Yel değirmenlerine karşı bir ressam

Açtığı çok sayıda şahsî standın yanı sıra, ulusal ve memleketler arası sayısız karma stantta yer alan ve pek çok mükafata layık görülen ressam ve eğitimci Prof. Dr. Zahit Büyükişliyen’in zorluklar ve başarılarla dolu yaşamınını anlatan “Yel Değirmenlerine Karşı: Bir Ressamın Anıları”, kızı Burçak Büyükişliyen Gönül tarafından kaleme alındı. Birinci kitabı “Aysel – Falezlere Götür Beni”nin akabinde Büyükişliyen’in ikinci romanı olan kitap, ünlü ressamın 80 yıla yaklaşan bir ömürden kesitler vermesinin yanı sıra Türkiye’nin de panoramasını çiziyor. Burçak Gönül Büyükişliyen ile Antakya’dan Ankara’ya, Almanya’dan İstanbul’a, mahalleden üniversiteye, en tanınmamışından hiç unutulmayana birçok insanın da yer aldığı, polemiğe yer vermeyen lakin gerçekleri ortaya çıkmaya çağıran bir anılar demeti, bir yakın devir sanat tarihi olarak kaleme aldığı yeni kitabı, “Yel Değirmenlerine Karşı: Bir Ressamın Anıları”nı konuştuk.

– “Yel Değirmenlerine Karşı” kitabınızdan bahseder misiniz? Bu kitap neyi ya da neleri anlatmak üzere yola çıktı?

Yel Değirmenlerine Karşı, onurlu bir hayatı aşk edinmiş, idealist, tutkulu, her yeni günü üretmek için bir fırsat olarak gören bir adamın, babam Zahit Büyükişliyen’in serüveni. Hakikat olduğunu düşündüğü yolda, yel değirmenleriyle savaşında yenileceğini bilse de geri adım atmayan, en karanlık vakitlerde bile ona coşku veren sanata sığınmış bir çağdaş vakit Don Kişot’u, çağdaş Türk fotoğrafının değerli isimlerinden, akademisyen ve eğitimci Zahit Büyükişliyen’in anılarından derlenmiş, öykücüklerle kurgulanmış bir biyografik roman. Kamuoyunun tanıdığı yahut tanımadığı isimlerle kesişen renkli bir ömür hikayesi. Ayrıyeten öğretim üyesi olarak yaşadığı zorluklar, kaynayan kazan durumuna gelen üniversitelerdeki iç çekişmeler, haksızlıklar, bu kitapta gözler önüne seriliyor.

SATIR ORTALARINA SİNMİŞ BİR GEÇMİŞ

– Kitabınızda toplumsal olaylardan da izler var. Bu noktada yalnızca bir anılar demeti olarak mı okunmalı, yoksa bir devir kitabı olarak da bakılabilir mi?

Hikayeyi anlatırken insanı alıp geçmişe götüren, kentlerin, yerlerin tarihini yaşatan kitaplar, sinemalar vardır. Yel Değirmenlerine Karşı da, satır ortalarına geçmişin kokusu sinmiş ve okuyucuya kendisini kimi vakit İskenderun’da palmiyelerle dolu bir deniz kenarında, kimi vakit Medine’de bir çölün ortasında, yahut Londra’nın puslu sokaklarında, Floransa’da bir müzenin içinde hissettiren, o periyodun ruhuna ortak olmasını sağlayan bir kitap. Birebir vakitte yüz yıllık kelamlı tarihi anlatan, devrin değerli olaylarını ıskalamadan, akademik etraflarda yaşanan gerçekleri göz gerisi etmeden gelecek nesillere aktaran bir fotoğraf sanatı belgeseli de sayılabilir.

BABAMA İKRAMIM

– Bu türlü bir kitap yazma fikri nasıl ortaya çıktı?

Teyzemin hayatından yola çıkan birinci kitabım “Falezlere Götür Beni Aysel”den sonra, büsbütün kurmaca olan ikinci romanımı çalışmaya başlamış, hatta yarılamıştım. Pandemi devrinde toplumsal ömürleri en fazla etkilenen yaş kümesinin içinde olan ve üretmeden duramayan babam, atölyesine bile gidip çalışamıyordu. Bu süreçte, anılarını yazmaya başladığını, en büyük isteğinin hayatını anlatan bu kitabı bastırmak olduğunu söyledi. Aslında yazdığı notları bir yayınevi editörüne teslim edip, biyografi halinde hazırlanmasını sağlayabilirdi lakin O, bu kitaba benim bir muharrir olarak emek vermemi, daha geniş kitlelere ulaşacak bir biyografik roman hazırlamamı istedi. 51 yaşındaydım, o güne kadar babam benden hiçbir şey istememişti, nasıl hayır diyebilirdim ki? Benim için büyük onurdu. Yurtdışında yaşadığım için, bir sene boyunca e-postalar, imajlı görüşmeler ve whatsapp bildirileriyle süregelen bağlantımız sonrasında, Yel Değirmenlerine Karşı ortaya çıktı ve Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı’nın sponsorluğunda İnkılap Yayınevi tarafından basıldı.

