Merkez Bankası’nın faiz siyaseti enflasyonu resmi sayılara nazaran dahi yüzde 70’e getirirken, bankaların gereksinim ve ticari kredilere uyguladığı faizi de yaklaşık olarak 3’e katladı. Sonuçta hayat pahalılığı ve yoksulluk arttı, doların 20 lirayı bulmasının önüne geçmek için getirilen kur muhafazalı mevduatın Hazine’ye birinci 3 aylık maliyeti 14 milyar lirayı buldu. Yıl sonunda Hazine’nin kasasından çıkacak paranın ise 500 milyar lirayı geçeceği hesaplanıyor.
İktisatçı Mahfi Eğilmez, Merkez Bankası’nın faiz siyasetini eleştirdiği ‘mahfiegilmez.com’daki yazısında, piyasa istikrarını sağlamak için ne yapılması gerektiğini yazdı.
Faiz, Kur ve Fiyat İstikrarı başlıklı yazı şöyle:
“Dolarizasyon tesirindeki bir iktisatta piyasalarda dengeyi sağlayan üç öge vardır: Mal piyasaları için fiyat, para ve sermaye piyasaları için faiz ve döviz piyasası için kur. Bu üçlü bir tahterevalli üzerinde üzere düşünülebilir. Ülkü istikrar halinde faiz bir uçta, fiyat bir uçta ve kur da tam ortadadır. Bu durumda tahterevalli istikrardadır.
Piyasalar bu durumda dengedeyken merkez bankasının faizi indirmeye karar verdiğini düşünelim. Bu durumda tahterevallide faizin bulunduğu kısım aşağı inecek, kur, fiyatın yerini alacak, fiyat da üst gidecek ve para hem iç hem de dış pahasını kaybedecektir (enflasyon ve dış bedel kaybı.)
Enflasyonun sıkıcı tesirlerinden kurtulmak için bu kere faiz artırmaya karar verildiğini ve merkez bankası faizi aracılığıyla piyasa faizlerinin artırıldığını varsayalım. Bu durumda kur yeniden fiyatın yerini alacak fiyat da onunla birlikte aşağı gidecektir.
Bu operasyon sadece kısa vade için geçerlidir, müddet kazandırır. Bunun akabinde ülke riskini artıran ve çözülmesi ülkeye ziyan vermeyecek olan risklerin azaltılmasına girişilirse istikrar yine şu biçime dönüşecektir:
Durumun en kolay biçimde özeti budur.”
‘BÜTÜN ŞİRKETLER ELLERİNDE KALIR’
Eğilmez, bir okurun “Faiz, kur ve doları istikrarda tutmak için ne yapılması lazım?” sorusuna ise şu karşılığı verdi: Faizi düşürmeyip artırmak lazımdı. Bu fırsat kaçtı. Artık faizi enflasyon seviyesine çekseler yüzde 70 yapmaları lazım ki bu durumda bütün şirketler ellerinde kalır. Yapılacak tek şey var. Çabucak yapısal ıslahatlara başlamak” cevabını verdi.