Sovyetler Birliği ‘tehlikesine’ karşı kurulan NATO, SSCB dağılmasına karşın 30 yıldır doğuya yanlışsız yayılımını sürdürüyor. O denli ki, İngiliz Sunday Telegraph gazetesine konuşan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg bu yayılmanın, ‘Doğu sonlarında tam ölçekli askeri güç konuşlandırma planları’ çerçevesinde açıkça geliştirileceğini beyan etmişti. Ayrıyeten sekreter, Rusya sonuna yaklaşık 40 bin askerin konuşlandırıldığını, bu sayının birkaç ay öncesine nazaran on kat fazla olduğunu lakin sayıdaki artışın devam edeceğini vurgulamıştı.
NATO, ÇİN’İN RUSYA’YI KINAMAYI KABUL ETMEMESİ ÜZERİNE, İTTİFAKI ASYA’YA GENİŞLETME KARARI ALDI
Stoltenberg öbür bir açıklamasında, “Çin’in Rusya’yı kınamaya gönülsüz olduğunu görüyoruz” sözlerini kullanarak, Çin’in ‘bu tavrı’ karşısında, NATO’nun Asya Pasifik ortakları Avustralya, Japonya, Yeni Zelanda ve Güney Kore’yi Brüksel’de gerçekleşen toplantıya çağırmıştı.
Son olarak Finlandiya’nın NATO’ya üyelik müracaatında bulunması ve İsveç’in de mümkün NATO üyeliği ile bu bahis tekrar gündeme taşındı. İttifakın, Doğu atağının akabinde istikametini kuzeye çevireceğinin sinyalleri, uzun yıllar boyunca ‘tarafsızlığı’ ile bilinmesine karşın Ukrayna’ya silah yardımı yapan bu iki ülkenin, NATO’ya ‘zoraki’ bir yeşil ışık yakmasıyla kendini göstermişti.
CLİNTON’A MEKTUP: ‘TARİHİ BOYUTLARDA BİR SİYASET HATASI’
ABD öncülüğündeki NATO’nun tüm dünyaya yayılma isteği, bir sır olmamakla birlikte, NATO’nun, ‘ABD’nin emperyalist açlığına bir araç’ olarak kullanıldığını düşünen çok sayıda ülke önderi ve bağımsız kuruluş mevcut. Üstelik bu itirazlar, hem ittifakın üye devletleri hem de ABD’denin kendi içinde yükseliyor. Bunun en eski örneği, 25 sene evvel, tam da ABD’nin NATO’yu genişletme fikrini ortaya attığı birinci devirlerde, önde gelen 50 dış siyaset uzmanının, Clinton’a bir açık mektup yazması ile yaşanmıştı. Uzmanlar mektupta, “ABD’nin NATO’yu genişletmek için gösterdiği gayretin, Avrupa istikrarını sarsacak tarihi boyutlarda bir siyaset yanlışı olduğuna inanıyoruz” demişti.
NATO, ‘1 MİLİM BİLE DOĞUYA YANLIŞSIZ GENİŞLETİLMEYECEĞİ’ KELAMININ AKABİNDE 30 YILDA ÜYE SAYISINI 2’YE KATLADI
Bu itirazların dayandığı temel noktalardan biri de 1990 yılında Eski Sovyetler Birliği Devlet Lideri Mihail Gorbaçov’un, o periyotta 14 üye ülkesi bulunan NATO’nun Doğu tarafında genişlememesi konusunda karar alındığını beyan etmiş olması olarak biliniyor. ABD Ulusal Güvenlik Konseyi’nin yayınlanmasına onay verdiği evraklarla de tasdiklenen bu karar, ABD’nin, Sovyet başkanına NATO’nun askeri varlığını ‘1 milim bile doğuya yanlışsız genişletilmeyeceğine’ dair kelam verdiğini açıkça göstermişti. Ama bu mutabakatlar da NATO’nun genişleme hırsının önünde bir pürüz teşkil etmedi. İttifakın, 2022 yılı prestiji ile 30 üye ülkesi bulunuyor.
Pekala, ABD’nin istekleri doğrultusunda yayılımını sürdüren NATO’ya karşı son devirde hangi ülkelerden reaksiyon geldi?
