Çabucak her gün gelen artırımlar, en çok besin fiyatlarında hissediliyor. Et, süt ve peynirin neredeyse tadını unutan dar gelirliler ekmek, makarna, yağ üzere eserlere ulaşmakta bile zorlanıyor. Dışarda yemek yemek ise hayal olmuş durumda… Vatandaşlar, içinde bulundukları durumu, “Müze gezer üzere marketleri geziyoruz; en ucuz ve almamız gereken neyse onu alıp çıkıyoruz. Alışkanlık falan kalmadı” kelamlarıyla özetledi.
Kamera: Sinan TUNÇ/İSTANBUL
Artan hayat pahalılığının altında ezilen dar gelirliler kendilerinin, hatta çocuklarının dahi boğazından kısar hale geldi. Bilhassa kalabalık aileler besin alışverişi yapmakta zorlanırken; dışarıda yemek yemek hayal oldu. Zira bir kişinin karnını doyurması için tek öğüne en az 25-30 lira ödemesi gerekiyor.
SÖZCÜ muhabiri İstanbul Şişli’de vatandaşa mikrofon uzattı, “Son periyotta yeme alışkanlıklarınız değişti mi? Rastgele bir tasarrufa gittiniz mi?” diye sordu.
Ameliyat olduğunu ve yüksek proteinle beslenmesi gerektiğini söyleyen bir genç, fiyatının yüksek olması nedeniyle kâfi beslenemediğini lisana getirdi. Bir öteki vatandaş ise gebe olduğunu fakat omega ve B12 muhtaçlığını karşılayabilmek için balık ve kırmızı et tüketemediğini anlattı.
Verilen öteki karşılıklar şöyle oldu:
“YEME ALIŞKANLIKLARIMIZI DEĞİŞTİRMEK ZORUNDA KALDIK”
Hüsniye Karadağ: “Herhangi değil, bayağı bir gittik. 1.5-2 aydır meskene domates almıyorum. Biberi aslında unuttum. Onu büsbütün baştan çıkardık. Meyvelerin yanından bile geçmiyorum. Müze gezer üzere marketleri geziyoruz; en ucuz ve almamız gereken neyse onu alıp çıkıyoruz. Yani alışkanlık falan kalmadı. (Kırmızı et alabiliyor musunuz?) Oooo… Yıllar oldu unutalı. Fiyatını bile bilmiyorum şu anda. Merak edip sormuyorum, zira nasıl olsa alamayacağız. Tavuk da palavra oldu. Bir çok şey palavra olduğu gibi… Yeme alışkanlıkları bayağı bayağı değişti. Değiştirmek zorunda kaldık daha doğrusu.”
“DIŞARIDA YEMEK YEMEK ARTIK LÜKS OLDU”
Halil Görgün: “Ameliyat oldum, protein tüketmem lazım lakin tüketemiyorum. Tavuğa baktım kilosu en son 75 lira falandı. Birkaç ay evvel etin kilosu o kadardı, artık tavuğun kilosu o kadar oldu. (Eski sıklıkta dışarıda yemek yiyebiliyor musunuz?) Yok, yiyemiyoruz maalesef. Dışarıda yemek artık lüks oldu. Bundan en fazla 1 sene evvel falan bu kadar sıkıntı değildi… Artık eskisi üzere değil maalesef.”
“6 AYLIK GEBEYİM HALA BALIK YİYEMEDİM”
Elif Alkın Yılmaz: “Tasarrufa tabi ki başvurduk. Günümüz koşullarında beslenmek çok güç. Artık her vakit aldığım peyniri değil de daha ucuzunu tercih etmeye çalışıyorum ya da yemiyorum. (Hamile olduğunuz için daha fazla vitamin, protein almanız gerekebilir, bunları rahatlıkla karşılayabiliyor musunuz?) Hayır rastgele bir biçimde karşılayamıyorum. Mesela şu an benim balık tüketmem gerekiyor, ağır bir formda omega, B12 olmam gerekiyor, et tüketmem gerekiyor lakin 6 aylık gebeyim, hala ağzıma balık sürmüş değilim.”
