerin son derece güçlü desteğine sahip olduğunu” kaydetti ve “bu ülkelerle iyi ilişkileri sürdürmenin Türkiye’nin çıkarına olacağı” yorumunu yaptı. Linde, Türkiye’nin daha önce İttifak’a katılımla ilgili bir itiraz iletmediğini de kaydetti.
ALMANYA’DAN TEPKİ
Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Türkiye’nin itirazı karşısında “şaşırdığını” söyledi. Almanya’da yapılan G7 Dışişleri Bakanları toplantısı sonrası konuşan Baerbock, ülkesinin İsveç ve Finlandiya’nın adaylığına tam destek verdiğini kaydetti. Aynı toplantıda Türkiye’nin itirazı sorulan Kanada Dışişleri Bakanı Melanie Joly, “İçinde bulunduğumuz şartlarda güvenlik garantileri bekleyen İsveç ve Finlandiya için sadece üyelik değil, hızlı bir üyelik dileğimiz var” yanıtını verdi. Finlandiya’nın İttifak’a katılım yönünde ilk resmi adımı bugün atması bekleniyor.
TÜRKİYE, 2009’DA DA ‘VETO’ DEDİ
Türkiye, 2009 yılında da veto kartını masaya sürmüştü. Ankara, Hazreti Muhammed’i alaya alan karikatürler ve terör örgütü PKK’nın yayınları konusundaki yaklaşımı nedeniyle Danimarka Başbakanı Anders Fogh Rasmussen’in NATO Genel Sekreteri olmasını veto etme aşamasına gelmişti. Müzakereler neticesinde Türkiye’nin bazı şartlarının karşılanması üzerine vetosunu geri çekmişti.
BAKAN ÇAVUŞOĞLU: KONUŞMAYA HAZIRIZ
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Berlin’de düzenlenen NATO Dışişleri Bakanları Gayrıresmi Toplantısı kapsamında Finlandiyalı mevkidaşıyla bir araya geldi. Çavuşoğlu, NATO üyeliği konusunda Finlandiya ve İsveç ile konuşmaya hazır olduklarını belirterek “İsveç ve Finlandiya teröre açıkça destek vermektedir. Müttefik olacak ülkenin açıkça PKK/YPG terör örgütlerine destek vermiyor olması gerekir” dedi.
Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto ise bu tür durumlarda sabırlı olunması gerektiğini, Türkiye’nin itirazına çözüm bulma konusunda ‘kendilerindenden emin olduklarını’ söyledi.
BAKANLARLA ÜÇLÜ ZİRVE
Çavuşoğlu, Berlin’deki her iki ülkenin de dışişleri bakanıyla dün akşam düzenlenen çalışma yemeğinin ardından üçlü bir zirve gerçekleştirdi. Ann Linde üçlü zirvenin fotoğrafını “Toplantıda NATO’nun açık kapı politikasını ele aldık” notuyla paylaştı.