Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırılarına ilişkin açıklama yapıyor. Çavuşoğlu’nun açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:
İstanbul’daki toplantı, en anlamlı ilerleme kaydedilen müzakereydi. Sahada da bazı olumlu adımları gördük. Taraflar arasında belge değişimi oldu.
Buça’da yaşananlar müzakereyi olumsuz anlamda etkiledi.
Ateşkes imkanı var ama olacaksa bu dönemde olması gerekiyor. Bu savaş uzarsa, ateşkesi sağlama imkanı daha da zorlaşır.
Sayın Cumhurbaşkanımızın liderler düzeyindeki temasları devam edecek. Bizim de temaslarımız devam ediyor. Dün yine Ukrayna heyetiyle görüşme gerçekleştirdik. Aynı şekilde Rusya heyetiyle sürekli temas halindeyiz. Liderleri bir araya getirmek için çaba sarf edeceğiz.
Hem geri çekilmenin hem de yaptırımların esnetilmesinin bir şarta bağlı olacağını biliyoruz. Ukrayna’nın garantörlerden beklentileri konusunda da adı geçen ülkelerle görüşmelerimizi gerçekleştiriyoruz. Tıkanan yerlerde kolaylaştırıcıyız. Türkiye olarak bir çözüm için çaba sarf ediyoruz.
MARİUPOL’DEKİ SİVİLLERİN TAHLİYESİ
Tüm risklere rağmen, sivillerin tahliyesi konusunda epeyce başarı edildi. Bizim de 190 civarında tahliye bekleyen vatandaş ve yakınları vardı. Bunların önemli bir kısmını oradan çıkardık.
Fakat burada halen çok sayıda sivil ve yaralı asker var. Yaralı askerlerin tedavi edilmesi gerekiyor. Bu yönde bize teklifler geldi. Eğer denizden güvenli bir koridor açılırsa sivillerin ve yaralı askerlerin çıkışını sağlayabiliriz dedik. Bu bölgede halen bulunup da üzerinde yük taşıyan gemiler var. Bu gemilerin de çıkışı mümkün olmadı. Bu işin güvenlik, insani ve ekonomik boyutu var. Sadece Ukrayna ve Rusya açısından düşünmemek lazım. Tedarik zincirinde sıkıntı oldu. Tüm dünyada fiyatlar artıyor. Çaba sarf ediyoruz ama Mariupol bölgesinde maalesef istediğimize ulaşamadık.
Vatandaşlarımızın tahliyesi için gemiye gerek yok. Ama diğer sivil ve yaralıların tahliyesi için gemiye ihtiyaç var.
(Liderler Türkiye’de buluşur mu?) Bana göre liderler zirvesi çok uzak değil. Görüşme Putin’in evet demesine bağlı. İki heyet arasında yoğun müzakere devam ediyor.
RUSYA’YA YÖNELİK YAPTIRIMLAR
Türkiye sadece denge politikası izlemiyor. İlkeli bir politika izliyor. Türkiye, uluslararası hukuka uygun hareket ediyor. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısını doğru bulmadığımızı, reddettiğimizi söyledik. Birçok karara da katıldık. Diğer taraftan, kimse savaş demezken bunun savaş olduğunu belirterek Montrö Sözleşmesi’ne uyduk.
Yaptırımlar BM yaptırımıysa buna uyarız. Ama diğer taraftan ülkeler yaptırım kararı alır, yarın değiştirebilir. Buna uyan ülkeler var, uymayan ülkeler var. Ama her iki tarafta arabuluculuk üstlenirken bu yaptırımlara katılmamızı gerçekçi olmadığımızı kabul ediyorlar.
Yaptırımlar bizim şirketlerimizi de etkileyebiliyor. Ama ilkeli ve dengeli tutumumuzu sürdüreceğiz. Herkes saygı duyuyor izlediğimiz politikaya.
TÜRKİYE’YE YÖNELİK AMBARGO KARARI
Kanada ile ambargo sorununu aşmayı planlıyoruz.
