Krizler çağı: İnsanlık eşine az rastlanır sorunlarla boğuşuyor

Dünya nüfusu son 20 senede keskin bir artışla 8 milyara dayanırken, bu artış, birbirini besleyen büyük sıkıntıları da beraberinde getirdi. Fosil yakıtların kullanımı, sistemsiz tarım faaliyetleri ve insan faktörlü uygulamalar, gezegenimizde derin tahribata yol açtı. 2021 yılında İskoçya’nın Glasgow kentinde gerçekleştirilen 26. BM İklim Değişikliği Konferansı’nda (COP26) bir ortaya gelen 140 ülkenin temsilcisi, alarm zillerinin çaldığı gezegenimizde, iklim krizine karşı tedbir almak gayesiyle taslak bir mukavele konusunda uzlaştı. Metne nazaran ülkeler, global ısınma sonucu 1,5 santigrat derece sıcaklığın arttığı Dünya’da, tahribatın önüne geçmek gayesiyle emisyonları azaltmaya yönelik bir dizi tedbirde uzlaşıya vardı. 2100 yılına kadar 1,5 derece ısınması mutlaklaşan yerkürenin 2,4 derece ısınmasından ve bu durumun da daha büyük krizleri tetiklemesinden tasa duyuluyor. Geçtiğimiz sene yaşanan ve tüm dünyada tesirli olan olağan dışı yağışların oluşturduğu seller, yangınlar ve benzeri iklim olaylarının daha sık yaşanması en makûs senaryoların başını çekiyor.

Global ısınma nedeniyle geçen sene büyük hasara yol açan yangın, sel ve fırtına üzere harika iklim olayları yaşandı.

GÜÇ KRİZİ ÜRETİMİ SEKTEYE UĞRATTI

2021 yılı tüm dünyada petrol, kömür ve doğal gaz üzere güç kaynaklarının fiyatlarında rekor artışların yaşandığı güç krizine sahne oldu. Kovid-19 salgını sonrası olağanlaşan iktisatların süratle artan petrol, doğal gaz ve kömür talepleri, piyasalarda şiddetli dalgalanmalara neden oldu. Kelam konusu güç krizi, üretimin de sekteye uğramasına yol açtı. Salgın nedeniyle uygulanan kısıtlamalar sonrası 20 Nisan 2020’de ham petrolün varil fiyatı yüzde 300’ün üzerinde kıymet kaybederek 42 dolara geriledi. 24 Şubat 2022’de başlayan Rusya-Ukrayna savaşı sonrasında ise petrol ve doğal gaz fiyatları rekor bir artışla varil başına 139 doları gördü. Avrupa’nın en büyük doğal gaz tedarikçisi Rusya’nın kendisine uygulanan ambargolar karşısında doğal gazı siyasi bir enstrüman olarak kullanması ise kıta genelinde doğal gaz fiyatlarının artmasına neden oldu. Avrupa devletlerinde, ocak vadeli doğal gaz kontratları geçen 2021 sonunda megavatsaat başına 180 euro düzeyini aşarak rekor kırdı. Elektrik fiyatları kıta genelinde yüzde 200 arttı ve kıta genelinde üretim sekteye uğradı.

MARKET RAFLARI BOŞ KALDI

2021 yılında baş gösteren ve günümüzde tesirini çokça hissettiren global tedarik zinciri krizi birçok ülkede ekonomik sancılanmalara ve enflasyonist baskılara yol açtı. Başta Avrupa olmak üzere dünya genelinde büyük süpermarketlerde raflar boş kaldı. Birleşmiş Milletler bilgilerine nazaran güç krizi nedeniyle elektrik kesintilerinin meydana geldiği Çin’den Güney Amerika’ya yapılan deniz yolu nakliyatı maliyeti, 2020’ye kıyasla yaklaşık 5 kat arttı. İngiltere’de ise, başka faktörlerin yanı sıra Brexit sebebiyle yaşanan iş gücü kaybı da sorunu besledi. Adada TIR sürücüsü eksikliği sebebiyle besin ve petrol eserlerinin sevkiyatında ezalar yaşandı. Avrupa’nın lokomotif ülkesi Almanya’nın büyük çaplı üreticileri, artan taleplere karşın hammadde eksiklerinden ve güç krizinden dolayı üretimi arttıramadı ve mal tedariğinde sorun yaşadı. ABD’de lojistik ve üretim alanında yaşanan düşünceler nedeniyle çeşitli eserlerin arzında meseleler yaşandı ve perakende satışları kısıtlandı. Asya bölgesinin kıymetli üretim merkezlerinden Japonya’da yarı iletken çip krizi araba üretimini sekteye uğrattı. Ülkede geçtiğimiz sene araba ihracatında %37’lik bir düşüş kaydedildi. Tedarik zinciri krizi nedeniyle Avrupa’da birçok ülkede market rafları boş kaldı ve besin fiyatlarında sıçramalar yaşandı. Günümüzde Rusya Ukrayna savaşı nedeniyle kasvetler yaşanan mal tedarikinde daha büyük sorunların oluşmasından kaygı duyuluyor.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir