Evvel erik ağacı çiçeklenir. Birinci cemre toprağa düşmüştür artık. Sonra yavaş yavaş kentin sokaklarındaki ağaçlar çiçeğe durur. Kiraz, ayva, yenidünya ağaçları derken mor salkımlar, filbahriler, akasyalar, gelincikler, güller, yaseminler kentin tenha köşelerini, cami avlularını, park ve bahçeleri sarar. Artık yaz yeterlice kendini hissettirmiştir. İğde ağaçları, ıhlamurlar derken at kestaneleri, gülibrişimler başlar selam vermeye. İstanbul’daki bu renk cümbüşünü coşkuyla izlerken her yıl tıpkı sevinçli kelam çıkar ağzımdan: Bahar İstanbul’da diğer hoş.
Geçtiğimiz günlerde Sakıp Sabancı Müzesi’nde çağın ön kıymetli ressamlarından David Hockney’nin gezici standı Baharın Gelişi’ni dolaşırken bunu bir kere daha sevinçle söyledim: Evet, İstanbul’da bahar apayrı hoş.
Sakıp Sabancı Müzesi’nin, Akbank’ın dayanağıyla düzenlediği David Hockney’nin Baharın Gelişi, Normandiya, 2020 standında yer alan 116 fotoğraf tabloları insanın içini kıpır kıpır tomurcuklarla dolduruyor. 20. ve 21. yüzyılın en ilham verici sanatkarlarından biri olarak kabul edilen David Hockney’nin Covid-19 salgınının birinci devrinde Normandiya’daki meskeninde iPad ile yaptığı tablolar dev boyutlarda. Standın girişinde panoda yapıtların nasıl ortaya çıktığıyla ilgili detaylı bilgi yer alıyor. David Hockney 1937 doğumlu İngiliz ressam. Kaliforniya’da yaşıyor. Günlük hayatın akışında her şeyi resmeden Pop Arka akımı sanatkarları ortasında yer alan David Hockney’i geniş kitlelere tanıtan ise 2019 yılında bir müzayedede 90.3 milyon dolara satılarak rekor kıran ironik bir tablo olan Bir Sanatkarın Portresi-İki Yüzlü Havuz isimli yapıtı olmuştu.
PANDEMİ DEVRİ BAHARI
Pandemi devrinden bütün dünya olumsuz etkilendi. Bilhassa de yaşlılar. Uzun müddet uygulanan sokağa çıkma yasağı ve öbür yandan hastalıkla uğraşta en mağdur kesim onlardı. İşte bu devirde Fransa’ya taşınarak Normandiya kırsalında ahşap kolay bir meskende gün uzunluğu fotoğraf yaparak bu süreci geçiren David Hockney hayatımızdan çıkıp giden coşku ve umudu tabiatta yakalayarak resmetmiş ve o günlerin olumsuz havasını sanatıyla bir manada hoş bir havaya çevirmiş. Verdiği röportajda da pandemiyi burada pek de fark etmediğini bir yere gidemediği için bol bol fotoğraf çizerek verimli vakit geçirdiğini anlatıyor.
Standın girişinde yer alan bilgiye nazaran Hockney fotoğrafın en klasik hususlarından biri olan baharı birinci olarak Yorkshire’da resmetmiş. Bahar mevsiminden bu kadar etkilenmesinin sebebini ise yaşadığı kente baharın uğramamasıyla açıklamış. “Neredeyse 20 yıldır baharı görmediğimi fark ettim” diyor bir röportajında. Tıpkı mevzuyu 2013 yılında tekrarlamış. Yani 2020’de üçüncü kere bahar konusunu tablolarında tekrarlayan sanatçı birinci yapıtlarında olduğu üzere tekrar iPad kullanarak yapıtlarını üretmiş. Standın bir kısmında iPad üzerinden yapıtlarını nasıl ürettiğini de çizim hareketleriyle gösteriyor. Bir öbür tablosunu ise animasyon ile hareketlendirmiş. Tabloları seyrederken Hockney’nin meyve ağaçları, çalılar, çiçek bahçeleri, gölet ve ırmaklar, tarlalar ve uzak doruklara uzanan bir görünümde çalıştığını, baharın her yıl tekrarlanan seyahatini her gün gözleyerek, çıplak ağaçlardan tomurcuk ve çiçeklere, yeşil yapraklara kavuşana kadar yakaladığını görebiliyoruz. Ünlü ressam Monet’nin 40 bahara tanıklık ettiği Giverny kasabası ise Hockney’nin konutuna çok yakın olduğu bilgisini de paylaşalım. Yani tablolarında Monet’ye gönderme eserler tasadüf değil.
