Marmara Denizi’nde geçen yıl müsilaj görülmeye başlanmasıyla Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı müsilajla uğraş çalışmalarını başlattı. Bu kapsamda geçen yıl Marmara Denizi’nde 6 farklı bölgede 622 noktada çalışmalar yapıldı.
Takımlar 8 Haziran- 6 Temmuz’da 7 gün 24 saat temeline dayalı çalışarak Marmara Denizi’nden 11 bin 129 metreküp müsilaj temizledi, 10 bin 292 hektar alandaki müsilaj varlığına son verdi.
Uyum ve Bilim Şurası kuruldu
Müsilaj seferberliği kapsamına ilgili kurum ve kuruluşların üst seviye temsilcilerinin iştirakiyle Uyum Konseyi oluşturuldu, Marmara Denizi “Özel Etraf Muhafaza Bölgesi” olarak belirlendi ve Marmara Denizi Müdafaa Aksiyon Planı dâhilinde İstanbul Uyum Merkezi kuruldu.
21 bilim insanı ile birlikte Bilim Konseyi oluşturulurken 22 unsurluk Marmara Denizi Aksiyon Planı ilan edildi.
Çalışmalar kapsamında 22 Ekim 2021 tarihli Üçüncü Uyum heyet toplantısında Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Planı yayımlanırken Marmara Denizi kıyılarını kapsayacak formda Bölgesel Atık İdaresi Hareket Planı ve Deniz Çöpleri Hareket Planı hazırlanarak uygulamaya konuldu.
Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından alıcı ortama deşarj yapan atık su arıtma tesislerinin tamamı 7 gün 24 saat canlı izlenirken Marmara Denizi’ndeki 91 izleme noktası da 150’ye çıkarıldı.
Türkiye Etraf Ajansı eliyle, Marmara Denizi ile alakalı tüm havzalardaki kontroller uzaktan algılama, uydu ve erken ikaz sistemleri, insansız hava araçları ve radar sistemleri kullanılarak artırılırken 2021/13 sayılı Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Genelgesi ile deşarj standartlarına yüzde 20-50 kısıtlama getirildi.
Çalışmalar kapsamında Marmara Denizi Havzası Noktasal Kirlilik Yüklerinin Tespiti Projesi (MARAAT) ile Marmara Denizi Havzası’nda yer alan evsel/kentsel atık su arıtma tesisleri ile endüstriyel atık su arıtma tesisleri incelendi. Atık su arıtma tesislerinin mevcut ve evsel/kentsel atık sular ile endüstriyel atık sulardan kaynaklanan noktasal kirlilik yükleri tespit edildi.
Tesislerin yeni standartlara ahenk için gerekli olan bakım ve tamiri ile revizyon maliyetleri hesaplandı. İlgili atık su altyapı idarelerinden atık su arıtma tesislerinin yeni standartlara ahenk sağlamaları için gerekli çalışmaları içeren iş termin planları alındı. Bu yeni kısıtlamalar sonrası Marmara Denizi’ne kıyısı olan 7 vilayette, deşarj standartlarına ahenk için tesisler tarafından Bakanlığa sunulan toplam 264 iş termin planından 37’si uygun bulunmadı.
57 bin kontrol 350 milyon lira ceza
Cumhuriyet tarihinin en yüksek kontrolünün yapıldığı 1 yıllık devirde 57 bin etraf kontrolünde Etraf Mevzuatına ters hareket eden 3 bin 941 tesise toplamda 350 milyon 228 bin 270 lira idari para cezası uygulandı, 406 tesis ise faaliyetten men edildi. Yalnızca Marmara Havzası’nda deniz kirliliğinin önlenmesi için gerçekleştirilen 16 bin 718 etraf kontrolünde 1017 tesis ve 100 deniz aracına toplam 161 milyon lira idari para cezası uygulandı, 168 işletme faaliyetten men edildi.
Yeni düzenlemeyle cezalar artırılacak
Marmara Denizi’ne kıyısı olan İstanbul, Bursa, Kocaeli ve Balıkesir’in Lokal İklim Değişikliği Aksiyon Planları hazırlandı. Tekirdağ, Çanakkale, Yalova vilayetlerinin Mahallî İklim Değişikliği Aksiyon Planı hazırlanması için TÜBİTAK-MAM tarafından çalışmalar ise devam ediyor. Müsilajla ilgili düzenlemede değişikliğe gidilirken bu değişiklikle cezaların 2 kat artırılması planlanıyor. Düzenlemenin yakın bir vakitte Meclis gündemine gelmesi bekleniyor.
Çalışmalar meyvesini verdi
Müsilaj seferberliği kapsamında yapılan çalışmalar sonuçlarını vermeye başladı, müsilajın tesirinin azalmasıyla deniz canlıları tekrar görünür hale geldi.
Bandırma On yedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı’nın objektifine deniz tabanında tekrar canlanmaya başlayan süngerler yansırken deniz kestanelerinin çoğaldığı görüldü.