Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi 140. Yılında uzun müddettir kapalı olan MSGSÜ İstanbul Fotoğraf ve Heykel Müzesi’nin kapılarını üç farklı stantla açtı. Koleksiyonunda 12 bine aşkın yapıtın bulunduğu ve Türk sanatının hafızası olarak nitelendirilen müze resmi açılışını 20 Eylül 2022’de yapacak. Açılış gününe kadar ise müze deposundaki yapıtlarla stantlara konut sahipliği yapmaya devam edecek. 1937 yılında kurulan müze eski yerindeki birinci ve son standına atıfla Standın Sergisi 2’yle geçtiğimiz Şubat ayında kapılarını açtı. Mart ayında ise okulun birinci kurucusu Osman Hamdi Bey’in yapıtlarını sanatseverlerle buluşturdu. Geçtiğimiz haftalarda ise Sınır Koleksiyonundan Seçmeler ve Türk Fotoğrafının Kaligrafik Eğilimleri başlıklı üçüncü bir stantla bir sefer daha sanatseverleri ağırlıyor.
Hoş Sanatlar Akademisi Sınır koleksiyonundan örnekleri ve hoş yazı geleneğinin Türk fotoğrafına yansımasını gözler önüne seren stant birinci kere kaligrafi ve resmi buluşturuyor. İki kısımdan oluşan standın birinci kısmında 8 ünlü hattatın 49 yapıtı yer alıyor. Sınır kısmındaki yapıtların yer aldığı kısmın küratörlüğünü Prof.Dr. Uğur Derman’ın yapıyor. Bu kısımda akademi hocalarından Emin Barın, Halim Özyazıcı, İsmail Hakkı Altunbenzer, Kamil Akdik, Macid Ayral, Necmettin Okyay, Nuri Korman ve Sami Efendi’nin tabloları yer alıyor. Sınır sanatını günümüz ustalarıyla buluşturan isimler olarak her biri ayrıyeten değerli. Uğur Derman, Kubbealtı Yayınları ortasında çıkan Ömrümün Rahmeti isimli kitabın birinci cildinde stantta yapıtları bulunan akademi hocalarının portrelerini kaleme almıştı. Buradan öğrendiğimize nazaran Hattat Halim Özyazıcı 1898 yılında İstanbul’un Haseki semtinde doğar. Babasının ve hocasının teşvikiyle hoş yazıya ilgi duyan Halim Efendi bir yıl Sanayi Nefise Mektebi’nde eğitim alır lakin daha sonra Şeyhülislam Hayri Efendi’nin çabasıyla Medrestül Hattatin’de talebe olur. Divan-ı Hümayin’de girev yapar. 1924 yılında Babıali Caddesi’nde dükkan açar. Bir yandan da Devlet Matbaası’nda hattatlığa devam eder. Harf İnkılabıyla birlikte dükkanını kapatınca işsiz kalır ve Silivrikapı tarafında aldığı bir toprakta üzüm yetiştirmeye başlar. Uğur Derman’ın naklettiğine nazaran 20 dönümlük yerde kurduğu bağda 30 çeşit üzüm yetiştirmeyi başarmıştır. Burada bağ olmaz diyen komşuları bile hayretler içinde kalmıştır. Yıllar ilerledikçe yazıya alaka artmış, tamir ve imar edilen mescitlerin süslenmesi gündeme gelince Halim Efendi yine hatırlanmış ve 1946 yılında Hoş Sanatlar Akademisi’ne hüsn-i sınır hocası olarak tayin edilmiştir. Halim Efendi 1963 yılında emekliliğe ayrıncaya kadar pek çok öğrenci yetiştirmiştir. 1966 yılında elim bir trafik kazasında hayatını kaybeden Halim Efendi’nin Şişli Cami’nin kubbesi, Beyoğlu’nda Ağa Camii’nin jenerasyon yazısı, Ankara’da Maltepe Camii, Fatih’te Balipaşa Camii kubbesi, Sultanahmet kapı kubbesi üzere sayısız yapıtta imzası bulunmaktadır. Kitapta ayrıyeten Halim Efendi’nin Sanayi Nefise’de çizdiği bir büst görseli de yer almaktadır.
