Amerika Birleşik Devletleri (ABD) şu ana kadar 3 milyar dolarlık askeri yardım ve 165 milyon dolarlık ek silah satışıyla Ukrayna’ya en fazla askeri yardım gönderen ülke durumunda.
Biden’ın Kongre’ye sunduğu yeni yasa teklifi ile bu sayının hem ödünç verme ya da materyal kiralama halinde hem de ek 20 milyar dolarlık askeri yardımla birlikte daha da artması bekleniyor.
Birtakım ülkeler Rusya’nın Ukrayna topraklarını ele geçirmesi yahut elinde tutmasına pürüz olmak maksadıyla Kiev idaresine tank ve helikopterler de temin ediyor, lakin Ukrayna’ya verilen silah takviyesinin çoğunluğunu ateşli silahlar ve mühimmat, füzeler, silahlı insansız hava araçları (SİHA) ve toplar oluşturuyor.
ABD merkezli Cato Enstitüsü‘nde silah ticareti alanında araştırmacı ve poltika analisti olarak çalışan Jordan Cohen Ukrayna’ya en önemli bu dört küme askeri malzemeyi tedarik eden ülkeleri şu biçimde sıralıyor:
ATEŞLİ SİLAHLAR
Tabanca, tüfek ve mühimmat sevkedilen silahlar ortasında en büyük kümesi oluşturuyor. ABD tabanca, tüfek ve toplar için Ukrayna’ya 50 milyon tam atmlık mühimmat gönderdi. Hollanda, Kanada, Litvanya, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovenya ve Yunanistan da mühimmat temin etti.
Ateşli silah ve mühimmatın kıymeti çok açık. Bu silahlar olmadan ne Ukraynalı askerler ne de istekli siviller kendilerini koruyamaz. Bu materyalleri öğrenmek kolay ve nispeten küçük ve hafif olmaları öbür bir ülkeden başkasına büyük ölçülerde nakliyesini kolaylaştırıyor.
FÜZELER
Birçok ülke Ukrayna’ya tanksavar gemisavar füzeleri tedarik etti. Bu füzeler içinde en dikkat çekeni ABD üretimi tanksavar Javelin füzeleri. ABD bugüne kadar 7 bin Javelin tedarik etti. Ukraynalı askerlerin bu füzelerin Rus tanklarına karşı tesirli bulduğu belirtiliyor.
Javelin ve gibisi füzelerin kullanımı kolay. Askeri uzmanlar bu füzelerin kullanımınının yarım saatte öğrenilebileceğini öne sürüyor. Daha da ötesi, Javelin bir sefer fırlatıldığında maksadı vurması için tekrar yönlendirilmesi gerekmiyor ve bu nedenle kullanıcıya derhal çatışma yerinden kaçma imkanı tanıyor.
Lakin ABD halihazırda tedarik edebileceğinden daha fazla Javelin’i Ukrayna’ya gönderiyor. Bu durum yakın vakitte bu füzelerin tedarikinde zorluk yaşanabileceği manasına gelebilir.
Buna ek olarak, diğer ülkeler Ukrayna’ya uçaksavar ve başka füze sistemlerini yolluyor. Stinger füzeleri tanksavar Javelin’lerin uçaksavar versiyonu olarak görülebilir.
Stinger’lar bir kişi tarafından taşınabilecek ve ateş edilebilecek kadar hafif ve ateş edildikten sonra yönlendirmeye muhtaçlık duymuyor. Fakat bu füzeler sırf azami 5 mil (yaklaşık 8 kilometre) uzaklıktaki amaçları maksatları burabiliyor.
Alman imali Gepard hava savunma tankları da süratli hareket kabiliyetine sahip zırhlı uçaksavar araçlar ve bir uçağı 10 mil üzere uzun aralardan gaye alabiliyor.
S-300’lerin ve Gepard’ların Rus insansız hava araçlarına karşı daha aktif olduğu bildiriliyor. Rusya bu SİHA’ları Ukrayna’ya uzak aralıktan bomba ve füze atışları için kullanıyor.
Gemisavar füzelerin nakliyesi ise Birleşik Krallık’tan yapılıyor ve Rusya’nın Ukrayna’nın Karadeniz limanlarını bloke etmesi hedefiyle kullanılıyor.
SİHA’LAR
Ukrayna akın hedefli kullanılan insansız hava araçlarını ABD ve Türkiye’den temin ediyor ve Rus tank ve toplarını yok mekte kullanıyor. Bu silahlar ekseriyetle küçük, örneğin ABD’nin gönderdiği “intihar İHA’ları” olarak bilinen Switchblade yaklaşık 60 santimetre uzunluğunda ve 3 kilogramdan hafif.
Birçok farklı kabaliyete sahip fakat bilhassa Rus tanklarını ve top mevzilerini vurmada başarılı. Buna ek olarak Rus gemilerine saldırırken Rus füze savunmaları yanıltmada bu araçlar tuzak olarak kullanıldı.
ABD Ukrayna’ya MQ-9 Reaper üzere daha gelişmiş insansız hava araçlarını göndermeyi düşünüyor. Bu araçlar Ukrayna’nın şu anda kullandıklarının neredeyse iki katı süratli.
Reaper’lar 100 mil aralıktan kullanılması gereken öbür küçük SİHA’ların bilakis 1000 mil aralıktan kullanılma özelliğine sahip. Fakat ABD’nin bu aracın sevkiyatı konusunda milletlerarası hukukun kısıtlamalarına takılabileceği ve NATO’yu bir savaşa çekme ihtimali açısından telaşlar bulunuyor.
Türkiye ise Ukrayna’ya Bayraktar SİHA’ları temin ediyor. Bu araçlar Ukrayna’nın savunmasında öne çıkan silahların başında geliyor. Birçok askeri uzman ucuz lakin tesirli Bayraktar’ların beklenmedik bir muvaffakiyet sergilediğini belirterek Türk SİHA’ların bilhassa propoganda açısından yararlı olacağı ve Ukrayna halkına moral takviye sağladığı görüşünde.
TOPLAR
Rusya’yla uğraş için silah talebinde bulunan Ukrayna’ya birtakım ülkeler geçtiğimiz günlerde kara muharebesinde kullanılmak üzere top ve yüksek kalibreli silah göndermeye başladı
Uzmanlar Rusya’nın uzun menzilli bombardıman ile Ukraynalı güçleri geri itmeye çalıştığını ve akabinde kara birliklerini ve tanklarını nispeten güvenlikli hale getirdiği alana soktuğu yorumunu yapıyor. Bu noktada ileri sistemli silahlar devreye giriyor.
Her ne kadar topları kullanmak için ileri eğitimli ve birden fazla işçiye gereksinim olsa da geneleksel mühimmattan daha büyük mevzisi olduğundan Ukrayna’ya hala sayıları fazla olan Rus güçlerini yıpratmaya yardımcı oluyor.
Ukrayna’ya verilen memleketler arası askeri destekRusya’nın toprakları elinde tutmasına ve hava üstünlüğü kurmasına mahzur oluyor.