“5 yıldır odağımı hiç kaybetmedim. Her sabah bu sorunla uyanıp bununla uyuyorum. Yorulmadım zira bir maksadım var, ondan sonra tatlı bir yorgunluk hissedebilirim, tahminen o vakit yas tutabilirim…”
Kelamlar bundan tam beş yıl evvel Antalya’nın Kızılcık Yaylasındaki dağ meskenlerinde uğradıkları silahlı akında ömrünü yitiren Ali Ulvi ve Aysin Büyüknohutçu’nun kızları Emine Büyüknohutçu’ya ilişkin. Emine Büyüknohutçu’nun maksadı “adaletin yerini bulduğundan emin olmak”.
BBC Türkçe‘ye konuşan Emine Büyüknohutçu, “Belki ömrüm boyunca yasımı erteleyeceğim lakin onurla bu davanın peşinden gideceğim. Yorulmadım, onların hak ettiği şeyi yapıyorum” diyor.
Emine Büyüknohutçu, anne ve babası Aysin ve Ali Ulvi Büyüknohutçu’yu hayat uzunluğu aktivistler olarak tanımlıyor. Ali Ulvi Büyüknohutçu’nun daha evvel farklı derneklerde ömür savunuculuğu yaptığını; hatta turizm bölümünde çalıştığı bir periyot “genişçe bir aileye bakmak zorunda olmasına karşın, Akdeniz fokları ve caretta carettalar için para kazanmayı bir kenara bırakabildiğini” anlatıyor.
Ona nazaran, çiftin emekliliklerini geçirmek için taşındıkları Kızılcık Yaylası’nda lokal halkı, sedir ve kızılçam ağaçlarıyla kaplı “ormanı ve içindeki canlıların yaşamını” tehdit eden taş ocaklarına karşı bir uğraşa girişmeleri bu nedenle sürpriz değildi.
Dava süreçleriyle devam eden bu çabada, Büyüknohutçu çifti, cinayet davasında da ismi geçen şirkete karşı emsal bir dava kazanmıştı. Emine Büyüknohutçu, bu kararın 13-14 farklı taş ocağını kapattırmak için kâfi olduğunu söylüyor.
Bunun üzerine ilgili şirketin açtığı tazminat davasını da kaybetmesinin akabinde çiftin, “tehdit telefonları, taciz ve haneye tecavüzle” yüzleştiğini anlatıyor Emine Büyüknohutçu.
Bundan kısa bir müddet sonra çiftin cinayet haberi geldi ve Emine Büyüknohutçu’nun “yasını tutamadan” kendisini içinde bulduğu yeni çaba süreci başladı.
Emine’ye nazaran anne ve babasının cinayetlerinden evvel aldıkları tehditler “anne ve babamı susturma emelini taşıyordu lakin cinayet Türkiye’deki hayat savunucuları ve iklim aktivistlerini susturma” gayesiyle işlendi.
Tahminen bu nedenle Büyüknohutçu cinayeti Türkiye’de hayat savunucuları ve iklim aktivistlerinin ortak davası haline geldi.
Cinayetin 5’inci yılında 7-8 Mayıs tarihlerinde çiftin Antalya’daki konutlarının yakınında düzenlenen anma aktifliklerine Türkiye’nin farklı bölgelerinden çok sayıda ömür savunucusu katıldı.
Emine Büyüknohutçu ve çiftin avukatları, cinayetin arkasında azmettirici olduğu tarafında soruşturmanın derinleştirilmesini talep ediyor. Lakin bu taraftaki tüm müracaatlarının reddedilmesi üzerine, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle belgeyi 17 Mayıs’tan evvel Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) taşıyacaklarını söylüyor.
Büyüknohutçu: “Ailesi olarak iklim aktivisleriyle birlikte ne karar çıkarsa çıksın peşini bırakmayacağız” diyor.
NE OLMUŞTU?
Antalya’nın Finike ilçesi Gökçeyaka Mahallesi Kızılcık Yaylası Adala mevkiinde dağ meskeninde yaşayan Ali Ulvi ve Aysin Büyüknohutçu, 9 Mayıs 2017’de meskenlerinde uğradıkları silahlı akında ömrünü yitirdi. Sedir ve kızılçam ağaçlarıyla kaplı ormandaki mermer ocaklarına karşı verdikleri gayretle tanınan çiftin katil zanlısı Ali Yamuç, olaydan bir gün sonra yakalanıp, sevk edildiği adliyede çıkarıldığı mahkemece tutuklandı.
Elmalı Cezaevi’nde bir mühlet yattıktan sonra Alanya L Tipi Kapalı Cezaevi’ne sevk edilen Ali Yamuç’un, 20 Eylül 2017’de intihar ettiği açıklandı. Ali Yamuç’un intiharı sonrasında Elmalı Ağır Ceza Mahkemesi’nde devam eden dava sürecinde, olaydan bir hafta sonra tutuklanan Ali Yamuç’un eşi Fatma Yamuç da bir müddet sonra tutuksuz yargılanmak üzere özgür bırakıldı.
