Hopa Çay Üreticileri Kooperatifi, çay üreticilerinin yaşadığı sıkıntıların tartışıldığı “Artık kâfi, çay üreticileri konuşuyor” başlıklı bir toplantı düzenledi.
Çay üreticileri, toplantıda sıkıntılarını anlattı. Bir üretici, şöyle konuştu:
ENFLASYONDAKİ YÜZDE 150’YE VARANA ARTIŞ
“Dayanılmaz bir boyuta ulaştı. Artık devletin açıkladığı enflasyon yüzde 70 lakin devletin açıkladığı her şey de hile olduğu üzere, gerçek olmadığı üzere, hiç inandırıcı değil. Bağımsız araştırmacılar -profesörlerin, bilim adamlarının oluşturduğu kurum- yüzde 150’nin üzerinde enflasyon, yani gerçek enflasyonun yüzde 150’nin üzerinde olduğu açıklanıyor. Artık o vakit arkadaşlar gübre fiyatlarındaki artışlar, çarşı pazardaki artışlar, artırım yağmuru, elektrik fiyatlarındaki artış, akaryakıttaki artış enflasyondaki yüzde 150’ye varana artış dikkate alınarak bir taban fiyatın açıklanması gerekiyor.
“İNSANCA YAŞAYABİLECEĞİMİZ BİR TABAN FİYATININ AÇIKLANMASINI İSTİYORUZ”
Artık kimi üretici arkadaşlar 5 lira verseler düzgündür falan diyorlar. Ya biz o denli demeyelim arkadaşlar. Biz en azından insanca yaşayabileceğimiz, üreticinin emeğini ve alın terini karşılayacak bir taban fiyatının açıklanmasını istiyoruz. Ben sayı demiyorum lakin bu olanlar dikkate alındığında esasen bir sayı ortaya çıkıyor. Enflasyon yüzde 150 arkadaşlar. Gübre fiyatları yüzde 300 arttı. Girdi fiyatları yüzde 100’ün üzerinde arttı. O vakit çay taban fiyatının da bu derecede artış göstermesi falan gerekiyor.”
“BURASI NEDEN DOLU DEĞİL, NEDEN HABER VERİLMEDİ”
Bir çay üreticisi bayan, toplantıya katılan kişi sayısının azlığına sitem ederek, “Burası neden dolu değil, neden haber verilmedi? Belediye niçin anons etmemiş? Kimse bilmiyor, yanımdaki bayanları ben çağırdım; artık geldiler, çabucak duyunca geldiler. Bir de şunu diyeceğim, biz mart ayından, şubat ayından hazırlık yapıyoruz, kooperatifimiz hazırlığını yapacak, fabrikamız çalışacak, üreticiye güvenilecek, üreticiye çayını verecek” diye konuştu.
Bir çay üreticisi de şöyle konuştu:
“GEÇEN SENE BİR TON ÇAYA 1.5 TON GÜBRE ALABİLİYORDUK”
“İsteklerimizi satır başları ile belirtmek gerekirse, bizim şu an devletten beklediğimiz günün şartlarına nazaran çay fiyatının belirlenmesi. En azından geçen sene bir ton çaya 1.5 ton gübre alabiliyorduk. O seviyeyi yakalayacak bir sayının açıklanmasını bekliyoruz.
Öbür beklentilerimiz siz de biliyorsunuz, ben tekrarlayayım: özel bölüme mahkûm olmadan, özel kesimin de ÇAYKUR standartları noktasında çay alımının sağlanması üzere bir fikrimiz vardı, hepiniz biliyorsunuz. Ben buna bir örnek ile anlatmak istiyorum. Mesut Yılmaz Beyefendi başbakanken, birinci kez Arpa Çay Fabrikası özel fabrika olarak o devreye girmişti. Pazar’daki toplantıda şöyle bir açıklaması oldu, pazarcılar itiraz ettiler Başbakan’a ‘Başbakanım bizi özel dala mahkûm etme, bizi koru’ deyince Başbakan, ‘özel kesim, devletin verdiği parayı verecek. Özel bölüm, devletin verdiği çay parasını ne vakit verirse o vakit verecek, özel kesim devletin almış olduğu hesaplara nazaran çay alacak’ dedi.”
