Prof. Dr. Veysel Eroğlu, Osmanlının Fransızlara karşı kazandığı Akka Zaferi hakkında açıklama yaptı:
Üç kıtaya hükmeden Osmanlı İmparatorluğu 600 yıl boyunca pek çok zafere imza atmıştır. Bu ulu zaferlerden birisi de unutulmuş Akka Zaferi’dir. Mühendis olmamın yanında birebir vakitte bir tarihçi olarak bu ulu zaferlerimizin genç kuşaklarımıza aktarmayı kendimde bir borç olarak görüyorum. Tarihini yeterli bilen devletler geleceğe emin adımlarla yürürler. 10 Mayıs 1799 tarihinde Cezzar Ahmet Paşa tarafından Napolyon Bonapart’a karşı kazanılan Akka Zaferi’nin 223. Sene-i devriyesini gönülden kutluyorum.
Napolyon Bonapart’a karşı Akka Kalesi’ni savunarak büyük bir zafer kazanan Cezzar Ahmet Paşa’nın karşısında birinci hezimetini yaşayan Napolyon Bonapart: ”Akka’da durdurulmasaydım, bütün Doğu’yu ele geçirebilirdim!” kelamını söylemiştir.
Tarihini bilmeyen milletler atide destanlar yazmaz. Ulu bir tarihimiz var. Lakin bir devir geçmişteki birtakım zaferlerimiz yeni kuşaklara unutturulmaya çalışılmıştır. Bunlardan birisi Kut’ül Amare Zaferidir. Birinci Cihan Harbi esnasında 29 Nisan 1916 tarihinde Ulu Ordumuzun İngilizlere karşı kazandığı bir zaferdi. Bu zaferi yad etmek üzere Kut bayramı olarak 1952 yılına kadar kutlanılmaktaydı. İngilizlerin ricası üzerine Kut’ül Amare Zaferinin kutlaması o sene terkedilmişti. Lakin Sayın Cumhurbaşkanımız bu mevzuda gereğini yapmış ve birtakım tanıtım faaliyetleri düzenlenmiş, kitaplar yayınlanmıştı.
Artık Unutturulan öbür bir zaferi gündeme taşıyoruz.
AKKA ZAFERİ
Cezzar Ahmed Paşa:
18.Yüzyıl sonlarında Osmanlı Devletinin Suriye bölgesinin yönetiminde kilit rol oynayan, Fransız Ordusunun kumandanı Napolyon Bonaparta karşı Akkâ Zaferini kazanan kahraman bir Osmanlı veziridir. Cüreti ve kahramanlığı ile nam salmış kişi olduğundan kısa vakitte Rumeli beylerbeyiliği pâyesi ve akabinde Karahisar mutasarrıflığı verildi; 1775’te vezirlik rütbesiyle Sayda valiliğine getirildi.
1780 Yılında Şam valiliğine tayin edildi. Daha sonra da Mısır’daki vaziyetin karışıklığı göz önünde tutularak tekrar o bölgeye daha yakın olması hasebiyle Sayda eyaletinde vazifelendirildi. Gerek Şam gerekse Sayda valilikleri sırasında daima olarak Akkâ’da oturan Cezzâr Ahmed Paşa, memlük kümelerinin çıkardıkları isyanı bastırdıktan sonra Akkâ’daki mevkiini daha da güçlendirdi.
