BİR deprem ülkesi olan Türkiye’de bilim insanları önemli bir materyal geliştirdi. Çelik, alüminyum, plastik gibi malzemelerden elde edilen özel geometrik şekillere sahip materyalin inşaatlarda kullanılması, binalarda depremin hissedilmemesini sağlayacak. Boğaziçi Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölüm Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Çetin Yılmaz tarafından geliştirilen teknik, deprem dalgasını binadan geri döndürerek depremin yıkıcı etkisinin yanı sıra sarsıntı hissini de azaltacak.
MALİYETİ MAKUL
Prof. Dr. Yılmaz, Boğaziçi Üniversitesi’ndeki laboratuvarda geliştirdiği prototiplerin sırrının kullanılan malzemede değil, tasarım ve geometride olduğunu dile getirirken yaptığı çalışmayı şöyle anlattı: “Piyasada kolay bulunan çelik, alüminyum, plastik gibi malzemelerle çalışıyoruz, özel malzemeler kullanmıyoruz. Bu nedenle makul bütçelerle yapılabiliyor. Malzemeleri işleyerek özgün geometride yapılar elde ediyoruz. Bu yapıların bir tarafından verilen titreşim dalgası, prototipin diğer yanında neredeyse hiç hissedilmiyor. Buradaki titreşim büyüklüğü 1000 birimden 1’e düşüyor. Yani yapı boyunca titreşim, geliştirdiğimiz özel dizilim ve geometrik şekiller sayesinde neredeyse yok ediliyor. Bu konuda tüm dünyadaki benzer örneklerin çok ötesine geçmeyi başardığımızı söyleyebilirim.”
LİTERATÜRE GİRDİ
Prof. Dr. Çetin Yılmaz titreşim ve dalgaların iletimi konusunun fizik ve mühendislikte uzun yıllardır çalışıldığına dikkat çekti: “Doktora sonrası çalışmalarım sırasında geleneksel yöntemlere alternatif olarak malzemelerin efektif kütlesini veya ataletini arttırarak daha ağırmış gibi davranmalarını sağlayıp, titreşimleri iletmeyeceğini gösterdik. Elinize alıp tarttığınızda 1 kilogram gelen bir malzemenin sarsmaya çalıştığınızda 10 veya 100 kilogram gibi davranmasını sağlayabiliyoruz. Ağır yapıları sarsmak zor olduğu için titreşimler de iletilmiyor. Böylece geliştirdiğimiz bu ‘atalet arttırımı’ yöntemini dünya literatürüne sokmayı başardık.”