Genel olarak eklem ağrıları manasına gelen artrit bursit, tendinit, jüvenil artrit, psoriatik artrit, fibromiyalji, osteoartrit ve romatoid artrit üzere yüzün üzerinde farklı durumu kapsar.
Çoklukla kökeni bilinmeyen artrit, temel olarak bir bağışıklık reaksiyonundan, yani insan bedeninin kendi dokularına saldıran bir kendini savunma sisteminden kaynaklanır. Uzun müddetli gerilim de eklem ağrılarına yol açabilir. Artritin en sık görülen tipleri osteoartrit (kireçlenme) ve romatoid artrittir (romatizmal eklem iltihabı).
Daha yaygın kireçlenme olarak bilinen osteoartrit, artrit ailesinin bir modülüdür. Osteoartrit, kıkırdağın aşınması nedeniyle eklemin iltihaplı bir tepkisidir. Bu aşınmaya çoklukla gerilim yahut eklemdeki yaralanma neden olur. Osteoartrit kıkırdakta değişikliklere neden olabilir ve kıkırdağın üzerindeki baskıyı güç emmesine neden olur. Bu da eklemde ağrı, şişlik, kızarıklık ve hatta bazen deformite ile sonuçlanır.
Romatizmal eklem iltihabı olarak bilinen romatoid artrit ise birkaç eklemi etkileyen eklem ağrılarını söz eder. Artrit ailesine ilişkin otoimmün bir hastalıktır. Bu artrit tipi, bağışıklık sisteminin düzensizliğine neden olur ve bu da kendi dokularına saldırarak iltihaplı bir tepkisi tetikler.
Eklem ağrısının belirtileri ve risk faktörleri
Osteoartrit ve romatoid artritin ana belirtileri temel olarak birebirdir: Eklem ağrısı, etkilenen eklemin şişmesi, hareket aralığının sınırlanması, etkilenen uzuvda kızarıklık ve sıcaklık hissi, bacak eklemlerinde (kalça, dizler, ayak bilekleri) yük taşımada ağrı üzere belirtiler ortaya çıkabilir.
Artrit genel olarak her yaş kümesini etkikeyebilir. Osteoartrit, artritin en yaygın biçimidir, her yaşta ortaya çıkabilir, lakin yakalanma riski yaşla birlikte artar. Osteoartrit ekseriyetle kıkırdağın aşınması ve yıpranmasına bağlı mekanik bir durum olduğundan, yaşlanan insanlarda daha sık görülür.
Romatoid artrit de her yaşta ortaya çıkabilir, fakat en sık 25 ila 50 yaşları ortasında ortaya çıkar. Bayanları erkeklerden üç kat daha tesirler. Ek olarak, örneğin çok kilolu ve hareketsiz beşerler üzere kimi insanların artrite yakalana riski daha yüksektir. Beslenme ve çevresel faktörlerin de hastalık üzerinde tesiri vardır.
Eklem ağrılarını tetikleyen 8 besin
Artritte beslenme ağrılı atakları daha âlâ önlemek için iltihabı azaltmayı ve bağışıklık sistemini güçlendirmeyi hedefler. Artrite karşı diyetin temel noktaları daha fazla omega 3 tüketmek, daha fazla zerzevat yemek, şekerli ve rafine eserlerden kaçınmak, berbat yağları sınırlamak ve yağsız proteinleri tercih etmektir.
Bunlar dışında eklem ağrılarını ve iltihabı tetikleyebilen birtakım besinler de vardır. İşte eklem ağrılarını tetikleyebilen besinler.
Süt eserleri
Bütün süt eserleri romatoid artritiniz varsa kaçınılması gereken besinler ortasındadır. Süt eserlerindeki proteinler romatoid artritin kötüleşmesine neden olabilir. Romatoid artritli birtakım beşerler sütteki proteinlere karşı toleranssız olabilir. Lakin artritli tüm beşerler süte yahut öteki süt eserlerine birebir halde reaksiyon vermez. Osteoartritli bayanlar ortasında yapılan bir çalışmada, süt kimi şahıslarda diz ağrısını düzgünleştirirken peynirin kötüleştirdiği görüldü. Yiyeceklerin artritinizi nasıl etkilediğini görmek için denemeler yapmanız önerilir.
