AB Komitesi Lideri Ursula von der Leyen, çarşamba günü Strazburg’da yapılan Avrupa Parlamentosu (AP) Genel Heyeti’nde, Rusya’ya karşı uygulanması planlanan altıncı yaptırım paketinin içeriğini açıkladı.
Von der Leyen, Rusya’dan ham petrol tedarikini 6 ay içinde, rafine eser tedarikini de yıl sonuna kadar evreli olarak kaldıracaklarını söyledi.
Komite teklifinin yürürlüğe girmesi için üye ülkeler tarafından onaylanması gerekirken, Rus petrolüne bağımlılığı yüksek olan Slovakya ve Macaristan için özel muafiyet sağlanarak 2023 sonuna kadar ek müddet tanındı.
Uzmanlar, Rusya’dan petrol ithalatı yüksek olan ülkelerin kelam konusu teklife dayanak vermeyeceği görüşünü paylaşıyor.
“GAZ VE PETROL TEDARİKİNİ SINIRLAYACAK YAPTIRIMLARA OY VERMİYORUZ”
Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijjarto, petrol gereksinimlerinin yüzde 65’ini Rusya’dan karşıladıklarını belirterek “Ülkenin güç güvenliğini garanti altına almanın bizim tarafımızdan somut adımlar gerektirdiğini açıkça söylüyoruz. Bu nedenle Rusya’dan Macaristan’a gaz ve petrol tedarikini sınırlayacak yaptırımlara oy vermiyoruz” dedi.
Slovakya İktisat Bakan Yardımcısı Karol Galek de ülkesinin kelam konusu amaca ulaşabilmek için en az 2025’e kadar vakte muhtaçlık olduğunu ve teklifin Avusturya, Çekya ve Ukrayna için de baskı yaratacağını tabir etti.
Çekya Başbakanı Petr Fiala ise petrol ithalatını Rusya yerine diğer bir ülkeden yapabilmesi için Çekya’nın 2-3 yıla muhtaçlığı olduğunu belirtti.
AB’nin teklifi en geç gelecek hafta pazartesiye kadar değerlendirmesi beklenirken, kelam konusu gelişmelerin petrol piyasalarında da istikrarsızlığa neden olabileceği varsayım ediliyor.
“YIL SONUNA KADAR İTHALATIN DURDURULMASI MUHAKKAK BİR BEDEL KARŞILIĞINDA MÜMKÜN”
Avrupa Siyaset Merkezi Analisti Marco Giuli, AA muhabirine, AB’nin ham petrol ithalatının yaklaşık yüzde 26’sını, petrol eserleri ithalatının da yüzde 17’sini Rusya’dan yaptığını söyledi.
Rus petrolüne en bağımlı ülkenin Slovakya olduğunu belirten Giuli, bu ülkeyi Finlandiya, Macaristan, Baltık ülkeleri ve Bulgaristan’ın izlediğini bildirdi.
Giuli, petrolün global piyasalarda tesirli formda ticareti yapılabilen ve tazmini nispeten mümkün bir emtia olduğuna işaret ederek, “Ancak bununla birlikte tazmin edilebilirlik de sınırsız değil, zira tanker filosunun müsaitliğine ya da bir rafinerinin yalnızca spesifik petrol tiplerini işleyebilme kapasitesine bağlı. Rus petrolüne AB ambargosunun petrol akışına yönelik ortaya çıkaracağı bir tekrar düzenleme, Orta Doğu’dan daha fazla ithalat manasına gelir” diye konuştu.
Kısa vadede Avrupa’ya kapasite sağlayabilecek ülkelerin Irak, İran ve Libya olduğunu lisana getiren Giuli, “Ancak bu Irak’ın OPEC+ kotalarını çiğnemesini, İran’ın ABD ile yürüttüğü nükleer muahedeyi sonuçlandırmasını ve Libya’nın da iç jeopolitik istikrarsızlığı sonlandırmasını gerektirir. Ek tedarik için politik olarak karmaşık ve meçhul bir devir.” değerlendirmesinde bulundu.
Giuli, AB’nin yıl sonuna kadar Rus gazı ithalatını büsbütün durdurmasının belli kurallara bağlı olduğunu vurgulayarak şunları kaydetti:
“Sanayi tesiri kısıtlı olabilecekse de Rusya’dan petrol ithalatını büsbütün durdurmak fakat petrol fiyatları bağlamında tüm Avrupa’ya yansıyacak belli bir bedel karşılığında mümkün. Slovakya’nın rafineri dalı, yüksek oranda Rusya’nın Druzba sistemi tedarikine bağlı ve bu manada alternatifleri kısıtlı. Birtakım korunmasız ülkelere istisna sağlanmasının sebebi bu. Rusya’nın başka piyasalara tedarik edeceği petrol ölçüsü fazla olursa, mümkün yaptırımların piyasalara tesiri hudutlu kalabilir. Rus petrol kesiminin hem yüksek maliyetler hem de yaptırımlar nedeniyle yeni petrol alanlarının geliştirilememesi nedenleriyle problemde olduğunu da anımsatmak gerekir. Piyasalar, hali hazırda 2023 prestijiyle üretimin düşmeye başlayacağı beklentisi içinde”
AB’NİN RUSYA’DAN PETROL İTHALATI GÜNLÜK 3 MİLYON VARİL DÜZEYİNDE
Rystad Energy Petrol Piyasası Araştırma Müdürü Bjornar Tonhaugen de nisanda kaydedilen son datalara nazaran, Rus petrolüne yönelik tam bir petrol ambargosunun günlük yaklaşık 3 milyon varil düzeyinde petrol ithalatını riske atacağını söyledi.
AB’nin ocakta Rusya’dan günlük 3,4 milyon varil petrol ithalatı yaptığına dikkati çeken Tonhaugen, nisanda bu ölçünün 400 bin varil azaldığını belirtti.
Tonhaugen, Rusya’dan petrol ithalatını 6 ayda sonlandırma planının, Macaristan ve Slovakya üzere birkaç ülke dışında uygulanabilir olduğunu lisana getirerek şunları söz etti:
“Avrupa’nın 2022’nin sonuna kadar günlük 1,5 milyon varillik petrol eserleri ithalatını sıfıra indirmesine kuşkuyla yaklaşılmalı. Dizel ve akaryakıtta tedarik sorunu ve Rus eserlerine yönelik potansiyel ambargo, yaza yanlışsız ulaşım yakıtında önemli daralmaya neden olacaktır. Ekonomik sakinlik yahut salgın kısıtlamaları nedeniyle talepte bir düşüş yaşanmazsa, fiyatlar daha da artabilir. Avrupa gemileri ve şirketlerinin Rus petrol ve eserlerinin tedarikiyle ilgili hizmetinin yasaklanmasına ait nakliye ve sigorta yaptırımları ise milletlerarası petrol akışında çok daha geniş çaplı kesintilere neden olabilir. Zira dünyadaki tanker filosunun yüzde 95’i Londra merkezli sigorta tedarikçileri tarafından işletiliyor. Bu durumda, Rus petrolünün ticaretine yönelik maliyet ve riskler global olarak artarak öngörülemeyen kesintilere neden olabilir”