13 yıl önce 200 TL’nin dolaşımdaki yeri yüzde 12,18 seviyesindeyken şu anda 43,23 oldu. Aynı yıl dolaşımda 28,38’lik yer sahibi 100 TL de şu an piyasanın 44,73’ünü oluşturuyor.
Hayat pahalılığı ve enflasyonun en gözle görünür etkisi, kuşkusuz her şeyin fiyatının artması. Enflasyonun önlenemez bir şekilde yükselmesi, dün denebilecek bir zamana kadar yaygın olarak kullandığımız ve bir değer ifade eden bazı kağıt paraların artık neredeyse hiç kullanılmaması anlamına geliyor.
İstanbul’da bir simidin fiyatının 4 lira olduğu düşünülecek olursa, 5 TL’lik banknotun neden daha az kullanıldığını ve kullanılsa bile çok daha az anlam ifade ettiğini anlamak kolay. Veya geçmişte pek az görülen 200 liralık banknotlar artık en yaygın kağıt para çeşidine dönmüş durumda; nitekim halen dolaşımdaki paraların yüzde 43,23’ü 200 liralık banknot, yüzde 44,73’ü ise 100 liralık banknot. Oysa bir zamanlar dolaşımdaki en yaygın para 50 liraydı. Bugün 5 liraları görmüyoruz, çünkü dolaşımdaki paranın sadece binde 61’i 5 TL’lik banknot. 20 liralık banknotların miktarı yüzde 6,5 seviyelerinden yüzde 2’ye kadar geriledi.
13 YILDA 31.05 PUAN ARTIŞ
Dünya’dan Şebnem Turhan’ın aktardığına göre; yüksek enflasyon dolaşımdaki parada küçük kupürlü banknotların artık yavaş yavaş azalmasına neden oldu. Ocak 2009’de yüksek enflasyonun geride bırakılmasının ardından paradan 6 sıfır atılarak dolaşıma giren YTL’nin yerine gelen TL’de en yüksek banknot 200 TL olmuştu. Nisan 2009’da yani 13 yıl önce tüketici enflasyonu yüzde 6,13 seviyesinde ve 200 TL’lik kupürlerin toplam dolaşımdaki payı da yüzde 12,18 seviyesindeydi. Bu yıl nisanda yüzde 69,97’ye çıkan tüketici enflasyonunun gölgesinde 200 TL’lik banknotların dolaşımdaki para miktarı içindeki payı yüzde 43,23’e yükseldi. Bu 13 yılda 31.05 puanlık bir artışın yaşandığına işaret ediyor.
Yine ikinci en büyük kupür olan 100 TL’lik banknotlarda da aynı seyir gözleniyor. Merkez Bankası verilerine göre Nisan 2009’da 100 TL’lik banknotların dolaşımdaki para içindeki payı yüzde 28,38 seviyesinde bulunuyordu. Nisan 2022’ye gelindiğinde yüzde 44,73’e çıktı. Bu 13 yılda 16.35 puanlık bir artışın yaşandığını gösteriyor.
KAVCIOĞLU: 500 LİRALIK BANKNOT ÇALIŞMAMIZ YOK
Enflasyon beklentilerindeki bozulma devam ediyor. Analistler yüksek enflasyon ve alım gücünü kaybeden TL ortamında büyük kupürlü banknotların hakimiyetinin artarak devam edeceği görüşünde. Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu 500 TL’lik banknotların hazırlığı olmadığı belirterek “Bu konuda bir çalışmamız yok, hazırlık yok. Bir tweet atıldı, bu kadar etkili olmaması lazım” demişti.