Okumayı sevmeyen çocukların, bir hikayenin büyüsünde kaybolmanın ya da bir konu hakkında yeni bir şeyler öğrenmenin sevincini yaşayamadığını belirten Yazar Turgut Tunç, çocukların okuma tutkusunu kaybetmesine neden olan en yaygın hatalar ve çözüm yolları hakkında şu bilgileri verdi:
1- Anaokulunda okumaya başlamaya zorlamak
Yeni yürümeye başlayan çocuğunuza veya okul öncesi çocuğunuza okumayı öğretebileceğinizi vaat eden çok sayıda kaynak var, ancak bilimsel gerçek şu ki çocuklar nadiren altı yaşından önce okumaya hazırdır. Erken okumayı öğrenecek çocuklar var ama bu sizin çocuğunuz olmayabilir. Bir çocuğu hazır olmadan okumaya zorlamak, okumaktan nefret etmesine neden olabilir. Çocuğunuz altı yaşından küçükse ve ağlıyorsa, sinirleniyorsa, okumaktan kaçınmak için her şeyi yapıyorsa artık geri adım atma zamanıdır. Lütfen okumaya hazır olması için daha fazla zamana ihtiyacı olan bir çocuğu zorlamayın.
2-Okumayı bir ceza olarak kullanmak
Disiplin ve ceza arasındaki temel fark, disiplinin çocuklara yeni bir davranış öğretmesi, ceza ise çocuklara korku kullanarak yeni bir davranış öğretmesidir. Çocuklarınız yaramazlık yaptığında onlara kitap okuma cezası verirseniz kitap okumaktan nefret ederler.
3-Okuduğu için abartılı ödül vermek
Okumaya teşvik için abartılı ödüller vermek, çocuğun uzun vadeli okuma motivasyonunda azalmaya yol açar. Çocuk, ödül tükendiğinde kitabı bir kenara bırakır. Okumak nasıl bir ceza olmamalıysa, abartılı bir şekilde ödüllendirilmemeli.
4- Okumayı bir bedel haline getirmek
“20 dakika okursan tabletle / telefonla oynayabilirsin” diyerek okumayı eğlencenin ön koşulu haline getirirseniz, çocuğunuza okumanın “oynamadan” önce yapılması gereken “iş” olduğu mesajını verirsiniz.
5- İstediği kitabı okumasına izin vermemek
Çocuklar kendi seçtikleri kitapları okumak ister. Çocuklarınızı, istediği kitapları okumak yerine onları aydınlatacağına ve eğiteceğine inandığınız kitapları okumaya zorlamak kitaplardan nefret etmesine yol açabilir. Ömür boyu okuma sevgisini teşvik etmek için çocuğunuzun okumak istediği kitabı seçmesine izin verin. Bazı çocuklar kurgusal olmayan kitapları tercih eder. Bazıları sadece fantezi romanları sever. Çocuğunuza bir kitabın onun okuma seviyesinde uygun olmadığını da söylemeyin.
6- Erişemeyeceği yere koymak
Kitaplar, raflardan çocuklara bakmalı ve adeta onlara seslenmeli. Kitaplar bir çocuğun erişemeyeceği bir yükseklikte tutulduğunda, çocuk kitabı indirmek için yardım istemez. Çocuklar, çevrelerindeki kitapları ne kadar çok görürlerse o kadar çok okuyacaklar ve okumaya aşık olacaklardır.
7- Örnek olmayıp ‘oku’ diye baskı yapmak
Okumanın çocuklara mahsus bir zevk olmadığı mesajını iletin. Çocuklarınız her hareketinizi izliyor. Ayrıca sizi kopyalarlar. Bu yüzden sizi düzenli olarak okurken görmeleri gerekiyor. Kitapları günlük rutininize entegre edin. Böylece kitap okuma eylemi, sadece çocukların yaptığı bir şey değil, aynı zamanda yetişkinlerin de bir uğraşı ve ailenizin sevilen bir parçası olur.