KIŞTAN BAŞLADIM ANLATMAYA
Sanatçı, sergiyi gezenlerin an ve an baharın gelişini gözlemleyebilmesini de ayrıyeten önemsemiş. Bunun için de seyirciyi evvel kışa yanlışsız bir seyahate çıkarıyor. Birebir ağacın, kıştan yaza yanlışsız nasıl tomurcuklanıp, canlılığa kavuştuğunu tablolarında detaylı olarak gözler önüne seriyor. Bunu sanatçı bir röportajında şöyle tabir ediyor: “Baharın büsbütün gelişini göstermek için kıştan başlamanın ve biraz da yaza gitmenin gerektiğini fark ettim. Böylelikle tüm farklılıkları ve her bir ağaçta meydana gelen tüm o dayanılmaz şeyleri görebiliyorsun.” Standın küratörü Edith Devaney neden klasik bir fotoğraf tekniğiyle değil de iPad ile sanatkarın tablo ürettiğini şu sözlerle açıklıyor: “Renkleri daha özgürce çizme, katmanlar halinde çalışma fikriyle bir kere daha iPad’i seçti. David Hockney, bir sahneyi, bir mevzuyu görme ve onun göze çarpan ve kısacık taraflarını yakalama suratının iPad’de süratli olduğunu biliyordu. Rastgele bir tuval hazırlığı yahut boya karıştırma ve akabinde boyanın kurumasını bekleme üzere bir süreç yoktu. Dört aylık bir vakitte 116 manzara ürettti. Normandiya’da Monet’nin Giverny’deki bahçesindeki fotoğrafların saf hoşluğu de Hockney için bir ilham kaynağı oldu. Baharın Gelişi, Normandiya, 2020 standı, izleyiciye vaktin açılımına dair güçlü bir his veriyor. Tüm sanatseverlerin bu sergiden fevkalâde hoş hislerle ayrılacağına inanıyorum.”
ATÖLYE ÇALIŞMALARI YİNE YÜZ YÜZE
11 Mayıs – 29 Temmuz tarihleri ortasında Akbank’ın takviyesiyle Sakıp Sabancı Müzesi’nde sanatseverlerle buluşacak Baharın Gelişi, Normandiya, 2020 standı kapsamındaki etkinlikler de uzun bir ortadan sonra birinci kere yüz yüze olarak gerçekleştirilecek. SSM Öğrenme Programı kapsamında düzenlenecek çocuk eğitimleri, Akbank Sanat Konuşmaları başlığıyla yetişkin eğitimlerinin yanı sıra sinema gösterimleri ve Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi işbirliğiyle tasarlanan atölyelerle bahar SSM’de dolu dolu yaşanacak. Okul Cinsleri ise stant mühletince her çarşamba ve cuma günleri olacak. Rehber eşliğinde fiyatsız stant çeşitleri için Sakıp Sabancı Müzesi web sitesinden kayıt yaptırabilirsiniz.
SIRRI ARALAYAN BİR BELGESEL
İngiliz ressam David Hockney’yi anlatan 60 dakikalık bir belgesel ise SSM Konferans salonunda izlenebilir. Eşi görülmemiş bir erişim verilerek üç yıl boyunca tek bir kişi tarafından çekilen bu ödüllü sinema, David Hockney’nin Kaliforniya’dan Doğu Yorkshire’a dönüşünü ve çocukluğunun görüntülerini resmetmek için açık havada, her türlü hava şartında, tüm mevsimlerde çalışmasını kaydediyor. Sinema, şimdiye kadar yapılmış en büyük açık hava fotoğrafıyla sonlanıyor. Daha Büyük Bir Fotoğraf, iş başında, gücünün doruğunda olan büyük bir sanatkarın ender bir dokümanı olarak biliniyor.