Rusya-Ukrayna savaşı gıda arzı ve güvenliğinin ne kadar önemli olduğunu bir defa daha ortaya koydu. Kurdaki artış ve hemen ardından savaş rüzgarları gıda ürünlerinde fiyatların artmasına yol açarken Toprak Mahsulleri Ofisinin (TMO) üreticiye yem desteği sağlaması stokçuların oyununu bozdu. Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR) Başkanı İbrahim Afyon yumurtada fiyatların arz talep dengesinin de etkisiyle son bir haftada kısmen gerilediğini söyledi.
DESTEK DEVAM ETMELİ
Afyon “Yumurta fiyatları son bir haftada sembolik de olsa düştü. Şu an maliyetlerin altında satıyoruz. ‘L’ ebadı yumurtanın bizdeki ambalajsız çıplak fiyatı 38 lira. Orta boy fiyatı ise 36 lira. Son zamanlarda serbest piyasada daha aşağı çıkışlar da görülüyor. Tüketici ramazan ayı olmasına rağmen az yumurta tüketiyor. Bunun sebebi arz talep dengesi. Buna rağmen fiyat artışı öngörmüyoruz. Maalesef piyasada mısırı ve soya fiyatı yüksek. Yem fiyatının tonu 7 bin lira. Geçen yıl ramazan ayında 3.500 liraydı. Yüzde 100 arttı. 1 adet yumurta 200 gram yemden oluşuyor. 200 gram yemi 1 lira 40 kuruşa mal ediyorsam satışı da ona göre yapmalıyım. Şu an mısırda aşırı stok var. Tüccar daha da pahalanacak diye bize mısır vermiyor. Ofis bize verdikçe, tüccarlar da mecbur stoklarından vermek zorunda kalıyor. O yüzden devletin desteği devam etmeli. Devletin bu ay destek verip vermeyeceğinden emin değiliz. Yeni Tarım Bakanı’mızdan bunu talep ediyoruz. Eğer üretici zarar ederse hayvanlar kesilir, yumurtanın çıplak fiyatı 55 liraya kadar çıkabilir” diye konuştu.
ASIL TEHLİKE GELECEK YIL
Yumurta tarafında fiyatlar düşerken kanatlı tarafında ise artış söz konusu. TMO’nun şimdilik üreticiyi sübvanse ettiğini belirten Türkiye Kanatlı Hayvan Eti Üreticileri Merkez Birliği Başkanı Abdullah Koç da “Rusya-Ukrayna savaşı sebebiyle üreticiyi ham madde korkusu sardı. Çünkü mısır ve buğdayı Rusya ve Ukrayna’dan ithal ediyoruz. Ama asıl tehlike önümüzdeki yıl. Bu yıl istenilen oranda ekim olmazsa o zaman sıkıntıya gireriz” ifadelerini kullandı.
TAVUĞUN MALİYETİ YÜZDE 180 ARTTI
Kanatlı sektöründe maliyet artışlarının yüzde 180’i bulduğunu dile getiren Koç şunları kaydetti: Piliç üretim tesisinde en büyük maliyet yüzde 30 ile ısınma. Isınma için de kömür kullanıyoruz. Kömür fiyatları son altı ayda yüzde 300 arttı. Maliyette elektriğin payı yüzde 23, talaşın maliyeti yüzde 20. Son altı ayda elektriğin maliyeti yüzde 150 artarken, talaşın maliyetindeki artış yüzde 300’ü buldu. İşçi ücretlerine yüzde 50 zam geldi. Buna ilaç ve vitamin bedeli de eklendiğinde zam kaçınılmaz. Biz de bütün pilicin çıkış fiyatı 32,5 lira. Mangal sezonuyla bütün pilicin çıkış fiyatı 40 lirayı geçebilir. Parça ürünlerde bu oran 60 lirayı aşabilir.
YARISINI TMO KARŞILIYOR
Toprak Mahsulleri Ofisi, ham madde fiyatlarının hayvan yetiştiricilerini olumsuz etkilememesi için mısır ve arpa gibi ürünlere destek veriyor. Piyasa fiyatı 4 bin liranın üzerinde olan 1 ton arpa için TMO’da 2 bin 500 lira fiyat belirlendi. Yüzde 8’den 1’e düşen KDV miktarıyla birlikte çiftçilerin cebinden diğer vergiler dahil 1 ton arpa için 2 bin 535 lira çıkmış oluyor. TMO yem bitkilerinin yanı sıra gıda ürünlerini de ucuza satarak piyasayı regüle ediyor.
ÖMER TEMÜR