Çin hükümetinin Uygurlara yönelik zulmü dünya gündemindeki yerini koruyor. Devlet, Uygurlara yönelik azap ve zorla çalıştırma uygulamaları sebebiyle birçok ülkeden birçok markanın boykotuna uğrarken yapılan bir araştırma, çarpıcı ayrıntısı gözler önüne serdi.
Jülich’teki Agroisolab ve Hochschule Niederrhein Uygulamalı Bilimler Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, Adidas, Puma ve Hugo Boss tarafından üretilen gömlek ve tişörtlerde Sincan pamuğu izine rastlandı. Halbuki kelam konusu Alman giysi şirketleri, Çin’in Uygurları zorla çalıştırma siyasetinin öğrenilmesinin akabinde tedarik zincirlerini revize edeceklerini duyurmuşlardı.
The Guardian’ın haberine nazaran; Agroisolab’dan Markus Boner, Alman kamu yayıncısı NDR’nin araştırma programı STRG_F’ye verdiği demeçte, “Pamuktaki izotopik parmak izleri nettir ve öbür ülkelerden ve hatta Çin’in öbür bölgelerinden temin edilen pamuktan ayırt edilebilir” diye konuştu.
FİRMALAR İNKAR ETTİ
Puma’nın bir sözcüsü The Guardian’a şunları söyledi:
“Gerçekten şiddetle ısrar ediyoruz ve Puma’nın Sincan bölgesinden rastgele bir pamuk tedarik etmediğini bir defa daha teyit ediyoruz. Sincan bölgesindeki rastgele bir pamuk tedarikçisiyle direkt yahut dolaylı rastgele bir alakamız olmadığını yineliyoruz.
Araştırmalarımız yoluyla elde ettiğimiz tüm bilgilere ve tedarik zincirimizde uyguladığımız denetimlere dayanarak, Sincan bölgesinden pamuk tedarik etmediğimizden eminiz.”
Adidas’ın bir sözcüsü de, şirketin “pamuğu sırf öbür ülkelerden tedarik ettiğini ve tedarik zincirinde adil ve inançlı çalışma şartları sağlamak için çeşitli tedbirler aldığını” söyledi.
Yayından evvel STRG_F araştırmacıları tarafından eserlerinde Sincan pamuğu kullanılması durumunda, ekarte edip edemeyecekleri sorulan Hugo Boss, tedarik zincirlerinde zorla çalıştırmaya asla müsamaha göstermediklerini belirtti.
NE OLMUŞTU?
Çin, Uygurlara yönelik insan hakları ihlallerinin ortaya çıkmasının akabinde global çapta geniş bir boykotla karşı karşıya kaldı.
ABD, geçen yıl Çin’den pamuk ithalatını yasakladı. Sıkıntı, Avrupa Komitesi’nde da tartışılsa da yasak kararı alınmadı, firma inisiyatifine bırakıldı. Birçok Avrupalı firma da boykota katıldığını açıkladı.
Bu firmalardan Hugo Boss, Ekim 2021 itibariyle yeni koleksiyonlarının üretiminin “küresel standartlarına uygun olarak revize edildiğini” ve “zorla çalıştırmaya müsamaha göstermediğini” söyledi. Puma, 2020’de “Sincan’daki hiçbir üreticiyle direkt yahut dolaylı iş münasebeti olmadığını” belirtirken Adidas, tıpkı yıl rastgele bir Sincan tedarikçisiyle kontrat bağı olmadığını ancak kumaş tedarikçilerine bölgeden iplik tedarik etmemeleri talimatını verdiğini açıkladı.