Şeker
Birçok paketlenmiş atıştırmalıkta bulunan işlenmiş şekerler, sitokinler ismi verilen iltihaplı moleküllerin bedene salınmasını tetikleyebilir. Bu, artrit ataklarını şiddetlendirebilir.
Beyaz un
Rafine karbonhidrat içeren beyaz yiyecekler çoklukla artrit ataklarını tetikler. Bu besinler iltihaplanmaya neden olabilir. Rafine edilmiş tahılların moleküler yapısı hayli kolaydır, beden onları şekere daha süratli dönüştürür ve şeker iltihabı tetikler. Karbonhidratları diyetinizden çıkarmanıza gerek yok, lakin mümkün olduğunca tam tahıllı yahut çok tahıllı karbonhidratları seçin.
Glüten
Glüten, birçok nişastalı besine kıvam veren bir proteindir. Buğdayda ve arpa ve çavdar üzere ilgili tahıllarda bulunur. Glüten birtakım insanlarda iltihaplanmayı tetikleyebilir. Çölyak hastalığı olan beşerler (glütenin bedenin sindirim sistemine saldırmasına ve ziyan vermesine neden olduğu otoimmün bir hastalık) glütenden büsbütün kaçınmalıdır. Glüten intoleransı olan artritli beşerler da glüteni diyetlerinden çıkarmalıdır. Romatoid artrit üzere muhakkak artrit tipleri olan bireyler ekseriyetle çölyak hastalığı için de test edilir. Çölyak hastalığı ve romatoid artrit otoimmün hastalıklardır ve sıklıkla birlikte ortaya çıkarlar.
Kızarmış yiyecekler
Kızarmış yiyecekler, iltihabı kötüleştirebilecek çok fazla doymuş yağ içerir. Bunlar yerine doymamış yağlara geçilmesi önerilir. Örneğin, artrit belirtilerinde bir güzelleşme olup olmadığını görmek için tereyağı yerine zeytinyağını deneyebilirsiniz.
Et
Et, bedende iltihaplanmaya neden olan yağ bakımından epey zengindir. Eti yüksek sıcaklıklarda ızgara yahut kızartma yaparsanız durum daha da kötüleşir, zira bu ağız sulandıran lezzet aslında bedenin proteinlerine ziyan verebilecek AGE (ileri glikasyon son ürünleri) ismi verilen toksinlerden gelir. AGE’ler sitokinler tarafından parçalanır ve bu da iltihaplanmaya neden olur.
Kahve
Kimi çalışmalar kahvenin romatoid artrit riskini arttığını gösterirken, kimileri ise bir ilişki bulamamaktadır. Fakat bilinen şey, kahvenin bedendeki özgür radikallerle savaşmaya yardımcı olabilecek bir antioksidan polifenol içerdiğidir. Bununla birlikte uzmanlar, ılımlılık önermektedir. Günde bir ila iki bardağı geçmemek en güzelidir. Çok fazla kahve artrit belirtilerini kötüleştirebilir.
Alkol
Alkol yalnızca karaciğer işlevini etkilemekle kalmaz, birebir vakitte iltihaplanmaya neden olarak öbür organlar ortasındaki etkileşimleri de bozar. Kimi eski araştırmalar kırmızı şarabın kalbi, kasları ve eklemleri sağlıklı tutmaya yardımcı olabileceğini öne sürse de, yeni çalışmalar her türlü ve her dozda alkolün bedene ziyanlı olduğunu gösteriyor. Alkol tüketiminin bedendeki iltihaplı sitokinlerin üretimini artırdığı da gösterilmiştir. Az yahut çok ölçüde alkol eklem ağrılarını tetikler.