Çiftin üç kızından Emine Büyüknohutçu, cinayetin arkasında azmettirici olduğuna dair Finike Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurarak, soruşturmanın bu istikamette derinleştirilmesi talebinde bulundu. Savcılık ise kovuşturmaya yer olmadığına karar verdi. Büyüknohutçu ailesi, savcılığın kararına Elmalı Sulh Ceza Mahkemesi’ne itirazda bulundu. İtirazı pahalandıran mahkeme, savcılık kararını onadı ve itirazı reddetti.
Büyüknohutçu ailesi ismine çiftin en büyük kızı Emine Büyüknohutçu ve avukatı Tuncay Koç, Büyüknohutçu çifti cinayetinin üstünün örtülmek istendiği belirten bir açıklama yaptı.
Katil zanlısı Ali Yamuç’un tutuklanması ve evvel cinayeti üstlenerek ‘para için’ yaptığını söylediği belirtilen açıklamada, “Bir hafta sonra, katil Ali Yamuç’un eşine bir mektup yazdığı ortaya çıktı. Ali Yamuç’un ismiyle yazılmış ve tekrar onun tarafından imzalanmış mektupta bir mermer ocağı sahibini suçlayarak ‘Bana vaat ettiğiniz ödemeyi yapın. ‘Öldür paranı çabucak vereceğiz’ diye vaatlerde bulunup, neyi bekliyorsunuz? 10 gün içerisinde param gelmez ise görüşürüz. İpleriniz cebinizde haberiniz olsun’ yazıyordu. Bu mektup nedeniyle Fatma Yamuç da cinayete iştirak cürmüyle tutuklandı. Fakat soruşturma derinleştirilmedi. Ali Yamuç, hakikaten katil ise kimlerle irtibatı olduğu ortaya konulmadı, cep telefon kayıtları detaylı araştırılmadı” denildi.
Ali Yamuç’un Alanya L Tipi Cezaevi’ne nakli ve burada koğuşun banyosunda havalandırma penceresine eşofman lastiğiyle kendini astığı belirtilerek, evrakın ‘intihar’ denilerek kapatıldığını öne süren Emine Büyünohutçu ve avukat Koç’un ortak açıklamasında, “Büyüknohutçu çiftinin dava evrakında katil zanlısı Ali Yamuç cezaevinde meyyit bulunduğu için hakkındaki dava düşürüldü. Fatma Yamuç hakkında cinayete yardım etmek kabahatinden 17 Kasım 2017 tarihinde iddianame kabul edilerek yargılama safhası başladı. Lakin Fatma Yamuç, yargılandığı Elmalı Ağır Ceza Mahkemesinde cinayete yardım etmek hatasından beraat etti. Fakat mahkeme, belgenin durumuna nazaran, muhtemel azmettiriciler hakkında ve Fatma Yamuç’un da kanıtları kararttığı için hata duyurusunda bulunulmasına karar verdi” tabirleri yer aldı.
Büyüknohutçu ailesi olarak mahkeme kararına dayanarak soruşturmanın derinleştirilmesi için Finike Cumhuriyet Savcılığı’na ihbarda bulunulduğu kaydedilen açıklamada, lakin Finike Cumhuriyet Savcılığı’nın, eski görüşlerini tekrarladığı, soruşturmayı derinleştirmediği ve yeni kanıt toplamadığı, azmettiriciler tarafından ‘kovuşturmaya yer olmadığına’ karar verdiği belirtildi. İtiraz üzerine evrakın Elmalı Sulh Ceza Mahkemesi’ne gittiği ve itirazı pahalandıran mahkemenin de azmettiriciler tarafından hiçbir kıymetlendirme yapmadan bu kararı onadığı ve itirazı reddettiği lisana getirildi.
Ret kararının 18 Nisan 2022’de bildirim edildiğini belirten Emine Büyüknohutçu ve Avukat Koç, şunları söyledi:
“Maalesef azmettiriciler tarafından yeni soruşturma yapılmadı ve evrak büsbütün kapatılmış oldu. Üstelik bu, mahkemenin cürüm duyurusu kararına karşın yapıldı. Cinayetlerin üstü baştan beri eksik soruşturmayla örtüldüğü üzere kabahat ihbarımız da sonuçsuz kalmıştır. Ali Yamuç’un cezaevinde ne biçimde öldüğü, vefatına kimlerin yardım ettiği de belirlenmemiştir. Kamuoyunda son yıllarda öne çıkan birden fazla cinayet üzere Büyüknohutçular davasının üstü de örtülmek istenmektedir. Baştan beri evrakta ‘gizli bir el’, kanıtları karartamaya çalışmıştır. Adil yargılanma hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle belgeyi Anayasa Mahkemesine taşıyacağımızı ve bu evrakın peşini bırakmayacağımızı kamuoyunun bilgisine sunarız.”