Irak’ın Musul vilayetine bağlı Sincar’da son periyotlarda çatışmalar arttı.
Irak’ın resmi ordusu ile terör örgütü PKK ortasında yaşanan çatışmalar, çeşitli nedenlere dayandırıldı.
PKK’nın bölgeden çıkarılması ismine başlayan çatışmalarda Irak ordusu ile imzalanan Sincar Mutabakatı’nın akabinde birinci kere bu yoğunlukta bir operasyon düzenlemesi dikkatleri çekiyor.
Ezidiler, PKK’nın bölgeyi terk etmesini istiyor
Terör örgütü DEAŞ’ın 2014’te Sincar’a saldırısı sonrası meskenlerini terk eden ve 8 yıldır kamplarda yaşayan Ezidiler de konutlarına dönebilmek için PKK’nın Sincar’ı terk etmesini istiyor.
Irak hükümeti ve Irak Kürt Bölgesel İdaresi (IKBY) ortasında 9 Ekim 2020’de imzalanan Sincar Muahedesi’nin şimdi uygulamaya konulmaması nedeniyle PKK’nın ilçedeki varlığı ise devam ediyor.
Çatışma dinamikleri 5 unsurda sıralandı
Irak’ın Sincar’da terör örgütü PKK unsurlarına karşı operasyonunun Sincar Mutabakatı’nı yürürlüğe koyacak bir operasyon seviyesine gelip gelmeyeceği de merak ediliyor.
AA muhabiri, Sincar’da son günlerde artan Irak ordusu ve PKK arasındaki çatışmanın dinamiklerini 5 hususta derledi.
1- Terör örgütü PKK, Sincar’a nasıl yerleşti?
Irak’ta Ezidilerin çoğunlukta yaşadığı Sincar ilçesine 3 Ağustos 2014’te saldıran DEAŞ, ortalarında bayan ve çocukların da bulunduğu binlerce kişiyi kaçırıp öldürdü yahut elinde tuttuğu bölgelerde alıkoydu.
Terör örgütü PKK, 2014 sonrası DEAŞ saldırısını mazeret ederek Suriye ve Kandil’den getirdiği teröristlerle başta Sincar Dağı olmak üzere birçok bölgede kamp kurup, varlık göstermeye başladı.
2017’de PKK faaliyetleri arttı
Kasım 2015’te Sincar ilçe merkezi ve etrafını DEAŞ’tan geri alan Peşmerge güçleri, Irak merkezi hükümetine bağlı birliklerin Ekim 2017’de Sincar’a konuşlanması sonrası bölgeden çekilirken PKK da buradaki faaliyetlerini artırdı.
Bağdat ve Erbil’in Sincar Muahedesi sonrası bölgedeki varlığının sonlandırılacağından endişelenen örgütün ise dikkatleri Sincar’dan uzaklaştırmak için bilhassa IKBY’de Peşmerge, polis ve sivillere yönelik çok istikametli terör aksiyonlarını artırması ise dikkati çekti.
Sincar Muahedesi’nin uygulanması talebi
Ekonomik kriz, protestolar, siyasi uyuşmazlık ve milis kümelerin yaydığı istikrarsızlık üzere problemlerin bulunduğu Irak’ta Sincar Mutabakatı’nın tam olarak uygulamaya konulması konusunda bilhassa IKBY ve Batılı ülkelerden de uzun müddettir talepler geliyor.
Irak merkezi idaresi muahede kapsamında Kasım 2020’de Sincar’a iki tugay gönderdiğini açıklamasına ve son periyotta ilçeye ek güç göndermesine rağmen PKK’nın ilçeden nasıl çıkarılacağına dair net bir plan sunmadı.
2- Sincar Mutabakatı sonrası Irak ordusunun PKK ile artan gerginliği
Irak ordusu ile PKK’nın ilçede daha evvel de makul aralıklarla karşı karşıya gelerek çatıştığı duyurulmuştu.
Lokal medyada yer alan haberlere nazaran, 11 Mart 2021’de Sincar’da PKK taraftarları ile Irak güçleri ortasında gerginlik yaşanmış, PKK’lı kümenin Irak güçlerine ilişkin bir denetim noktasında durdurulduğu, bu kümenin Irak ordusuna ilişkin araca saldırdığı belirtilmişti.
Irak ordusu ile PKK’ya bağlı YBŞ ögeleri ortasında 12 Aralık 2021’de de Sincar’da çatışma çıktı.
IKBY Anti-Terör Ünitesi hususa ait, “Irak ordusu ve YBŞ sempatizanlarının karşı karşıya gelmesi sonucunda, orduya ilişkin bir tank ateşe verildi, 2 gösterici de yaralandı.” açıklamasını yaptı.
Öte yandan lokal medyadaki haberlere nazaran, PKK’ya bağlı teröristler, TSK’nın terör örgütüne karşı operasyonlarını mazeret ederek ilçedeki devlet kurumlarını zorla kapatma teşebbüsünde bulundu.