SANAYİ NEFİSE MEZUNU HATTAT
1873 yılında İstanbul’da doğan İsmail Hakkı Altunbenzer de Özyazıcı üzere babasının teşvikiyle küçük yaşta çizgi sanatıyla tanışmıştır. O da Sanayi Nefise mektebinde yalnızca ömrünün son yıllarında hocalık değil talebelik de yapmış bir isimdir. Meşhur bir hattatın oğlu olarak dünyaya gelen Altunbenzer, babasının teşvikiyle Sanayi Nefise’de tahsil görür. O periyot okulun fotoğraf kısmındaki 20 öğrenciden birisidir. Fotoğraf arkadaşları ortasında Şevket dağ üzere isimler bulunur. Lakin okulu bitirdikten sonra fotoğrafla ilgilenmeye vakit bulamasa da öğrencilik yıllarında yaptığı tablolar tablolar dikkat caziptir. Bu tablolar hayli başarılıdır. Uğur Derman’ın verdiği bilgiye nazaran Altunbenzer’in mezuniyeti için yaptığı Çemberlitaş’taki Vezir Hanı Tablosundaki imzası daha sonraki yıllarda sergilenirken üzerindeki imzası devrin müdürü Burhan Toprak tarafından kazıtılarak çıkarılır. Sebebi de bu yazının artık o periyotta okuyanının kalmamasıdır. Altunbenzer bu haksızlığa ses etmese de çok üzülür.
KİTAP OLARAK HAZIRLANACAK
Fotoğrafı bir periyot bir pulun üzerine basılan tahminen de tek hattat olan hattat Kamil Akdik ise hem hattat hem de düzgün bir koleksiyonerdir. 1861 doğumlu olan Akdik, 1941 yılında vefat etmiştir. Yazı yazmayı sevdiği kadar yazı toplamaya da epey meraklıdır. Vefatına müteakip bu değerli koleksiyonu Topkapı Sarayı Müzesi’ne satılmıştır. Stantta en çok yapıtı bulunan isimlerden Necmeddin Okyay ise bilindiği üzere Uğur Derman’ın çizgi meşk ettiği isimlerden birisidir. Hoca öğrenci münasebeti 20 yılda baba oğul münasebetine dönüşmüştür. Üsküdar’da yaşayan Necmeddin Okyay’ın birebir vakitte bahçesinde güller yetiştirdiği bilinir. 1883 doğumlu olan Necmeddin Okyay, sınır, ebru, ilmiye icazetleri almış birebir vakitte Sultan Aziz’in okçubaşı Seyfettin Beyefendiyle tanışarak onunla kemankeşlik çalışmalarına katılmıştır. 1964’de Medresetül Hattatin takımında başlayan hocalığını buranın kapatılmasıyla 1925’te Hattat Mektebi, 1929’da ise Şark Tezyini Sanatlar Mektebi ismini alarak sürdüren müesselelerde devam ettirmiştir.
1936 yılında ise Devlet Hoş Sanatlar Akademisinde Türk Tezyini Sanatları şubesinde çalışmalarını yürüten Okyay 1948 yılında yaş haddinden emekliye ayrılır ve meskeninde talebe yetiştirmeye devam eder. Derman’ın verdiği bilgilere nazaran hocanın Mimar Sinan’da bulunan yapıtlarının bir kısmı dolabıyla birlikte kaybolmuştur. Stantta görsel bir tadım olarak sunulan yapıtların tümü Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi’nin Sınır koleksiyonu ismiyle Prof. Dr. Uğur Derman tarafından hazırlanacak ve bu kitap İslam Tarih, Sanat ve Kültür Merkezi (IRCICA) tarafından basılarak araştırmacılara sunulacak. Gönül ister ki hoş sanatlarda okumuş klâsik sanatın usta isimlerinin bu kayıp yapıtları gün yüzüne çıksın ve yeniden bu ustaların yaptığı çağdaş fotoğraflar de bir standa mesken sahipliği yapsın.
ÇAĞDAŞ FOTOĞRAFTA ÇİZGİ ÇİZGİSİ
Türk fotoğrafıyla çizgi sanatı ülkemizde uzun yıllardır birbirine rakip olarak gösterilse de aslında bu stant bu ezberi bir manada bozuyor. Standın ikinci ayağında yer alan eserler çizgi sanatının Türk fotoğrafındaki izlerini en net formda ortaya koyuyor. Küratörlüğünü Dr. Öğr. Üyesi Ali Kayaalp’in yaptığı stantta Abidin Elderoğlu, Aliye Berger, Cemal Bingöl, Cihat Burak, Ergin İnan, Özdemir Altan, Sabri Fettah Berkel, Selim Turan ve Şemsettin Arel’in tabloları yer alıyor. Stant biçim zenginliği; tıpkı söz ve cümlenin değişik hallerde yazılabilmesi; sanatta aranan ritim, sonsuzluk, yenilik kapılarını açık tutuşu nedeniyle yazının sanata dönüşümünü gözler önüne seriyor.
