Türk Lirası’nın cazibesini artırıp dolarizasyonu azaltmak hedefiyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 20 Aralık’taki açıklamasının akabinde hayata geçirilen Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) uygulaması Türk Lirası’na ilgiyi tepeye taşıdı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun bilgilerine nazaran TL mevduat hacmi 28 Nisan 2022 tarihi prestijiyle 2 trilyon 703 milyar lira ile tarihinin en yüksek düzeyine çıktı. TL mevduatta 22 Aralık 2021’den bu yana yaşanan artış ise 870 milyar liraya ulaştı. Kur atağının yaşandığı Aralık 2021’de yüzde 30’a gerileyen TL mevduatın, toplam mevduat içindeki hissesi 28 Nisan 202’de yüzde 44’e çıktı.
26.2 MİLYAR $ BOZULDU
Birinci uygulamanın akabinde kapsamı genişletilen ve şirketlere vergi avantajı da sağlayan Kur Muhafazalı Mevduat uygulaması döviz hesaplarında çok süratli bir çözülme sağladı. BDDK datalarına nazaran 22 Aralık 2021’de 261 milyar 639 milyon dolar olan döviz hesaplarının büyüklüğü, 4 ayda 26 milyar 189 milyon dolar azalarak 235 milyar 450 milyon dolarla yaklaşık 2 yılın en düşük düzeyine geriledi. Bu devirde kişisel döviz hesapları 163.7 milyar dolardan 153.2 milyar dolara inerken, şirketlere ilişkin döviz hesapları ise 97.9 milyar dolardan 82.2 milyar dolara geriledi.
KKM 800 MİLYARA ÇIKTI
Vatandaş ve şirketlerin yanı sıra, yurtdışındaki Türklerin de ağır ilgi gösterdiği Kur Muhafazalı Mevduat hacminde de kesintisiz yükseliş devam ediyor. BDDK datalarına nazaran uygulamanın başladığı 2021’in aralık sonunda 78 milyar lira olan KKM’nin büyüklüğü, ocakta 203 milyara, şubatta 520 milyara, martta 610 milyara çıktı. KKM’nin büyüklüğü 22 Nisan prestijiyle ise 782 milyara ulaştı. Nisanın 22 gününde 172 milyar lira artan KKM’nin, nisan sonunda 800 milyar lirayı geçtiği kestirim ediliyor.
TL VARLIKLARA İLGİ ARTTI
KUR Muhafazalı Mevduat uygulamasının döviz piyasasında dalgalanmayı önleyip meçhullüğü azaltması, Türk Lirası varlıklara ilgiyi artırdı. KKM’nin yürürlüğe girdiği 21 Aralık’tan bu yana Borsa İstanbul’da endeks yüzde 30 yükseldi. 2021 yılı sonunda 2 milyon 341 bin olan borsadaki yerli ferdî yatırımcı sayısı, bu yılın birinci 4 ayında 140 bin kişi artarak 2 milyon 481 bine çıktı. Yerli yatırımcının pay senedi portföyünün kıymeti de 524.7 milyar liradan 710.3 milyara çıktı.
DÖVİZ BORCU AZALDI
KUR Muhafazalı Mevduat uygulamasının yanı sıra hükümetin ve Merkez Bankası’nın üreten, ihracat yapan ve istihdamı artıran şirketlere sağladığı finansman imkanları dövizle borçlanmayı da azalttı. 2021 sonunda 156.6 milyar dolar olan döviz kredilerinin meblağı, 28 Nisan 2022 tarihi prestijiyle 151.5 milyar dolara indi. Merkez Bankası’nın faizde değişikliğe gitmediği bu yıl, şirketlerin TL borçlanmayı tercih ettiği dikkat çekti. 7 Ocak 2022’de yüzde 27 olan ortalama ticari kredi faizi 22 Nisan’da yüzde 20.3’e geriledi.