Toplantının akabinde ortak açıklama yapıldı. Çay üreticileri ismine açıklamayı okuyan Berziye Hacımuratoğlu, şöyle dedi:
“ÇAYKUR HALKIN TALEPLERİNİ GÖRMEZDEN GELİYOR”
“Bölgenin temel geçim kaynağı olan çayın üreticileri güç bir süreçten geçiyor. Üreticilerimizin emeği ve alın teri ile bugünlere taşınan ÇAYKUR, Varlık Fonu’na devredilerek özelleştirme yoluna sokulmuştur. ÇAYKUR, üreticilerin muhtaçlıklarını karşılayacak kapasite artırımına ve yeni yatırımlara gitmiyor. ÇAYKUR artık halkın taleplerini ve muhtaçlıklarını görmezden geliyor. 2017 yılında Varlık Fonu’na devredildiğinden beri her yıl ziyan açıklıyor. 2018 yılında 657 milyon; 2019 yılında 635 milyon; 2020 yılında 547 milyon lira ziyan açıkladı. Hesapları denetlenemiyor; kota ve kontenjan uygulamaları ile çay üreticileri memleketler arası monopollerin ve piyasa şirketlerinin insafsızlığına terkediliyor. Özel dal üreticilerin çaresizliğini fırsata çevirerek taban fiyatların çok altında uzun vadeli yaş çay alımı yaparak üreticileri mağdur ediyor.
“ÜRETEN BİZ YÖNETENİN BİZ OLDUĞU KOOPERATİFLERE GEREKSİNİM VAR”
Bu süreçte ülkemizde yaşanan ekonomik kriz, bizi de çok derinden etkiledi. Enflasyonda gerçek artışın yüzde 150’ye ulaştığı, gübre fiyatlarının yüzde 300’ün üzerinde artış gösterdiği, akaryakıt ve temel besin hususlarının, iğneden ipliğe her şeye gelen fahiş artırımlar dayanılmaz bir hal aldı. Çay üreticileri olarak, böylesine güç bir devirden, üretenin biz yönetenin de biz olduğumuz, kendi öz örgütlenmemiz, kooperatifimizin bizim için ne kadar hayati bir ehemmiyet taşıdığını yaşayarak görmüş olduk. Uzun vakitten beri bacası tütmeyen fabrikamızın bütün zorluklara karşın 2017 yılında dayanışma içinde, tekrar üretime başlayarak bir umut yarattık. Çay üreticilerinin emeğini ve alın terini savunan kooperatifimizi daima birlikte bugünlere taşıdık. Kooperatifimizin yaşatılması ve üretime devam etmesi için yeni dönemde yaş çay vererek takviye olmaya, umudumuzu büyütmeye devam edeceğiz. Çay üreticileri olarak ‘artık Yeter’ diyoruz. Emeğimizin ve alın terimizin karşılığı verilsin diyoruz.
Taleplerimiz şunlardır: Bir, ÇAYKUR tarafından uygulanan kota ve kontenjan kaldırılsın. İki, özel firmaların taban fiyatın altında yaş çay alımı yasaklansın. Üç; gübre fiyatları düşürülsün, gübrede KDV sıfırlansın, devlet tarafından üreticiye gübre dayanağı verilsin. Dört; gübre, akaryakıt, elektrik ve temel besin unsurlarındaki artış oranları ile gerçek enflasyonda yüzde yüz elliye varan artış oranları baz alınarak emeğimizi ve alın terimizi karşılayacak insanca yaşayacağımız bir yaş çay taban fiyatı açıklansın. Beş, yedi yıldan beri arttırılmayan 13 kuruş olan destekleme fiyatı son yedi yılın enflasyon oranı dikkate alınarak en az 1 lira olacak halde arttırılsın.
Çay üreticileri olarak hoş günler göreceğimize ve insanca yaşayacağımız demokratik bir toplumsal tertip kuracağımıza dair umudumuzu daima birlikte büyütmeye devam edeceğiz.”