DON KİŞOT SONUNDA AKILLANIR

– Kitabınız geniş bir periyodun panoramasını çiziyor ve epeyce geniş bir okur kitlesine hitap ediyor. Pekala gençler “Yel Değirmenlerine Karşı” kitabını neden okusun?

Don Kişot’u okuyanlar bilir. Kitabın sonunda “akıllanır” Don Kişot. Lakin yel değirmenleriyle savaşını kaybetse de onlarla savaşılabileceğini herkese göstermiştir ve yeni Don Kişotlara esin kaynağı olur. Umarım bu kitap da, gençlerin korkmaması, umutsuzluğa, yalnızlığa kapılmaması için onları yüreklendirir. Yalnızca akademik dünyada değil, hayatın pek çok evresinde, haksızlıklar, yanlışlar var. Bütün bunların karşısında motivasyonu kaybetmemek, yeni başlangıçlar yapmak, keşfetmeye, üretmeye devam etmek için nitekim kuvvetli bir ömür gücü gerekiyor. Bence Zahit Büyükişliyen’in örnek alınması gereken en güçlü yanlarından biri bu. Ayrıyeten daha gencecik bir sanatçı adayı iken okuyarak, gözleyerek, düşünerek geliştirmeye başladığı vizyonu, o yıllarda bile ve güç şartlara karşın bir dünya vatandaşı olmak için çabalaması, vatanseverliği ve vefası, etrafa hassaslığı, tabiat, insan ve hayvan sevgisi, herkese karşı özverili hali, sanatın her kısmına karşı ilgisi ve hürmeti, kendisine limit koymadığı üzere öğrencilerine de alan bırakan ilerici bir eğitimci olması üzere pek çok özelliği de gençlere esin kaynağı olacaktır kanısındayım.

– Bir Ressamın Anıları, bir kızın babasından bahsettiği kitap olarak tabir edilebilir. Hasebiyle özel anlar da devreye giriyor, bu yüzden yazmaktan çekindiğiniz anlar oldu mu?

Zahit Büyükişliyen, bu kitapta suya sabuna dokunmadan değil, filtresiz formda gerçeklerin yazılmasını istedi. Ben de cesurca ve sansürsüz, lakin arka niyetsiz ve hürmet hudutlarını aşmayan bir lisanla yazmaya çalıştım. Olağan ki O, benim için yalnızca değerli bir fotoğraf ustası değil, pek çok istikametiyle örnek aldığım babam, kahramanım. Münasebetiyle yazma süreci boyunca, çok duygusal olduğumu söyleyebilirim. Bazen onunla birlikte o günü yaşamışçasına hissettim, kimi vakit keşke o an orada olsaydım dedim, vakit zaman gözyaşlarımı tutamadım. Fakat çekinmek, bir an bile aklımdan geçmedi.

Zahit Büyükişliyen

Babamı tekrar keşfettim

– Bu kitabı kaleme alırken başınıza gelen değişik bir olay oldu mu?

Projeden haberdar olan şahısların meraklı bekleyişi, vakıfların sponsorluk için istekli olması yahut daha kitap tamamlanmadan yüksek adetlerde alım yapmak için sipariş vermeleri enteresandı. Aslında ünlü bir ressamın ömrünün ilgi görmesi beklenmedik değil fakat ülkemizde kitap okuma oranlarının çok düşük olduğunu göz önüne alırsak değişik bir durum sayılabilir. Bunun dışında tek bir olaydan kelam edemem ancak yazarken babamı adeta tekrar keşfediyor olmak, örneğin tren seyahatlerini ve siyah-beyaz Türk sinemalarını neden çok sevdiğini, doktora gitmekten neden korktuğunu öğrenmek oldukça enteresandı. Dersim olayları, Kıbrıs barış Harekatı, İhtilaller üzere periyodun kıymetli olayları hakkında araştırma yaparken de, daha evvel farkına varmadığım birtakım bilgilere ulaşmak şaşırtıcıydı.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir