Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan 6 Mayıs 1972 tarihinde idam edildi. Türkiye devrimci hareketinin başkanları 50. yıldönümünde anılıyor. Başta toplumsal medya olmak üzere, “Üç Fidan” olarak anılan Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan için çok sayıda bildiri paylaşılıyor.
Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan 50 yıl evvel bugün idam edildi. 1971’de başlayan THKO-1 Davası’nda yargılanan Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan TCK’nin 146. hususunu ihlal ettikleri gerekçesiyle, 146/1 unsuru uyarınca idam cezasına çarptırılmıştı.
50 YIL EVVEL İDAM EDİLDİLER
Türkiye’de sağ ile sol kümeler ortasındaki çatışmaların ağırlaşmaya başladığı 1970 yılında Deniz Gezmiş, Sinan Cemgil ve Hüseyin İnan ile birlikte Ankara’da Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu’nu (THKO) kurdu.
Ocak 1971’de THKO ismine Ankara’da bir banka soygunu gerçekleştirildi. Bunun akabinde halihazırda hakkında yakalanma kararı olan Gezmiş ve Yusuf Aslan “vur emri” ile aranmaya başlandı ve ödül konuldu.
Gezmiş ve Aslan, 12 Mart 1971’deki muhtıradan 4 gün sonra Sivas’ın Germerek ilçesinde yakalanırken, bundan bir hafta sonra da İnan Kayseri’de yakalandı.
Gezmiş, Aslan ve İnan; Ankara 1 No.lu Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi tarafından yargılandı.
Yapılan yargılama sonucunda Türk Ceza Kanunu’nun 146’ncı hususu uyarınca hatalı bulundular ve idam cezasına çarptırıldılar.
Daha sonra idam kararı Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından da onaylandı.
TBMM’de “3-3” bağırışları ortasında Gezmiş, Aslan ve İnan’ın idamına onay verildi.
Deniz Gezmiş‘in son istekleri hakkında kesin bir bilgi mevcut değildir. Muharrir Erdal Öz’ün yaptığı görüşmelerde son olarak Rodrigo’nun Aranjuez Konçertosunu dinlemek ve bir bardak çay içmek istediği geçse de avukatı bunu doğrulamamıştır. Lakin vefatından sonra kendisi üzere devrimci arkadaşı Taylan Özgür’ün yanına gömülmek istediği babasına yazdığı mektupta yer almaktadır.
O devir 25 yaşında olan Gezmiş ve Aslan ile 23 yaşındaki İnan, 6 Mayıs 1972 tarihinde sabaha karşı idam edildi.
FOTO: Depophotos / Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan mahkeme salonunda. (16 Temmuz 1971)
DENİZ GEZMİŞ’İN MANA DOLU KELAMLARI
– Burada ölen sadece bedenimdir ki aslında ölümlüydü, ölecekti lakin niyetimi öldüremeyeceksiniz, niyetim yaşayacak.
– İddianamede geçen ve bana atfedilen bir cümleyi kabul etmiyorum. Ben silahımı halka ve orduya karşı kullanmadım, fakat vatan hainlerine karşı kullanmak niyetiyle taşıdım ve ‘halka ve orduya karşı kullanırım’ formunda beyanda bulunmadım.
– Öteden beri arz etmiş olduğum üzere, bu ülkede anayasayı en fazla savunanlar bizleriz. Anayasayı ihlal edenlerse ortadadır. Anayasanın uygulanmasını isteyen tekrar bizleriz.
– Anayasayı uygulamayan yavuz kimselerse hâlâ ortadadır ve tekrar o bireyler bizim kellemizi istemektedirler. Tez makamı bizim vermekte olduğumuz bağımsızlık savaşına karşıdır, Türkiye Cumhuriyeti anayasasının hukukuna karşı, ıslahatlara karşıdır.
– Vatan, onu parsel parsel satanların değil; uğrunda darağacına gidenlerin vatanıdır.
– Biz hiçbir vakit bütün gayretimize karşın Türkiye’nin bağımsızlığını temin edemedik. Bugüne kadar da bu hasret içinde kaldık.
Foto: Depophotos / Deniz Gezmiş ve Cihan Alptekin.
Deniz Gezmiş’in babasına yazdığı son mektup…
“Baba,
Mektup elinize geçtiğinde ben ortanızdan ayrılmış bulunuyorum. Ben ne kadar üzülmeyin dersem tekrar de üzüleceğinizi biliyorum. Ancak bu durumu metanetle karşılamanı istiyorum, beşerler doğar, büyür, yaşar, ölürler, kıymetli olan çok fazla yaşamak değil, yaşadığı müddet içinde fazla şeyler yapabilmektir. Bu nedenle ben erken gitmeyi olağan karşılıyorum. Ve kaldı ki benden önce giden arkadaşlarım hiçbir vakit mevt karşısında tereddüt etmemişlerdir. Benim de düşmeyeceğimden kuşkun olmasın, oğlun, vefat karşısında aciz ve çaresiz kalmış değildir, o bu yola bilerek girdi ve sonunun da bu olduğunu biliyordu. Seninle kanılarımız farklı lakin beni anlayacağını kestirim ediyorum. Yalnızca senin değil Türkiye’de yaşayan Kürt ve Türk halklarının da anlayacağına inanıyorum. Cenazem için avukatlarıma gerekli talimatı verdim. Ayrıyeten savcıya da bildireceğim. Ankara’da 1969’da ölen arkadaşım Taylan Özgür’ün yanına gömülmek istiyorum. Onun için cenazemi İstanbul’a götürmeye kalkma, annemi teselli etmek sana düşüyor, kitaplarımı küçük kardeşime bırakıyorum. Kendisine bilhassa tembih et. Onun bilim adamı olmasını istiyorum, bilimle uğraşsın ve unutmasın ki bilimle uğraşmak da bir yerde insanlığa hizmettir, son anda yaptıklarımdan en ufak pişmanlık duymadığımı belirtir, seni, annemi, ağabeyimi ve kardeşimi devrimciliğimin olanca ateşi ile kucaklarım.
Oğlun Deniz Gezmiş. Merkez Cezaevi”