Anayasa Mahkemesi (AYM), farklı cezaevlerinde bulunan tutuklu ve mahkumların çeşitli tarihlerde yaptığı ferdî müracaatlar sonucunda, cezaevlerinde kapalı görüşlerin dinlenmesi ve kaydedilmesini anayasaya alışılmamış buldu. Oybirliğiyle alınan karar, Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayınlandı.
‘HABERLEŞME HÜRRİYETİ İHLAL EDİLİYOR’
Anayasa Mahkemesi’nin karar metninde tezlere şu sözlerle yer verildi:
“Başvurucular; kapalı ziyaretlerdeki görüşmelerin kapalı bölmelerde fizikî temas olmadan ziyaretçiyle telefonla konuşularak yapıldığını, bu görüşmenin dinleneceğine ve kaydedileceğine dair mevzuatta bir karar olmadığını belirtmiştir. Ceza İnfaz Kurumu idaresine başvurarak uygulamanın yasal desteğini sorduklarını, verilen karşılıklarda belirtilen mevzuat kararlarında kapalı görüşlerin dinlenip kayıt altına alınabileceğine ait karar olmadığını tabir etmiştir.
Müracaatçılar, bu uygulama mucibince aileleri ile yaptıkları görüşmelerin dinlenip kaydedilmesinin hukuka ve mevzuata açıkça ters olduğunu ileri sürmüştür. Bir kısım müracaatçı; infaz hâkimliği ve ağır ceza mahkemelerinin haksız karar verdiğini, savcı mütalaasının kendilerine bildirim edilmediğini, mahkemelerin gerekçesiz karar verdiğini sav etmiştir. Müracaatçılar bu nedenlerle haberleşme hürriyetinin, özel hayata ve aile hayatına hürmet hakkının ve adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.”
‘ÖZEL VE AİLE HAYATINA HÜRMET İLE HABERLEŞME HÜRRİYETİ KAPSAMINDA’
AYM’nin değerlendirmeleri ise şöyle:
“Başvurucuların argümanlarının özünün kapalı görüş sırasında aile bireyleriyle yaptıkları görüşmelerin teknik araçla dinlenmesine ve kaydedilmesine yönelik olduğu anlaşılmıştır. Ziyaret hakkının mahpusun yakınları ile haberleşmesini de içeren, ziyaretçiler vasıtasıyla dış dünya ile alaka kurarak toplumsal hayatı sürdürmesini ve aile birliğinin devamını sağlamaya yönelik bir hak olduğu, bu özelliği ile de özel hayata ve aile hayatına hürmet hakkı ile haberleşme hürriyeti kapsamında kaldığı açıktır.
Mahpusların yakınlarının ziyaretleri aracılığıyla kendisi ve yakınlarını ilgilendiren haberleri direkt öğrenme ve ortak mevzular üzerinde konuşma fırsatı elde ettikleri de gözetildiğinde ziyarette yapılan konuşmaların aşikâr bir samimiyet ve mahremiyet içerebileceği, mahpusların da anılan görüşmelerde mahremiyet sağlanacağına ait makul beklenti ile hareket edebilecekleri açıktır.
Bu nedenle ziyaret anında yapılan görüşmelerin teknik araçla dinlenerek kaydedilmesi ve bu kayıtlardaki tabirlerin yönetim tarafından daha sonra mahpus aleyhine kullanılabilmesi ihtimalinin olması hâlinde mahpus ile yakınları ortasındaki görüşmenin ziyaret hakkının hedeflerini gerçekleştirmeye yönelik nitelikte bir irtibatı içermeme riski barındırdığı vurgulanmalıdır.”
‘SON DEVA OLARAK BAŞVURULABİLECEK BİR TEDBİR’
Öte yandan AYM, kamu sistemi ve ceza infaz kurumunun güvenliğinin sağlanması ile cürüm işlenmesinin önlenmesi hedefiyle görüşmelerin kayıt altına alınmasının hayli ağır bir müdahale olduğu gözetildiğinde, lakin son deva olarak başvurulabilecek bir önlem olduğunu kaydetti.
Yüksek Mahkeme kıymetlendirme sonunda şu kararı kurdu:
“Açıklanan münasebetlerle; Özel hayata ve aile hayatına hürmet hakkı ile haberleşme hürriyetinin ihlal edildiğine, kararın bir örneğinin ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yine yargılama yapılmak üzere ilgili mahkemelere gönderilmesine, Müracaatçılara manevi tazminatın farklı başka ödenmesine oy birliğiyle karar verildi.” (HABER MERKEZİ)