FİNLANDİYA’NIN NATO DAİMİ TEMSİLCİSİ: RUSYA’DAN DİREKT BİR TEHDİT GÖRMÜYORUZ
Rusya ile 1340 kilometrolik bir hudut paylaşan Finlandiya, 12 Mayıs’ta NATO üyeliği için müracaatta bulunacağı bildirildi. Ülke daha evvel, ittifaka katılmaktan uzak durduğunun sinyallerini vermişti.
Keza Moskova da, Finlandiya’nın NATO üyeliğine kabul edilmesinin Rusya’nın güvenliği için tehdit oluşturacağını vurgulayarak, “NATO, bize yanlışsız ilerliyor. Bu nedenle, elbette tüm bunlar özel bir tahlil yapılması ve durumu dengelemek ve güvenliğimizi sağlamak için gerekli tedbirlerin alınması ismine değerli konular olacak” açıklamasında bulunmuştu.
Bunun üzerine Finlandiya Devlet Lideri Sauli Niinistö, NATO üyeliğine alternatif olarak ABD ve İsveç ile savunma bağlarının güçlendirilmesi teklifinde bulundu. İngiltere merkezli Financial Times’a (FT) mülakat veren Niinistö, askeri ittifaka katılmanın faydaları ve dezavantajlarını ele alarak ABD ve İsveç ile daha derin bir savunma işbirliğinin NATO’ya katılmak yerine bir alternatif olabileceğini öne sürmüştü.
Bu kararın nedenini açıklayan Finlandiya’nın NATO Daimi Temsilcisi Klaus Korhonen, NATO’ya katılmayı planlayan Helsinki’nin bugün Rusya Federasyonu’ndan direkt rastgele bir askeri tehdit görmediğini belirtmişti.
Tüm bu konuşmalarınardından NATO’ya üye müracaatında bulunduğunu açıklayan Finlandiya Devlet Lideri Niinistö, ülkesinin NATO’ya üye olma tarafındaki ‘değişen kararını’ ele almak üzere Rusya başkanı Vladimir Putin ile telefon görüşmesi yapmayı planladığını söyledi.
İSVEÇ’TE İKTİDAR PARTİSİ NATO KONUSUNDA İKİYE BÖLÜNDÜ: ‘NATO’YA ‘HAYIR’ DEYİN’
NATO’ya üyelik başruvusu yapmaya hazırlanan İsveç’in İklim ve Etraf Bakanı Annika Strandhäll, liderliğini yüürüttüğü iktidardaki İsveç Toplumsal Demokrat Partisi’nin ulusal bayan kanadının (S-women) NATO üyeliğine karşı olduğunu belirtti. Ayrıyeten S-women, herkesi NATO’ya hayır demeye devam etme kararı aldı.
Svenska Dagbladet gazetesinin aktardığına nazaran Strandhäll, “Kadın Kolları Kurulu, kongremizin kararlarına uymaya karar verdi. Buna nazaran İsveç, askeri manada blok dışı olmalı ve bu, NATO dışında da kalması manasına geliyor” dedi.
ERDOĞAN: İSVEÇ VE FİNLANDİYA İLE İLGİLİ GELİŞMELERİ TAKİP EDİYORUZ, OLUMLU NİYET İÇİNDE DEĞİLİZ
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da 13 Mayıs’ta yaptığı konuşmada, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya katılabileceği tarafındaki açıklamalarına ait “İsveç ve Finlandiya ile ilgili gelişmeleri takip ediyoruz ancak olumlu bir niyet içinde değiliz, İskandinav ülkeleri terör örgütü misafirhanesi gibi” yorumunda bulunarak, iki ülkenin NATO’ya girmesine karşı olduklarını açıkça belirtti.