Akkâ, Sayda ve Beyrut’ta ticarî faaliyetleri denetimi altına aldı, çok gelir getiren ve Avrupalı tüccarların beğenilen malları olan pamuklu, hububat ve ipekli ticaretini denetim altına aldı. Bu iktisadî güç siyasî kudretinin de anahtarı oldu. Onun bu faaliyetleri bilhassa Fransızlar’ı telaşa sevketti, ticarî menfaatleri zedelenen Fransızlar, Cezzâr hakkında olumsuz propaganda başlattılar. Hatta İstanbul’daki Fransız elçisi Cezzâr’ı III. Selim’e şikâyet ettiğiği tarihi vesikalarda tabir edilmektedir. Fakat o sırada Fransa’da Napolyon Bonapart bölümü başlamıştı. Siyaset, Onun Mısır, Ortadoğu, İran ve Hindistan ile alakalı cüretkâr hayali ile yesyeni bir hal kazandı. Mısır’ı işgal eden Napolyon’un bu hareketine Osmanlı Devleti çok sert bir tutum aldı. Osmanlı hükümeti, Mısır’ı çok güzel tanıyan Cezzâr’ı Mısır seraskeri olarak tayin etti. Asker desteği ile gerekli askeri mazzeme ve mühimmatı göndermeyi kararlaştırdı. Napolyon hayalini gerçekleştirmek için Mısır’dan Suriye bölgesine ilerleyip El-Ariş, Gazze ve Yafa’yı işgal etmişti. Yafa fakat 6 gün direnebildi. Fransızlar burada çoluk çocuk, bayan, ihtiyar demeden 4000 ahaliyi hunharca katlettiler. Fransız Ordusu, 18 Mart 1799’da Akka önüne gelmişti. Napolyon, bu bölgenin kilidi durumundaki Akkâ’yı zapta karar verdi. 19 ve 20 Mart 1799’daki hamlelerle başlayan Akkâ muhasarasında Cezzâr Ahmed Paşa, Fransızlara şiddetle karşı koydu.
Akka’yı müdafaa etmek üzere yeni kurulmuş Nizâm-ı Cedîd askerine mensup bir kuvvet de mevcuttu. Ayrıyeten İstanbul’dan donanma ile yeni askerî kuvvetler gönderilmişti. Napolyon Akka’yı birkaç günde teslim alıp böylelikle Şam, Bağdat, Hindistan yolunun kendisine açılacağını hayal ediyordu. Muhtemelen Büyük İskender’in hayalini görüyordu. Öncelikle Cezzar Ahmed Paşaya bir mektup yazarak ömrünün ahir vaktinde kendisini kurtararak ibadetle meşgul olmasını kaleyi teslim etmesini teklif etti. Cezzar o tarihlerde muhtemelen 75 yaşlarında idi. Kaledeki bütün askerleri topladı ve tarihi bir nutuk irad etti. Bütün askerler ve ahali kanlarının son damlasına kadar çarpışacaklarına yemin ettiler ve küstah Napolyon’a ders verelim dediler. Cezzar Ahmed Paşanın elçiye verdiği karşılık gurur vesilemizdir:
“Devlet-i Ali Osman bu kenti size teslim etmek için beni vezir yapmadı, ben Boşnak Cezzar Ahmed Paşayım. Şehadet rütbesine ulaşıncaya kadar kentten size bir damla bile içecek vermeyeceğim.”
Birbiri ardınca yaptığı ataklardan bir hiçbir sonuç alamayan Bonapart, 10 Mayıs 1799 tarihinde yardım kuvvetlerinin yetişmesiyle birlikte büyük bir hezimete uğradı. Takriben 1724 Doğumlu o tarihte 75 Yaşında olan Kahraman Cezar Ahmed Paşa ve Askerleri, ulu tarihimize AKKA ZAFERİ namıyla bir sahife daha yazmışlardı. Ruhları şad olsun.
Bu hezimet Napolyon Bonapart’ın Doğu hayalini de suya düşürdü. Bir mühlet sonra 20 Mayıs’ta kuşatmayı kaldırıp geri çekilmeye mecbur oldu.
Ahmed Paşa’nın karşısında birinci mağlubiyetini yaşayan Napolyon: ”Akka’da durdurulmasaydım, bütün Doğu’yu ele geçirebilirdim!” kelamını söylemiştir.
Cezzâr Ahmed Paşa, sert siyasetiyle asayişi temin ederken Akkâ, Sayda, Beyrut üzere kıymetli merkezlerin iktisadî bakımdan gelişmelerini sağlamış; Akkâ’da biri kendi ismini taşıyan altı cami, iki çarşı ve birçok han, hamam, çeşme, yedi su değirmeni yaptırmış, surları temelli biçimde onartmıştır. Vefatına kadar Akka Beylerbeyliği görevini yürütmüştür.
Cezzar Ahmed Paşa, 7 Mayıs 1804’te vefat etti. Allah rahmet eylesin. Ruhu şad, makamı Cennet olsun.