Smyrna’dan Nysa’ya Kentleşme ve Mimari Konuşuldu
Tarihimizin korunmasına ve kültürel varlıklarımızın gün ışığına çıkarılmasına destek veren Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı, Aydın/Nysa Antik Kenti(1998), İzmir/Eski Smyrna Antik Kenti(2015), İzmir/Smyrna Antik Kenti(2017), Konya/Çatalhöyük Antik Kenti(2019) kazılarının destekçisi olmaya ve kültürel mirasın geleceğe aktarılmasına yönelik çalışmalara devam ediyor. Bu kapsamda paneller düzenleyerek toplumda farkındalık yaratmayı da hedefleyen Vakıf, Yaşar Üniversitesi’nde “Smyrna’dan Nysa’ya Kentleşme ve Mimari” konulu panel düzenledi.
Oturum başkanlığını Yaşar Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Yarı Zamanlı Öğretim Üyesi, Klazomenai Antik Kenti Kazı Başkanı Prof.Dr.Yaşar Erkan Ersoy’un yaptığı, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri Bölümü Öğretim Üyesi ve Eski Smyrna Antik Kenti Kazı Başkanı Prof.Dr. Cumhur Tanrıver, Katip Çelebi Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Türk İslam Arkeolojisi Bölümü Öğretim Üyesi / Smyrna Antik Kenti Kazı Başkanı Doç.Dr.Akın Ersoy ve Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç.Dr.Serdar Hakan Öztaner’in konuşmacı olduğu panelde, kentleşme ve mimari gelişim, Eski Smyrna, Smyrna ve Nysa Antik Kentlerinden örneklerle aktarıldı. Panele, üniversitelerin tarih ve arkeoloji bölümü öğretim üyeleri ve öğrencileri ile tarih ve arkeolojiye ilgi duyanlar katıldı.
Eski Smyrna Antik Kenti Kazı Başkanı Prof.Dr. Cumhur Tanrıver, Eski Smyrna’nın Erken Tunç Çağı’nda başlayan yerleşimiyle tarihsel gelişimde bir örnek olduğunu vurgulayarak, kentleşme ve mimariyi: “İzmir’in Bayraklı İlçesi’nde yer alan Bayraklı Ören Yeri’nde, günümüzden yaklaşık 5000 yıl önce Erken Tunç Çağı’nda başlayan yerleşimin, tarih içerisindeki gelişiminin ele alındığı “Smyrna’nın Kuruluşu ve Kent Planının Gelişimi” planında da anlatıldığı gibi, MÖ 1000’lerde Smyrna kentinin kuruluşu, oval planlı evlerden başlayarak, çok odalı megaronlara evrilen sivil mimari örnekleri, kentin plan gelişiminde önemli bir rol oynayan Athena Caddesi ve MÖ 9. yüzyıldan itibaren yerleşimi koruyan sur ve kentin bir şehir devletine dönüşmesidir.” sözleriyle aktardı.
Smyrna Antik Kenti Kazı Başkanı Doç.Dr. Akın Ersoy konuşmasında, arkeolojik kazılarda ortaya çıkan kalıntı ve buluntular kapsamında İzmir’in tarih ve arkeolojisine ilişkin yeni bilgiler sundu. Akın Ersoy sunumunda şunları aktardı: “ Eski Smyrna’dan Yeni Smyrna’ya taşınmaları 30-40 yıl sürmüştü. İzmir, 2500 yıldan bu yana denizi kucaklamayı bırakmadı. Smyrna Agorası’nda Roma Hamam Yapısı’nın hemen güneyinde tespit edilen kalıntıların bir Gymnasium’a ait olabilecekleri ve bu nedenle agoranın hemen batısında büyük ölçekli bir Roma Hamamı ve Gymnasium’unun olduğuna işaret ediliyor. Diğer yandan Kadifekale’nin kuzeye yönelen yamacında son 5 yılda gerçekleştirilen kazılarda ortaya çıkarılmakta olan Smyrna Tiyatrosu’nun alt kademe (ima cavea) oturma sıralarının kazıları devam ediyor. Orta kademenin (media cavea) batı kanadında izleyicilerin giriş çıkışını sağlayan, yaklaşık 27 m uzunluğunda, L planlı bir alt geçit gibi işlev gören Batı Vomitorum’u ortaya çıkarıldı. Bununla birlikte sahne binası kazıları sürerken, 7 mekandan ibaret sahne binasının batı sonundaki mekanın Latrina (çoklu tuvalet (13 kişilik)) daha önce rastlanmayan tekil bir örnektir.”
Nysa Antik Kenti Kazı Başkanı Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç.Dr. Serdar Hakan Öztaner Nysa’nın kentleşmeye ve mimariye katkısını şöyle aktardı: “Aydın İli, Sultanhisar İlçesi’nde yer alan Hellenistik dönemde kurulmuş olan Nysa, Roma mimarisi ve mühendisliğini anlamak için ders niteliğinde bir mimari yapıya sahip. Ünlü coğrafyacı Strabon’un “çift yakalı kent” olarak tanımladığı, iki köprüyle bağlanan kentin yapıları, orthogonal kent planı, cadde sokak sistemi, döneme ait çok detaylı bilgiler veriyor, tarihe ışık tutuyor”.
Panelin sonunda, Yaşar Holding Yönetim Kurulu Başkanı ve Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı İdare Heyeti Başkan Yardımcısı Feyhan Yaşar ile Yaşar Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi İdil Yiğitbaşı, oturum başkanı ve panelistlere, konuşmalarında geçmişe dair sundukları bilgilerle geleceğimize ışık tuttukları için teşekkür ederek günün anısına plaket takdim etti.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı