TRT’nin bandrol fiyatı ve faturalardaki TRT hissesini satışa husus eserlermiş üzere yansıtıldığı ortaya çıktı. Böylelikle 2020 yılında 1,6 milyar TL olan brüt satış ziyanı 2,2 milyar TL’lik brüt satış kârı olarak gösterildi. Birebir formül 2021’de de uygulanarak 3 milyar TL brüt satış kârı gösterildi.
Türkiye Radyo Televizyon Kurumu’nun (TRT) 2021 yılı mali datalarında paylaştığı 3 milyar 79 milyon TL’lik brüt satış kârının gerçeği yansıtmadığı, satışa mevzu olmayan bandrol satış bedeli ve faturalardaki TRT hissesinin satışa mevzu eserlermiş üzere kamuoyuna aktarıldığı ortaya çıktı.
Ayrıyeten TRT’nin 2020’de elde ettiği sav edilen 2,2 milyar TL brüt satış kârı sayısının gerçek olmadığı, TRT’nin 2020’de 1 milyar 671 milyon TL’lik brüt satış ziyanı elde ettiği görüldü.
Vergi Uzmanı Dr. Ozan Bingöl, TRT’nin gelir tablosunun muhasebe unsur ve uygulamalarının çok ötesinde hazırlandığını belirtti. Bingöl, TRT’nin gelir tablosunda vergi gibisi bu cins gelirlerin güya TRT’nin üretip sattığı hizmet yahut eser üzere dikkate alınmasını eleştirdi.
Vergi Uzmanı Dr. Ozan Böngöl
Vergiye Dair internet sitesinde mevzu ile ilgili bir yazı kaleme alan Bingöl, vatandaşların cep telefonu, otomobil, bilgisayar üzere eserleri alırken ödediği TRT bandrol bedelinin ve sene başında kaldırılan elektrik faturalarındaki TRT hissesinin kurumun satış gelirleri içinde gösterildiğini ortaya koydu.
2020’DE ZİYAN 1,67 MİLYON
Bingöl, TRT’nin gelir tablolarında bandrol ve güç hissesi gelirlerinin brüt satışlar içinde yer aldığını, bu nedenle de 2020 yılında 1 milyar 671 milyon TL olan brüt satış ziyanının 2,2 milyar TL’lik brüt satış kârı olarak gösterildiğini ortaya çıkardı. 2021 yılı brüt satış kârı da tıpkı kalemler dahil edilerek 3 milyar TL’nin üstünde gösterildi.
Bingöl, TRT’nin gelirlerinin son 17 yılda büyük kısmının kamusal katkı gelirleri olan “Bandrol Gelirleri”, “Enerji Payı” ile ilan ve reklam gelirleri, haber ve program satış gelirleri ile marka ve lisans eser gelirlerinden oluşan bandrol gelirlerinden geldiğini belirtti.
2021’DE DE YAPILDI
Bingöl, “Gerçekte TRT’nin üretip sattığı eser ve hizmet gelirleri, ilan ve reklamlar gelirleri, haber ve program satış gelirleri ile marka ve lisans eser gelirleridir. Üstteki gelir tablosuna gerçek manada TRT tarafından üretilip satılan ürünleri/hizmetleri koyduğunuzda karşınıza çıkan durum 2020 yılı için 2,2 milyar TL brüt satış kârı değil tamı tamına 1 milyar 671 milyon TL brüt satış zararıdır” dedi.
Bingöl ayrıyeten, “2021 yılı ilan, reklam ve başka gelir sayıları verisi şimdi yayımlanmadığı için şu etapta TRT’nin gerçek manada brüt satış ziyanını hesaplayamıyoruz. Lakin 3 milyar lira brüt satış kârı yerine yaklaşık 2 milyar lira brüt satış ziyanı sayısına ulaşmak büyük bir olasılıktır” tabirlerini kullandı.
Bingöl, “Ne dersiniz, gelir tablosundaki 1,6 milyar liralık brüt satış ziyanını 2,2 milyar brüt satış kârına dönüştürme beceresine erişmiş öteki bir kurum var mıdır? Ben meslek hayatımda görmedim. Bu gelir tablosu muhasebe prensip ve uygulamalarının çok ötesinde hazırlanmış” kelamlarıyla duruma reaksiyon gösterdi.
KURUM ZİYAN ETTİĞİ İÇİN VERGİ ÖDEMEMİŞ
Bununla birlikte 2021 yılında 1,4 milyar dolar net kâr elde ettiğini argüman eden kurumun vergi ödemediği görüldü. Kurumun 2021 yılı için kamuoyu ile paylaştığı gelir tablosunda “Dönem Kârı Vergi ve Başka Yas. Yük. Karşılığı(-)” satırının karşısında “0” (sıfır) sayısının yazdığı görüldü.
TRT’nin ziyan ettiği için kurumlar vergisi ödemediğini belirten Bingöl, “Vergi dairesine verilen gelir tablosunda ziyan, kamuoyuna açıklanan tabloda ise kâr mı gözükmektedir? Birileri çıkıp muhasebe prensip ve prensiplerinin ötesine geçen bu gelir tablosunu açıklamalı” dedi.
REKLAM GELİRLERİNİN ORANI DÜŞÜYOR
“Son 17 yıldaki gelirlerin yüzde 85’i bandrol gelirleri ile elektrik tüketimi üzerinden alınan TRT hissesi olarak da bilinen güç hissesinden oluşmaktadır” diyen Bingöl, 2020’ye gelindiğinde kurumun ilan ve reklam gelirlerinin bandrol gelirine oranının çok altına düştüğünü belirtti.
Bingöl bu durumu “2004 yılında TRT’nin toplam gelirleri içinde ilan, reklam ve başka gelirlerinin, diğer bir deyişle kurumun faaliyetlerinden elde ettiği gelirlerinin toplam gelirleri içindeki hissesi yüzde 34 düzeyinde iken bu oran 2020 yılına gelindiğinde yalnızca yüzde 7 olmuştur” kelamlarıyla aktardı.
‘REKLAM GELİRİNDEKİ DÜŞÜŞÜN SEBEBİ NE?’
Yazısında “Son 17 yılda bugünkü para ile 130 milyar TL’nin üzerinde bir kaynağı TRT’ye aktaran vatandaşlardan biri olarak bu açıklamayı talep hakkını kendimde görüyorum” sözlerini kullanan Bingöl kuruma şu soruları yöneltti:
1-2020 yılı faaliyet raporunda belirtilen 520 milyon 946 bin 835 lira 81 kuruşluk “diğer olağan dışı masraf ve zararlar” nereden kaynaklanmıştır? Yarım milyar liranın üzerindeki bir masraf yalnızca olağan dışı masraf diyerek alt kırılımlarını açıklamadan geçiştirilebilir mi?
2-2004 yılında toplam gelirinin %34’ü ilan, reklamdan elde edilen gelir olan TRT’nin 2021 yılı itibariyle ilan reklam geliri toplam gelirinin yalnızca %7’si kadardır. Bu kadar argümanlı programlar/diziler yapılırken bu düşüşün gerçek sebebi nedir?
3-Kurumun 2021 yılı faaliyet raporunda belirtilen bilançosuna nazaran “kasa” + “bankalar” + “menkul kıymetler” hesaplarında toplam 2 milyar 811 milyon 71 bin 85 lira 22 kuruş olduğu görülmektedir. Kurumun hazır kıymetlerde bu kadar parası varken vatandaşların ödediği TRT Bandrol fiyatlarında de bir indirime gidilemez mi? Sonuçta gereksinimden fazla bir gelir oluşturulduğu görülmektedir.
4-Kurumun alımlarının kamu ihale mevzuatına tabi olmadığından hangi ölçü ve kriterlere nazaran alımların yapıldığı şeffaf değildir. Bu nedenle vatandaşın vergilerini harcayan böylesi kurumların toplumdaki inanç ve o kuruma olan inancı güçlendirmek ismine özel olarak daha şeffaf davranılması gerekmez mi? Örneğin dış üretimler için ne kadar para harcandığı yahut hangi ölçü ve kriterlere nazaran alım yapıldığı kamuoyu ile paylaşılamaz mı?
5-TRT, dışardan danışmanlık hizmeti almakta mıdır? Hangi alanlarda almaktadır? Bu hizmetler için ne kadar ödeme yapmaktadır? Ayrıyeten kimlere, hangi bedellerle, hangi programlar yaptırılmıştır?