3- Irak ordusu ile PKK’nın nisan ayında artan çatışmaları
Irak ordusu, 19 Nisan’da PKK’nın mahallî ögelerinin ilçedeki denetim noktasını boşaltmaması sonrası örgütle çatıştı.
Erbil merkezli Rudaw kanalının 25 Nisan tarihli haberinde ise Irak ordusuna ilişkin büyük bir birliğin ağır silahlar ve askeri teçhizatla Musul’dan Sincar ilçesine hareket ettiği belirtildi.
Irak ordusu ile PKK arasında 1 Mayıs’ta yine başlayan çatışmaların 2 Mayıs’ta da devam ettiği ve mahallî medyadaki haberlere nazaran çatışmada 1 Irak ordusu askerinin öldüğü ve yaralıların olduğu aktarıldı.
Irak’taki Ezidi Demokrat Partisi Genel Sekreteri ve Ezidhan Güçleri Sorumlusu Haydar Şeşo, 2 Mayıs’ta AA muhabirine yaptığı açıklamada, “PKK, Irak ordusu ile çatışmalarda çekilmek zorunda kaldı. Sinun nahiyesinde çatışmalar devam ediyor. Sinun ve Hanesor ortasındaki denetim noktalarının birçoğu Irak ordusunun eline geçti. Irak askerlerinden ve PKK militanlarından meyyit ve yaralılar var fakat sayılarını şimdi bilmiyoruz.” sözlerini kullandı.
4- İlçedeki PKK varlığı nedeniyle Ezidiler bir kere daha konutlarından ayrılmak zorunda kaldı
2014’teki DEAŞ saldırısı sonrası Ezidilerin birçok konutlarını terk ederek başta IKBY olmak üzere ülkenin çeşitli bölgelerine kaçmak zorunda kalırken, terör mağduru Ezidilerin bir kısmı de Türkiye’ye geçti.
PKK Sincar’da kaçırdığı Ezidi çocukları kamplarda zorla silah altına alırken, Ezidiler de PKK tarafından kaçırılan çocuklarının hür bırakılması için farklı aralıklarla aksiyonlar düzenledi.
Ezidiler ve IKBY’li yetkililer, her fırsatta PKK’nın Sincar’ın tekrar inşası ve halkın konutlarına dönmesinin önünde mahzur teşkil ettiğini vurguluyor.
Terör örgütü PKK’nın ilçedeki varlığı nedeniyle Ezidiler son çatışmalar sonrası bir defa daha Sincar’ı terk etmek zorunda kaldı.
Irak Parlamentosu Kürdistan Demokrat Partisinden (KDP) Ezidi Milletvekili Viyan Dehil, dün yaptığı açıklamada Sincar’da son iki günde 4 binden fazla sivilin yerinden edildiğini söyledi.
IKBY Ortak Kriz Uyum Merkezi Sorumlusu Hüseyin Kelari de 3 Mayıs’ta Duhok’ta düzenlediği basın toplantısında, Sincar’daki çatışmalar nedeniyle 701 ailenin meskenlerini terk ettiğini aktarmıştı.
Kelari, “Duhok’a sığınmacıları karşılamak ve onları kamplara yerleştirmek emeliyle geldik. Sincar’da kaidelerin olağana dönmesi için Erbil-Bağdat muahedesinin uygulanması gerekiyor. Bunun için de yasa dışı kümelerin Sincar’dan çıkarılması lazım. Kazımi muahedenin uygulanması için çok uğraş gösterdi lakin bu durum onun yetkisini de aşıyor.” demişti.
5- Irak ordusunun PKK karşıtı atağı ve Sincar Mutabakatı
Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi’nin de 18 Ağustos 2021’de ziyaret ettiği ve makul aralıklarla Sincar’a giden askeri heyetlerin yanı sıra ilçede artan gerginlik sonrası 3 Mayıs’ta Irak Genelkurmay Lideri Abdulemir Reşid Yarallah başkanlığındaki üst seviye bir askeri heyet Sincar’da denetleme yapmıştı.
Irak Savunma Bakanlığından 3 Mayıs’ta yapılan açıklamada, ordu ve polis güçlerinin, PKK’ya bağlı YBŞ ögeleri ile Irak ordusu ortasında çıkan çatışmanın akabinde Sincar ilçesinde “durumu denetim altında tuttuğunu” duyurmuştu.
Açıklamada, “bazı bireylerin ana yolların bir kısmını kapatmaya çalıştığı fakat ordu güçlerinin bunu engellediği” tabir edilmişti.
Bağdat’ın Sincar Muahedesi sonrası ilçede birinci kere bu yoğunlukta gerçekleşen PKK karşıtı atağını devam ettirerek, örgütün bölgeden çıkartılmasını öngören Sincar Mutabakatı’nı uygulamaya koyup koymayacağı ise merak ediliyor.