‘NATO’NUN DOĞUYA YANLIŞSIZ GENİŞLEMESİ RUSYA, TÜRKİYE, İRAN, ÇİN, ORTA ASYA ÜLKELERİ VE PAKİSTAN İÇİN BİR TEHDİTTİR’
Vatan Partisi Genel Lideri Doğu Perinçek, doğuya yanlışsız ilerleyen NATO’nun, mezarına giden NATO olduğunu söyleyerek şunları söz etti:
“Zaten gözü kör, ABD’nin denetiminde bir örgüt. Amerika yeraltı örgütleriyle NATO ülkelerini denetim eder. Rusya-Ukrayna alakası değil, temelinde Rusya ve ABD ortasındaki çelişme var. Aslında bir boyutuyla daha geniş planda ABD ile bütün Asya ve insanlık ortasındaki çelişmedir. Amerika ‘NATO’yu doğuya yanlışsız genişleteceğim’ teziyle hareket ediyor. NATO’nun doğuya yanlışsız genişlemesi Rusya, Türkiye, İran, Çin, Orta Asya ülkeleri ve Pakistan için bir tehdittir. Buradaki çatışma sadece Rusya ve Amerika ortasında değil, Amerika ve tüm insanlık ortasındadır diyebiliriz. Rusya burada çok akıllı, birinci vuruşu yaptı. Amerika, NATO’yu genişletme bağlamında çeşitli ülkeleri adım adım yanına çekti ve son tehdit olarak ‘Ukrayna ve Gürcistan’ı da NATO’ya alacağım’ dedi. Rusya baktı ki bu iş berbata yanlışsız gidiyor, birinci vuruşu yaptı. Ukrayna’ya karşı silahlı harekatı başlattı. Onu da son derece akıllı bir biçimde ağır ağır yürütmektedir.”
HIRVATİSTAN CUMHURBAŞKANI MİLANOVİÇ: FİNLANDİYA VE İSVEÇ’İN NATO ÜYELİĞİNİ VETO EDECEĞİM
Hırvatistan Cumhurbaşkanı Zoran Milanoviç, düzenlediği basın toplantısında, NATO doruğunda Finlandiya ve İsveç’in ittifaka iştirakini veto edeceğini söyledi. Gazetecilerin Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya iştiraki konusunundaki ısrarlı soruları karşısında Hırvat Cumhurbaşkanı, “Bu beklenmedik mevzu ilkbahar yağmuru üzere çıktı, kimse beklemiyordu. NATO tepesinde, bu düzeyde gerçekleşecekse, daveti veto edeceğim” sözlerini kullandı.
Geçen hafta benzeri bir açıklama yapan Milanoviç, Stockholm ve Helsinki’nin ittifaka katılma ihtimalini “tehlikeli şarlatanlık” olarak nitelendirmişti.
FİNANCİAL TİMES: İSVEÇ VE FİNLANDİYA’NIN NATO’YA GİRMESİ BÜYÜK BİR PROVOKASYON OLUR
Financial Times’ın İskandinav ve Baltık muhabiri Richard Milne’a konuşan Avrupalı bir diplomat, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya girmesinin ‘büyük bir provokasyon olacağını’ belirtti. Milne’a konuşan kaynak, Helsinki’nin NATO’ya dahil olarak ‘Rusya’yı tehdit ettiği izleniminden kaçınmak istediğini’ söz etti.
Daha evvel Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, İspanyol ABC gazetesine verdiği bir röportajda, Stockholm ve Helsinki’nin ittifaka katılması halinde NATO ve Rusya Federasyonu ortasında bir çatışma alanı haline geleceklerini tabir etmişti.
İNGİLTERE YEŞİLLER PARTİSİ: NATO’DAN ÇEKİLME TEKLİFİ SUNDUK
İngiltere Yeşiller Partisi Önderi Adrian Ramsay, Sky News kanalına verdiği röportajda, Rusya’nın Ukrayna’daki askeri harekatı sona erdikten sonra NATO’dan çekilme teklifi sunduklarını söyledi. Ramsay, “Dünya çapında barışı inşa etmek için gereksinim duyduğumuz yapıları gözden geçirmeye dönük uzun vadeli bir siyasetimiz var” dedi
Ramsay, uzun vadede nükleer silahların azaltılmasını ve terk edilmesini destekleyecek barış inşası teşebbüslerin teşvik edilmesi gerektiğini de kelamlarına ekledi.
PAPA: NATO’NUN RUSYA’NIN KAPISINDA HAVLAMASI KREMLİN’İN REAKSİYONUNA YOL AÇTI
Katoliklerin manevî başkanı ve Vatikan Devlet Lideri Papa Francis, Ukrayna krizine ait yorumunda ‘NATO’nun Rusya’nın kapısında havlamasının Kremlin’in reaksiyonunu beraberinde getirdiğini’ söyledi. Corriere della Sera isimli İtalyan gazetesine mülakat veren Papa, NATO’dan bahsederek, “Öfke kışkırtıldı mı emin değilim fakat muhtemelen çatışmanın başlamasına katkıda bulundu” dedi.