ATAK helikopterlerinin motorunu ABD’den alıyoruz. Pakistan’a ihraç edeceğimiz ATAK helikopterlerinin motorları için henüz ihraç iznini alamadık. Mektup teatisiyle çıkış yolu bulalım dedik onu da inşallah aşacağız.
İtalya’da Cumhurbaşkanımız Biden ile görüştü. Biden, stratejik mekanizma oluşturmayı teklif etti, Cumhurbaşkanımız da kabul etti. Ankara’da ilk toplantıyı gerçekleştirdik. Şimdi mevkidaşım Blinken görüşmek için 18 Mayıs tarihini önerdi. Sorunlu alanlar nedir, bunları nasıl çözeceğiz ve iş birliğini nasıl artırabiliriz, bunları görüşeceğiz. ABD samimi olursa, biz de gerekli adımları atarız.
ABD’DE TÜRKİYE’YE F-16 SATIŞINA YEŞİL IŞIK
Yeni model F-16’ların Türkiye’ye satılması için bir süreç başladı. Müzakereler devam ediyor. Bu süreçte Türkiye karşıtı bir grup Kongre’ye mektup yazdı, F-16’ların Türkiye’ye verilmemesini istedi. Buna karşın, Dışişleri Bakanlığı da F-16’ların Türkiye’ye verilmesinin ABD için iyi olacağını söyledi. Satış için Kongre’nin onayının alınması gerekiyor. Kongre’yi ikna edecek olan da Biden yönetimidir. Ama biz bu mektubu önemsiyoruz.
İSRAİL’E ZİYARET OLACAK MI?
Ne Hulusi Paşa’dan ne benim ağzımdan böyle bir şey çıkmadı. Dedikoduya göre dış politika haberi yapılır mı? Milli Savunma Bakanımızla böyle bir planımız yok. Gidilemez anlamında demiyorum ama planlandığı zaman gidilir. Mayıs’ın 3. haftası gibi gitmeyi planlıyoruz.
(Mısır’la ilişkiler düzelir mi?) Düzelir, düzelmesi de gerekiyor. Herkes herkesten hoşlanmak zorunda değil ama iki ülke arasındaki olumlu ilişkilerin sadece iki ülkeye yansıması olmuyor. Doğu Akdeniz için, Filistin için, İslam dünyası için önemli. Bakan düzeyinde 2 tur görüşme oldu. 3’üncü tur görüşme de olabilir. Her iki tarafta da ilişkileri normalleştirme konusunda bir iradenin olduğunu görüyoruz. Tekrar karşılıklı büyükelçi atama söz konusu olabilir.
KAŞIKÇI DAVASININ DEVRİ
Kaşıkçı cinayetinden hemen sonra Suudi Arabistan yargı alanında iş birliği teklifinde bulundu. Bu teklifi kabul ettik. Suudi Arabistan Başsavcısı, İstanbul Başsavcımızı ziyaret etti. Fakat o zaman istediğimiz iş birliğini maalesef göremedik. Şimdi ilişkiler normalleşmeye başlayınca burada iş birliği gördük. Mahkeme kararları bize iletildi. Adalet Bakanımız bunun hukuki boyutunu da gayet güzel izah etti.
ERMENİSTAN’LA İLİŞKİLER
Ermenistan konusunda somut adımlar atılacak. Güney Kafkasya’nın istikrarı için, herkes herkesle ilişkisini normalleştirmeli. Bir günde bu işler olmaz. Özel temsilcilerimiz tekrar görüşüyor. Ermenistan’a şunu söylemek isterim: Baskı altında olabilirsiniz. Artık üçüncü bir ülkede görüşmeye gerek var mı? Kendi ülkelerimizde görüşmeye bile yanaşamıyorsak diğer konularda nasıl adım atacaksınız? Suçlamak için söylemiyorum ama biraz cesur olsunlar. Hatta ilk biz Erivan’a gelelim dedik, “Yok yok üçüncü ülkede görüşelim” dediler.