“‘EKONOMİ İYİ’ DİYEN PALAVRA SÖYLÜYORDUR”
Onur Koyuncu: “Bayağı tasarrufa gittik. Domates yemeyi bıraktık. Salatalık yemeyi bıraktık. Peynir yemeyi bıraktık. Çocuklara bir şey almayı bıraktık. Çocukların kalemi son ucuna gelene kadar kullanmaya başladık. Ben değil, herkes yapıyor bunu zati. İktisadın düzgün olduğunu söyleyen adam aslında palavra söyleyen adamdır. (Şu an ailenizle dışarıda yemek yiyebiliyor musunuz?) Hayır, nerede o günler yaa… Meskende güç yemek yiyoruz, dışarı çıkmak ne?
“ÇOCUĞUNUN İSTEĞİNİ KARŞILAYAMAYINCA İNSANIN ZORUNA GİDİYOR”
Son 1 ay içinde bir defa dışarı çıktım ailemle, 3 bireyiz, 125 lira para verdim. Yediğimiz de tavuk döner. Kızım, ‘İkinciyi yiyeyim’ diyor, ikinci yok… Babasın sonuçta, bunu karşılayamadığı vakit insanın zoruna gidiyor. Bizim başımızdakiler bizi nasıl anlar biliyor musunuz? Bizimle birebir durumu yaşamaları lazım. Çocuğuna bir şey alamadığı durumu yaşarsa o vakit halkı anlar. Öbür türlü anlamazlar. Zira onların yediği önünde yemediği gerisinde. Hiç dışarı çıkıp geziyorlar mı? Geçmişteki bütün Cumhurbaşkanları çıkıp geziyorlardı, kuyruk bekliyordu, alışveriş yapıyordu.
“YA ALLAH’A GÜVENMİYORDUR YA DA HALKINA”
(Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Erdoğan) O da çıkıp alışveriş yapsın, halkla birlikte gezsin. 10 bin tane müdafaayla gezmesin. Cuma namazına binlerce müdafaayla giden adam ya Allah’a güvenmiyordur ya da halka güvenmiyordur.”
“ÖNÜNE GEÇİLEBİLECEK BİR PAHALILIK ÜZERE DURMUYOR”
Hasan Karagül: “Çalıştığım şirkette bize yemek çeki veriyorlar; verilen çekler şu anda bir öğle yemeğinin yarısını karşılamıyor. Artık buna ne diyebilirseniz… (Eskiden bu derece zorlanıyor muydunuz bu mevzularda?) Yok tabi ki. Şu anda çok bir pahalılık var. Bu pahalılık maalesef önüne geçilecek bir pahalılık üzere de gözükmüyor. O denli bir niyet var mı onu da bilmiyoruz… (Ailenizle yahut dostlarınızla dışarı çıkıp yemek yemek sizin için kolay bir şey mi?) Ailem 6 kişi, birkaç sene evvel en azından ayda bir sefer çok rahatlıkla uygun lokantalarda yemek yiyebildiğim halde şu an mecbur kalmadığımız surece dışarıda yemek yemiyoruz.”
“O ESKİDE KALDI…”
Ercan Selim: “Zamlardan ötürü biraz kısıtlamaya gittik. Allah yardımcımız olsun. ( Eski sıklıkta dışarıda yemek yiyebiliyor musunuz?) Yok, şu an o denli değil artık. O eskide kaldı…”
“BİR KAHVALTI, BİR AKŞAM YEMEĞİ İLE YETİNİYORUZ”
Adem Demir: “Et, süt, yumurta üzere besinler artık alınmayacak fiyatlara geldi. Evvelden rahat rahat her yerde yemek yiyebiliyorduk lakin artık bir kahvaltı, bir de akşam yemeği ile yetiniyoruz. Kıtlık kapıda üzere görünüyor… 1000 lira, 100 lira üzere oldu.”
“PORİSYONLARIMIZI KÜÇÜLTTÜK”
Mehmet Kıyak: “Mesela porsiyonlarımızı küçülttük. Yediğimizden kısıyoruz. Sıklıkla kırmızı et tüketemiyoruz, tahminen haftada 1… (Öğün atladığınız günler oluyor mu?) Tabi ki. Mesela bazen sabah kahvaltısı yapmıyorum.”