ÇİN: SOĞUK SAVAŞ’IN BİR ESERİ OLAN NATO, DÜNYAYA HİÇBİR VAKİT GÜVENLİK VE HUZUR GETİRMEDİ
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vang Vınbin, NATO’nun Yugoslavya’yı amaç alan akınlarının 23. yıldönümünde yaptığı açıklamada, Pekin ve Sırbistan başta olmak üzere tüm dünyanın taarruzları unutmayacağını söyledi.
Vang, “ABD ve NATO, Ukrayna krizinin altında yatan nedeni ve ne cins sorumluluklar almak zorunda olduğunu hiç düşündü mü?” tabirlerini kullandı. Ayrıyeten sözcü “Soğuk Savaş’ın bir eseri olan NATO, dünyaya hiçbir vakit güvenlik ve huzur getirmedi ve barışı hakikaten dilek edenler, ittifakın genişlemesine hayır diyecektir” değerlendirmesinde bulundu.
ÇİN BASINI: NATO’NUN KUZEYE GENİŞLEMESİ, AVRUPA’YI YENİ BİR BARUT FIÇISINA ÇEVİRME RİSKİ TAŞIYOR
Doğuya gerçek genişlemesinden sonra NATO kuzeye hakikat ilerlediğine vurgu yapan Çin merkezli Küresel Times’ın 13 Mayıs tarihli makalesinde, “Rusya orada, Avrupa’nın çabucak yanında, yaklaşık 17 milyon kilometrekarelik bir alana, 145 milyon nüfusa ve dünyanın en güçlü ikinci ordusuna sahip. Avrupa güvenliği, Rusya’nın güvenliğini tehdit ederek rastgele bir biçimde nasıl geliştirilebilir? Avrupa için Rusya ile devam eden tansiyonları sürdürmek gerçekçi değil” denildi.
ÇİN’İN KIDEMLİ ALBAYI BO: NATO’YA KATILMAK NE KADAR TANINAN HALE GELİRSE, AVRUPA O KADAR İNANÇSIZ OLACAKTIR
Çin Halk Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı Milletlerarası Güvenlik İşbirliği Merkezi’nin eski lideri Kıdemli Albay Zhou Bo, Londra merkezli The Economist’e verdiği demeçte, “Finlandiya NATO’ya katılırsa, ki bu epey olasıdır, ittifak güçleri St. Petersburg’dan bir kol aralığında olacak” dedi.
CIA YÖNETİCİSİ: GENİŞLEME, GEREKSİZ YERE KIŞKIRTICI
CIA’in 8. Yöneticisi ve vaktin ABD Moskova Büyükelçisi William J. (Bill) Burns, Siyah Kanal isimli bir kitabında, Lider Bill Clinton’ın idaresi Polonya, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti’ni NATO’ya sokmak için harekete geçtiğinde, bu kararın “En güzel ihtimalle erken ve en makus ihtimalle gereksiz yere kışkırtıcı” olduğuna dikkat çekmişti.
AMERİKALI EMEKLİ ALBAY: POLONYA, NATO İÇİN RUSYA İLE DOĞU AVRUPA’DAKİ SAVAŞI GENİŞLETMENİN ANAHTARI
ABD ordusunda uzun yıllar misyon yapan emekli albay Douglas Macgregor, NATO’nun genişleme isteği ile ilgili konuşarak, ABD’nin Rusya ile direkt bir savaş başlatmak için Polonya’yı kullandığını öne sürdü. Macgregor, Polonya’nın ‘NATO için Rusya ile Doğu Avrupa’daki savaşı genişletmenin anahtarı’ olarak hizmet edeceğini vurguladı.
Macgregor, Rusya ile bu türlü bir muhtemel savaşın, ABD ulusal güvenliğine yönelik rastgele bir somut tehdidin varlığı olmadan başlayacağını da kelamlarına ekledi.
