AKP Milletvekilleri tarafından TBMM’ye sunulan, Bankacılık Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 655 Sayılı Kanun Hu¨kmu¨nde Kararnamede Degˆis¸iklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi tartıs¸ma yarattı. Du¨zenleme, devlet memuru olmamasına ragˆmen Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) bu¨nyesindeki s¸irketlerin iflas idare memurları, tasfiye memurları ve kayyumlarla TMSF bu¨rokratlarına dokunulmazlık zırhı getiriyor. Teklifin Genel Kurul’da mevcut haliyle yasalas¸ması durumunda, TMSF bu¨nyesinde yer alan ve satıs¸ iddialarının merkezinde yer alan s¸irketlere atanan bu¨rokratlar, izin alınmadan yargılanamayacak ve ortaya c¸ıkan zararı da kamu u¨stlenecek.
BirGün’den Hüseyin Şimsek’in haberine göre, du¨zenleme hakkında konus¸an teklif sahibi AKP Denizli Milletvekili Nilgu¨n Ok, el konularak fon bu¨nyesine sonradan katılan s¸irketlerin c¸alıs¸anlarının koruma altına alındıgˆını ifade etti. Bank Asya, bu bankaya bagˆlı alt kurulus¸lar ile “faizsiz ev verme” iddiasında olan ve fon bu¨nyesine katılan s¸irketlere dikkati c¸eken AKP’li Ok, “Aslında, fonda go¨rev yapan digˆer memurların hepsi koruma altında. S¸imdi Bank Asya var, sonra bankacılıkla ilgili evim s¸irketleri… Evim s¸irketlerinde gidip kayyumluk go¨revi yapacak olan memurlar, iflas idare memurları olarak tanımlanıyor. Biz onları da koruma kapsamına almıs¸ oluyoruz” dedi.
“MAHKEME KARARI DA OLSA…”
Fon bu¨nyesinde go¨rev yapıp c¸es¸itli zararlara neden olan c¸alıs¸anlara dokunulmazlık getirilmesinin son derece “tehlikeli” oldugˆunu ifade eden muhalefet, du¨zenlemeye kars¸ı c¸ıktı. TBMM Plan ve Bu¨tc¸e Komisyonu’nun CHP’li U¨yesi Abdu¨llatif S¸ener, “Fonda go¨revli birinin kusuru nedeniyle mahkemenin o zararı ilgili kis¸inin o¨demesini talep ettigˆi durumlarda daha o¨nceki maddeye go¨re sorumlular yu¨ku¨mlu¨lu¨k altında kalıyordu. S¸imdi, siz bununla diyorsunuz ki ‘Mahkeme kararı da olsa, o sorumlu Fon yo¨netimindeki kis¸iye, bu vermis¸ oldugˆu zarar o¨dettirilemeyebilir’ yani kurum kendisi u¨stlenebilir” dedi.
Yargılanmama garantisinin kusurlu uygulamaları beraberinde getirecegˆini ifade eden CHP’li S¸ener, “Bu, oradaki go¨revlilerin ‘Ali kıran bas¸ kesen’ olmasına yol ac¸ar. Her tu¨rlu¨ yanlıs¸ icraatı, tasarrufu yaparlar, nasıl olsa kendileri sorumlu degˆil, bu¨tu¨n maliyetleri kurumun bu¨nyesine yıkacaklar” diye konus¸tu.
Tasarruf sahiplerinin haklarını korumak ve yolsuzlukların o¨nu¨ne gec¸mek ic¸in faaliyet go¨stermekle go¨revlendirilen TMSF, 713 s¸irkette kayyum olarak go¨revlendirildi. TMSF’nin kayyumluk yaptıgˆı s¸irketler arasında, FETO¨’den alınan onlarca is¸letme de bulunuyor. TMSF tarafından yo¨netilen o¨nemli is¸letmeler arasında, Tu¨rkiye’nin en bu¨yu¨k 500 sanayi kurulus¸u arasında yer alan, Bellona, I·stikbal, Form Su¨nger ve Yatak Sanayi, Boyteks Tekstil, HES Hacılar Elektrik Sanayi, Boyc¸elik Metal Sanayi, Naksan Plastik, Aynes Gıda da yer alıyor. Boydak, Bank Asya ve Aydınlı Grup da bulunuyor.