ABD’Lİ UZMAN: NATO GENİŞLEMESİNİN TRAJEDİYE YOL AÇACAĞI UZUN VAKİTTİR AÇIKTI, ABD’NİN KÜSTAHLIĞININ BEDELİNİ ARTIK ÖDÜYORUZ
ABD merkezli fikir kuruluşu CATO Enstitüsü’nde savunma ve dış siyasetler uzmanı Ted Galen Marangoz, The Guardian’da yayınlanan makalesinde, NATO’nun genişlemesinin trajediye yol açacağının uzun vakittir açık olduğunu belirterek şunları söz etti:
“ABD’nin küstahlığının bedelini artık ödüyoruz. NATO’nun son çeyrek yüzyılda Rusya’ya yönelik kibirli ve sağır siyaseti, Ukrayna operasyonunda büyük bir hissesi hak ediyor. ABD’nin dış gerçekçilik ve kısıtlama siyasetine bağlı analistler, çeyrek yüzyıldan fazla bir müddettir, tarihin en güçlü askeri ittifakını diğer bir büyük güce hakikat genişletmeye devam etmenin düzgün bir son olmayacağı konusunda uyardılar.”
NORVEÇ BAŞBAKANI: TOPRAKLARIMIZDA NATO ÜSLERİNE GEREK YOK
Norveç Başbakanı Jonas Gahr Støre, 1949 tarihli bildirge uyarınca Norveç’in barış periyodunda topraklarında yabancı askeri güçlere mesken sahipliği yapmaktan kaçındığını söyledi.
Støre, düzenlediği basın toplantısında, ülkedeki NATO varlığını artırmaya gerek olmadığına işaret ederek, “Tarih ve coğrafyanın birleşimi, güvenlik kelam konusu olduğunda farklı gereksinimleri beraberinde getirebilir. Bu periyot kuzeyde tansiyonu düşük tutmayı başardık. Bu koruma etmek istediğimiz bir deneyim ve bunu aksine çevirme tarafında bir muhtaçlık ya da dileğin sinyalini vermedik” dedi.
KÜBA: NATO’NUN RUSYA HUDUTLARINA GERÇEK GENİŞLEMESİNE ŞİDDETLE KARŞI ÇIKIYORUZ
Küba Dışişleri Bakanı Bruno Rodriguez Parrilla, ABD’yi Rusya Federasyonu’na yönelik siyaseti nedeniyle eleştirdi. Rusya’yı “kardeş ülke” olarak nitelendiren Küba yetkilisi, “ABD hükümetinin Rusya’ya karşı tetiklediği medya ve propaganda histerisini şiddetle reddediyoruz ve NATO’nun bu kardeş ulusun hudutlarına hakikat genişlemesine şiddetle karşı çıkıyoruz” dedi.
FRANSA’NIN EN GÜÇLÜ SEÇİM VAADİ: NATO’NUN ASKERİ KANADINDAN ÇIKMAK
‘NATO’dan çekilme’ fikrinin güçlü bir seçim vaadi olduğu Fransa’da, en son cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kaybetmesine karşın ‘beklenmedik’ halde oylarını artıran ve Emmanuel Macron’a karşı oyların yüzde 41. 4’ünü alan Marine Le Pen, seçilmesi halinde ülkesini NATO’nun askeri kanadından çekeceğini duyurmuştu. Ayrıyeten Le Pen, “Ukrayna operasyonu biter bitmez, NATO ile Rusya ortasında stratejik bir yakınlaşmayı savunacağım” dedi.
İTALYA’NIN ROMA VE PİSA KENTLERİNDE NATO TERSİ YÜRÜYÜŞ DÜZENLENDİ
İtalya’da Genel Personel Sendikası, solcular ve antifaşistler, Roma ve Pisa’da NATO’ya ve Ukrayna’ya silah tedarikine karşı protesto düzenledi. Bir gösterici Sputnik’e verdiği demeçte, “Avrupa, İtalya ve Ukrayna’da tam tarafsızlığı savunuyoruz. Silah harcamaları, daha yüksek fiyatlar için harcanabilecek fonları kaldırıyor” tabirlerini kullandı.
BULGARİSTAN’DA NATO’YA KARŞI PROTESTO
İtalya’da olduğu üzere, 2004’te NATO’ya katılan Bulgaristan’da da ittifak tersi protesto düzenlendi. 19 Mart’ta düzenlenen protestoya katılan aktivistler, Bulgaristan’ın “kalan birkaç silahını” Ukrayna’ya vermesine karşı olduklarını belirterek, “NATO defol” sloganları attı.
Kaynak Selin Uludağ, Sputnik TR