FETO¨’den alınarak TMSF’ye devredilen s¸irketlerin devir tarihinde 42.2 milyar TL olan degˆerlerinin daha sonra 70 milyar TL’ye yu¨kseldigˆi ac¸ıklandı. S¸irketlerin o¨z kaynakları ise 29.91 milyar TL olarak ac¸ıklandı.
MUHALEFETTEN S¸ERH
TBMM Plan ve Bu¨tc¸e Komisyonu’nun muhalif u¨yeleri, kanun teklifine Anayasa’ya aykırı oldugˆu gerekc¸esiyle kars¸ı c¸ıktı. CHP tarafından hazırlanan muhalefet s¸erhinde, “Maddenin degˆis¸tirilmeden o¨nceki halinde, haksız yere o¨denmis¸ olan paraların ilgililerinden ‘talep edilecegˆi’ belirtilmektedir. Bu du¨zenleme ile TMSF kurul u¨ye, go¨revli ve bazı is¸lemler ic¸in go¨revlendirilen iflas idare memurları, tasfiye memurları ve kayyımlara ilave koruma getirilmesini uygun bulmamaktayız” ifadelerine yer verildi.
BANK ASYA KAYYUMLARI
HDP tarafından kaleme alınan muhalefet s¸erhinde ise TMSF’nin yandas¸ bu¨rokratlar ic¸in “arpalık” haline geldigˆi kaydedildi. O¨zellikle Bank Asya kayyumlarının dokunulmaz hale getirilmek istendigˆi kaydedilen muhalefet s¸erhinde, s¸u ifadelere yer verildi:
“TMSF’de go¨revli bir kis¸inin kusuru nedeniyle ortaya c¸ıkan zararın, mahkeme kararıyla zarardan sorumlu kis¸iden talep edildigˆi durumlarda, sorumlular yu¨ku¨mlu¨lu¨k altında kalıyordu. Bu du¨zenlemeyle mahkeme kararı da olsa Fon bu¨nyesindeki so¨z konusu sorumlu kis¸iye bu so¨z konusu zararın o¨dettirilemeyebilecegˆi, yani kurumun kendisinin u¨stlenebilecegˆi du¨zenlemesi getirilmek istenmektedir.”
FON DEĞİL ÇİFTLİK
Bu¨rokratların dokunulmazlık zırhı ile donatılmak istendigˆi fonlardaki usulsu¨z is¸lemler, Sayıs¸tay’ın denetim raporlarında da yer aldı. Sayıs¸tay’ın TMSF hakkında hazırladıgˆı du¨zenlilik denetim raporunda, yaptırımsız kalan bu is¸lemlerden bazıları s¸o¨yle anlatıldı:
TMSF, 2016 yılında Ticari ve I·ktisadi Bu¨tu¨nlu¨k ihalesinden (TI·B) elde ettigˆi gelirle, Fon’a borc¸lu grup bu¨nyesinde bulunan ancak so¨z konusu TI·B kapsamında bulunmayan, aynı zamanda Fon’un yo¨netim ve denetiminde de yer almayan Enerji San. ve Tic. A.S¸.’nin 1 milyon 283 TL tutarındaki kamu borcu taksitini o¨dedi. Sayıs¸tay bu tespite 2016, 2019 yılları arasındaki raporlarında yer vermesine ragˆmen TMSF tarafından herhangi bir du¨zeltici is¸lem yapılmadı.
TMSF, Fon’un yo¨netim ve denetiminde bulunmayan borc¸lu grup s¸irketlerinin yapılandırılmıs¸ kamu borc¸ları ile bir bankaya olan borcu ic¸in Fon hesaplarında bekleyen tutarlardan toplam 196,6 milyon TL ve 8,3 milyon sterlin aktardı. Bu hatalı uygulama ic¸in de du¨zeltici bir is¸leme imza atılmadı.
TMSF’ye devredilen bir bankanın hakim ortagˆı olan grubun borcu, 116,3 milyon dolar eksik hesapladı. Bu is¸lem ic¸in herhangi bir yaptırımda bulunulmadı.
TMSF personeli ile bakmakla yu¨ku¨mlu¨ oldukları kis¸ilerin tedavi ve ilac¸ giderlerinin kars¸ılanması amacıyla Fon bu¨tc¸esinden SGK’ye sosyal gu¨venlik ve sagˆlık primi o¨denmesine ragˆmen, bunların tedavi ve ilac¸ giderleri ic¸in Fon bu¨tc¸esinden, 2012-2020 do¨neminde toplam 14,6 milyon TL o¨deme yapıldı.